مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی
پیاپی 52 (آبان 1402)

بحث نقل به معنا و یا نقل به الفاظ در حدیث، از جهتی یکی از مباحث قدیم در موضوع اعتبار حدیث است، و در آن زمان، برخی مخالف نقل به معنا بوده اند و آن را جایز نمی دانستند؛ و برخی موافق نقل به معنا بودند و با شرایطی نقل به معنا را جایز می دانستند. جواز نقل به معنا مورد اجماع علمای شیعه است. اصل در روایات موجود، نقل به لفظ است، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. سیره صحابه در نقل حدیث، سیره عقلا، عسر و حرج در نقل به الفاظ از دلایل اجمالی جواز نقل به معناست. اهم شرایط نقل به معنا عبارتند از1. معانی روایات به طور کامل انتقال یابد. 2. عبارات احادیث از رکالت لفظی در امان مانده و برخوردار از فصاحت ظاهری باشد. نویسنده در پی آن است که اثبات کند اکثر روایات موجود انعکاس عین الفاظ پیامبر (صلی‌ الله‌ علیه و سلم) و امام (علیه السلام) نیست، بلکه الفاظ اصحاب است. هدف دیگر، عرضه مسائل نقل به معناست: مانند ادله موافقان و مخالفان، شرایط نقل به معنا، نقل به معنا در دعا و... می باشد. روش این تحقیق توصیفی-تحلیلی با فن کتابخانه ای است.

امروزه قانونگذاران با وضع مقررات قانونی به دنبال حفظ روابط، حقوق مالکیت و نظم عمومی هستند. به همین دلیل قانون کیفری ایران در قوانین مختلف، خصوصا قانون مجازات اسلامی مقررات گسترده ای دارد، به طوری که تخریب اموال متعلق به دولت یا اشخاص عمومی یا خصوصی ممنوع بوده و مجازات مستلزم ارتکاب این اعمال خواهد بود. تخریب اموال، تخریب عمدی یا تخریب ناقص اموال مادی متعلق به دیگران است که موجب مجازات قانونی می شود. این جرم به دلیل اهمیتی که انسان برای اموال خود قایل است و از تخریب بیهوده اموال خود جلوگیری می کند، یکی از قدیمی ترین جرایم است و شناسایی دقیق این جرم مستلزم بررسی اموال جدید و همچنین روش های جدید تخریب در دنیای امروز است که در گذشته وجود نداشته تا از این گونه تخریب ها جلوگیری شود و امنیت جامعه حفظ شود. هدف از جرم انگاری تخریب اموال مانند تمامی جرایم علیه اموال، حمایت از اموال و حقوق مالکانه شهروندان است، بنابراین جرم اخیر در دسته بندی متعارف جرایم در حقوق کیفری ایران، در زمره جرایم علیه اموال و حقوق مالکانه دیگری قرار می گیرد. قانون علاوه بر قوانین و مقررات خاص در خصوص تخریب اموال، اشیاء و تاسیسات، کارخانه های صنعتی، مخازن نفت و گاز، اسکله ها و پالایشگاه های اصلی و مانند آن، تخریب برخی از اموال دیگر را به طور خاص و به شکل خاص حاکم می کند و اموال غیرمنقول در فصل بیست و پنجم از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات، آتش سوزی یا تخریب عادی محسوب می شود و برای هر یک از آن ها مجازات معینی متناسب با نوع مال و نحوه تخریب و اهمیت موضوع و شرایط حاکم بر عمل تعیین شده است.

نوشتار حاضر، مجموع 10 یادداشت درباره اسناد، نسخه های خطی، تصحیح، و فهرست شناسایی آن ها می باشد. این 10 یادداشت، به صورت تدریجی در طول چند سال، فعالیت در زمینه احیا و نوپردازی متون کهن حاصل شده است. گرچه در برخی یادداشت ها، خطاهایی از سوی مصححان بیان شده است، اما چنین خطاهایی در قبال سعی و اهتمام و خدمات آنان، ناچیز است. پیام اصلی این مقاله، ارزشمندی پژوهش هایی (در قالب کتاب و مقاله و فهرست) است که در نوشتار حاضر بررسی شده اند. ضمن ارج نهادن بر کوشش مصححان و فهرست نگاران محترم، ویرایش، تکمیل و روزآمدسازی آن ها شایسته است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی و پردازش اطلاعات تبیینی تحلیلی نقدی می باشد. استناد به منابع، به صورت درون متنی (ای پی ای / APA) است. در این مقاله از 9 مدرک، در قالب سند و تصویر، استفاده شده است. تمام مدارک شماره گذاری شده اند. مباحث مقاله به دو بخش تقسیم شده است: بخش اول: نسخه های خطی و کیفیت تصحیح آن (یادداشت 1تا7)؛ بخش دوم: اسناد و خوانش آن (یادداشت 8تا10).

یکی از مباحث اساسی و مقدماتی تفسیر قرآن کریم که مفسران و محققان، ناگزیر به توجه به آن می باشند، مبحث « روش های تفسیری» است که همه فرق اسلامی در تفاسیر خود آن روش ها را ند طر قرار داده و تفاسیر خود را بر اساس آنها می نگارند و اشاعره نیز از این امر مستثنی نمی باشند. مبانی تفسیری اشاعره به دو دسته تقسیم می گردد، یک بخش آن مبانی تفسیری مشترک با سایر فرق اسلامی بوده و دسته دیگر مبانی خاص فرقه اشاعره می باشد. مبانی مشترک اشاعره با دیگر فرق اسلامی شامل : امکان فهم و جواز تفسیر قرآن، حجیت سنت پیامبر (ص) در تفسیر به رای صحابه و بهره از آراء آنها در تفسیر قرآن می باشد. اشاعره دو مبنای تفسیری دیگر نیز دارند که خاص آنها بوده که عبارتند از: عدم حجیت عقل در تفسیر قرآن از نظر برخی مفسران اشعری معاصر و تاویل آیات قرآن توسط برخی از مفسران اشعری و منع آن از سوی برخی دیگر. مفسران اشعری همانند سایر مفسران از روش هایی در تفسیر قرآن بهره برده اند که به عنوان مهم ترین روش ها می توان به بهره از آیات قرآن در تفسیر، استناد به روایات در تفسیر قرآن که شامل روایات پیامبر (ص) و لقوال صحابه و تابعین می شود، تاکید بر مباحث کلامی در تفسیر، و بیانی معانی لغات با تکیه بر نظرات اهل لغت و مفسران گذشته و آیات و روایات، اشاره نمود.

نهاد بسیج با توجه به عرصه های فعالیت گوناگون و گستردگی ان در سراسر کشور و همچنین مراکز ان در کلیه محلات، بخش ها، شهرها و شهرستان های گوناگون و برخورداری از حمایت های مردمی، دولتی و امکانات مناسبی که در اختیار دارد، می تواند بهترین گزینه برای اشاعه ی فرهنگ دفاع مقدس و نهادینه کردن ارزش های ان در سراسر کشور باشد. نهاد بسیج با توجه به گستردگی و مردمی بودن ان اگر مورد حمایت بیشتر دولت در زمینه های معنوی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قرار گیرد، با توجه به ویژگی ها و گستردگی های ان و داشتن پایگاه های متعدد و تعاملات گوناگون و عرصه فعالیت متنوع می تواند در نهادینه کردن ارزش های دفاع مقدس در سطوح مختلف کارایی و عملکرد مفیدی برای اگاه سازی مردم و نسل جوان داشته باشد. بنابراین یکی از وظایف نهاد های واسط اجتماعی، اماده کردن مردم برای پذیرش نقش های متفاوت و ورود به عرصه های ارزشی و انقلابی است .در کشور ایران، بسیج یکی از مهمترین و کارآمد ترین نهاد های اجتماعی واسط است، که در دوران های مختلف انقلاب کارایی خود را ثابت کرده است. سرمایه های انسانی، اجتماعی و معنوی بالای بسیج از این مجموعه، نهادی باتوان، با درایت و تیز هوش ساخته است. بسیج بعنوان یکی از منابع موثر در قدرت ملی با بهره گیری از هویت و ویژگی های خاص خود توان بازدارندگی در مقابل انواع تهدیدات از جمله تهدیدهای نرم را داراست. بنابراین بسیج و بسیجی نمی تواند نسبت به شناخت و مدیریت انواع تهدیدهای نرم فرهنگی بی تفاوت باشد. در این مقاله سعی شده است مفاهیم نظری و مولفه های ارزشی دفاع مقدس تبیین و در ادامه بر چگونگی عملکرد بسیج در پنج حوزه فعالیتی شامل :فعالیت های (نظامی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی) و زمینه های بروز ارزش های دفاع مقدس پرداخته شده است.

تصحیح متون کهن ادب و فرهنگ در هر زبان یکی از استوانه های استوار پایندگی و توانمندی آن زبان به شمار می رود. در این راه، دقت و جستجو و سخت کوشی پژوهشگر موجب افزایش اصالت کار او در زدودن گرد فراموشی از چهره گنجینه های کهن فرهنگ و ادب و روشنایی بخشیدن هرچه بیشتر به بخشی از تاریخ و تمدن آدمیان خواهد بود. در این میان، فرهنگ های لغت که هم واژگان زبان را در بر دارند و هم گاه آداب و آیین های کهن را در دل خود پاس داشته اند، از جایگاه ویژه ای برخوردارند. بی گمان، تصحیح فرهنگ لغت صحاح، اثر جوهری، توسط استاد احمد عبدالغفور عطار، همراه با دیباچه درازدامن و ارزشمندش بر این کتاب، کوششی سترگ در این زمینه بوده است. با این حال، خطاهای چاپی و غیرچاپی فراوانی که حتی در چاپ چهارم تصحیح صحاح نیز به چشم می خورد، بویژه در پیوند با قرآن، این کار را نیازمند تصحیح و بررسی دقیق تر و ویرایشی تازه تر می نماید تا سردرگمی خوانندگان کمتر و بهره جویی آنان از این اثر ارزشمند افزون تر گردد.

از دیرباز اسناد نقش مهمی در تثبیت و تقویت روابط حقوقی میان اشخاص داشته اند که یکی از مهمترین انواع آن، اوراق تجاری یا در اصطلاح «اسناد تجاری»می باشد. قانونگذار مواد 223 الی 334 قانون تجارت را به مبحث اسناد تجاری اختصاص داده است اما نسبت نمایندگی در اسناد تجاری توجه چندانی نشان نداده است که نشان دهنده این است که مباحث پیرامون آن را به قواعد عام نمایندگی در قانون مدنی حواله داده است؛ به هر صورت شایسته آن بود که قانون گذار به تفاوت ماهیتی میان نمایندگی در اسناد تجاری و سایر اعمال حقوقی توجه بیشتری نشان می داد؛ علی ایحال با بررسی قواعد عام حاکم بر نمایندگی و همچنین اصول حقوقی مجری در اسناد تجاری که در این پژوهش صورت گرفت می توان حکم نمود که در صورتی که نمایندگی در صدور، ظهرنویسی، ضمانت و یا هر عمل حقوقی دیگری بر روی سند تجاری انجام می شود، در حدود صلاحیت و اختیارات نماینده باشد و نماینده به سمت نمایندگی خود اشاره و هویت اصیل را افشا نماید، آثار و مسیولیت ناشی از آن عمل حقوقی تماما بر عهده ی اصیل می باشد البته در رابطه با صدور چک استثنایا قانون گذار نمایندگی در صدور چک را مشمول مسیولیت تضامنی با اصیل می داند؛ در مقابل اگر نمایندگی در اسناد تجاری فاقد ویژگی های بیان شده باشد، نماینده در مقابل دارنده با حسن نیت مسیول سند می باشد چرا که سند از نظر شکلی و ظاهری صحیح تنظیم گردیده و انعکاس امضای نماینده مذکور در جهت اعتبار بخشیدن به سند نقش ایفا کرده است لذا وی مسیول سند در نظر گرفته خواهد شد.