نشریه رویش در آموزش علوم پزشکی
پیاپی 26 (پاییز و زمستان 1401)

این مطالعه با هدف تبیین تجربه دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارایه آموزش مجازی در طی دوران بحران کووید-19 انجام شد. فرایند اجرای آموزش مجازی در دانشگاه علوم پزشکی تهران با روش اقدام پژوهی و با رویکرد مشارکتی در پنج مرحله که به ترتیب شامل تجزیه و تحلیل موقعیت، برنامه ریزی، توسعه، اجرا و ارزشیابی نتایج حاصل است انجام گرفت. بر اساس نتایج از اقدامات ضروری در ارایه اثربخش تدریس مجازی در شرایط همه گیری کووید-19، برگزاری دوره های آموزشی توانمندسازی اساتید و دانشجویان، برنامه ریزی برای تهیه زیر ساخت های مورد نیاز برای ارایه آموزش مجازی، تدوین و اجرا سیستم حمایتی-پشتیبانی و انگیزشی، و ارزشیابی و پایش کیفیت برنامه های آموزش مجازی است. با توجه به آنکه فرایند آموزش پزشکی در نتیجه بروز بحران کووید-19 با تغییراتی مواجه شده است، پیشنهاد می شود تا دانشگاه های مختلف علوم پزشکی به عوامل زیر بنایی تاثیرگذار در دستیابی به کیفیت آموزش مجازی توجه نمایند.

پاندمی کووید-19 بی شک نظام آموزش عالی بسیاری از کشورها را تحت تاثیر قرار داد. در این دوران به کار گیری آموزش مجازی به یک ضرورت اصلی تبدیل شده است تا دانشگاه های مختلف از آن بهره برند. برای برگزاری هرچه بهتر آموزش مجازی مدیران و متصدیان دانشگاه ها علاوه بر رفع چالش های موجود و فراهم کردن زیرساخت ها باید به روند پیشرفت کار و ارزشیابی اجرای برنامه ها و نیز ارزیابی نگرش ذینفعان بپردازند. ارزیابی نگرش ذینفعان قبل و بعد از اجرای طرح، به مسیولان و سیاستگذاران دانشگاه اجازه می دهد طرح های توسعه را چنان برنامه ریزی کنند که محیطی هم افزا و متوازن برای تحقق یادگیری الکترونیکی ایجاد شود. در این میان اساتید دانشگاه، به عنوان یکی از مولفه های مهم اجرای برنامه آموزش الکترونیکی، علاوه بر داشتن دانش و مهارت باید دیدگاه مثبتی نسبت به اثربخش بودن این روش ها داشته باشند. مطالعه ی حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی بوده که با هدف مقایسه ی دیدگاه اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به آموزش مجازی در طی بحران کووید در نیمسال دوم 1399-1398 و بعد از گذشت یک سال و نیم در نیمسال اول 1401-1400 توسط مرکز مطالعات و توسعه آموزش دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. از نظر اساتید دانشگاه علوم پزشکی تهران در نیمسال دوم 1399-1398، میانگین نمره در خصوص رضایت از تدریس مجازی 72/3 از 5 بود و در نیمسال اول 1401-1400 میانگین این نمره 74/3 از 5 برآورد گردید.

این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1397 برروی 350 نفر از دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد. نمونه گیری به صورت احتمالی و طبقه ای بر مبنای مقاطع تحصیلی دانشجویان بود و نمونه گیری در هر طبقه به صورت تصادفی ساده انجام خواهد شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای بود که روایی محتوایی و پایایی آن به ترتیب با استفاده از کسب نظرات متخصصان از طریق محاسبه روایی محتوایی و ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. پیش نویس ابتدایی پرسشنامه مشتمل بر دو بخش؛ بخش اول مربوط به ویژگی های دموگرافیک و بخش دوم شامل سوالات مربوط به بررسی وضعیت استفاده از فضای مجازی توسط دانشجویان پزشکی و عوامل موثر بر بکارگیری آن بود که از شرکت کنندگان خواسته می شد در ارتباط با هر گویه مشخص کنند نظرات خود را در قالب مقیاس لیکرت مشخص نمایند. توزیع و جمع آوری پرسشنامه ها به صورت الکترونیکی انجام شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و شاخص های آمار توصیفی-تحلیلی استفاده شد.

هدف از این مطالعه، طراحی و روانسنجی آزمون MMI در پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد مجازی آموزش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در شرایط کووید-19 می باشد. پس از ثبت نام 250 نفر از متقاضیان و فراخوان شرکت در آزمون کتبی آنلاین، 130 نفر در آزمون کتبی آنلاین که مشتمل بر 45 سوال چند گزینه ای بود شرکت کردند. از این تعداد اسامی 42 نفر از مشمولین با کسب حدنصاب قبولی 50 درصد نمره آزمون کتبی عملی و سه برابر ظرفیت پذیرش در دوره، برای شرکت در آزمون بررسی رزومه و آزمون ایستگاهی آنلاین اعلام شد. در روز آزمون آنلاین ایستگاهی که در پلتفرم BigBlueButton برگزار شد، 40 نفر در این بخش آزمون شرکت نمودند. بر اساس تجمیع نمرات ایستگاه ها 15 نفر به عنوان پذیرفته شده دوره مشخص شدند. آزمون مصاحبه های کوتاه متعدد برای پذیرش دانشجویان کارشناسی ارشد مجازی آموزش پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی تهران در شرایط کووید-19 انجام شد. نتایج حاصل از بررسی مطالعه نشان داد که آزمون از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است.

روزانه تعداد زیادی از بیماران به مراکز بیمارستانی آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تهران مراجعه می کنند تا تحت درمان، تشخیص و پیگیری قرار بگیرند. در این میان تعدادی از بیماران به درمانگاه ها مراجعه می کنند. لذا توجه، رسیدگی و پیگیری بیماران بعد از ترخیص و ارایه خدمات با کیفیت مناسب به آنها حایز اهمیت می باشد. از طرفی با توجه به اینکه این مراکز از بزرگترین مراکز درمانی تخصصی- فوق تخصصی کشور می باشند، روزانه تعداد مراجعات به آن ها از نقاط مختلف کشور بسیار زیاد است. از طرفی دیگر در کنار کلیه خدمات درمانی که برای این بیماران در نظر گرفته شده است با توجه به اینکه این مراکز از مرکز آموزشی- درمانی نیز می باشند و سطوح مختلفی از فراگیران شامل کارآموزان، کارورزان، دستیاران تخصصی و فوق تخصصی در آن مشغول به کار می باشند لذا توجه به امر آموزش آنها در این بین نیز حایز اهمیت است.