نشریه رویش در آموزش علوم پزشکی
پیاپی 21 (بهار 1400)

سوق دادن دانش به سمت تولید و صنعتی شدن، یکی از وظایف اصلی نسل جدید دانشگاه ها، موسوم به «دانشگاه نسل سوم» می باشد و آموزش و راهنمایی دانشجویان به این سمت، یکی از وظایف این دانشگاه ها است. پژوهش ها نشان داده اند که دانشگاهیان، اصلی ترین مانع تحقق این مهم را موانع نگرشی ذکر می کنند. جهت پرداختن به مسیله، یک کارگاه آموزشی یک روزه طراحی شد. این رویداد با شرکت بیش از 70 نفر از دانشجویان و اساتید رشته های مختلف دانشگاه علوم پزشکی تهران، برگزار شد. در قسمت اول کارگاه، با روش آموزش گروهی مبتنی بر مسیله، شرکت کنندگان با مشکلات و راه حل های طرف های درگیر در مسیله ارتباط با صنعت آشنا شدند. در قسمت دوم کارگاه نیز با روش آموزش ارایه محور، نتایج هر گروه از شرکت کنندگان با بقیه به اشتراک گذاشته شد و با حضور مهمانان (مسیولان مربوطه دانشگاهی و وزارتی) به نقد و بررسی گذاشته شد. بر اساس نظرسنجی صورت گرفته از مخاطبین بر اساس مقیاس لیکرت، رضایت کلی شرکت کنندگان در برنامه خوب ارزیابی شد (میانگین 54/3 از 5) و تاثیر کارگاه در تفهیم موضوع متوسط گزارش شد (میانگین 32/3 از 5). به نظر می رسد برگزاری چنین رویدادهایی می تواند در رفع موانع نگرشی ارتباط صنعت و دانشگاه کمک کننده باشد.

کلاس وارونه نوعی یادگیری ترکیبی است که در آن یادگیری داخل کلاسی با تجارب یادگیری آنلاین درهم می آمیزد. هدف از این مطالعه؛ طراحی، اجرا و ارزشیابی روش کلاس وارونه برای دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران در چهار سال متوالی بود. مطالب درسی یک هفته قبل از کلاس بر روی سامانه یادگیری الکترونیک دانشگاه علوم پزشکی تهران بارگذاری می شد. بعد از اجرای کلاس وارونه، ارزشیابی آن توسط پرسشنامه انجام شد. یافته ها شناخت اندک دانشجویان از این روش (میانگین 52/2، انحراف معیار 51/1) و ترجیح آنان به تدریس ترکیبی همراه با سخنرانی (میانگین21/4، انحراف معیار 33/1) را نشان دادند. بر اساس نتایج حاصل استفاده از کلاس وارونه برای دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده توانبخشی توصیه می گردد.

با توجه به شیوع اختلالات روان پزشکی در سطح جامعه، توجه به آموزش مناسب به دانشجویان پزشکی در مورد ارزیابی، تشخیص و درمان این بیماری ها ضروری به نظر می رسد. هدف این مطالعه گزارش بازنگری برنامه های آموزش روان پزشکی برای دانشجویان پزشکی و تغییرات این برنامه ها در دوران همه گیری کووید 19 است. پس از بررسی متون و نظرسنجی از دانشجویان، اساتید گروه و اعضاء کمیته آموزش در مورد محتوا و کیفیت آموزش روان پزشکی، برنامه های آموزشی روان پزشکی در خرداد ماه سال 1398 توسط دفتر توسعه آموزش بازبینی شد. در اسفند 1398 با توجه به همه گیری کووید 19 و نیاز ضروری به تغییر، مجددا این برنامه ها مورد بازبینی قرار گرفت. آموزش روان پزشکی در دوره های مبانی طب بالینی (پاتوفیزیولوژی)، روان پزشکی نظری، کارآموزی و کارورزی بررسی شد و محتوا و نحوه ارایه این دوره ها بر اساس شرایط و نیازهای موجود تغییر کرد. در دوران همه گیری کووید 19، آموزش های نظری به صورت غیرحضوری غیر هم زمان و آموزش های بالینی به صورت ترکیبی از غیرحضوری هم زمان و حضوری ارایه شد. بر اساس تجربه حاصل، با توجه به اهمیت آموزش روان پزشکی لازم است برنامه های آموزشی بر اساس نیازها و شرایط موجود طراحی شود و در شرایط فعلی استفاده از روش های غیرحضوری، یک گزینه در دسترس به نظر می رسد. از طرفی آموزش غیرحضوری نیازمند فراهم بودن زیرساخت ها، بستر های مناسب، پهنای مناسب اینترنت و آموزش های کافی است.

تفکر نقادانه یک مهارت تفکر بازتابی و منطقی است و فرایند تصمیم گیری و حل مسیله نقش مهمی در آن ایفا می کند. اجتماع پژوهشی برگرفته از برنامه فلسفه برای کودکان(p4c)، به عنوان یک روش آموزشی نوآورانه به تقویت مهارت های تفکر کردن می پردازد و موجبات یادگیری عمیق و معنا دار را فراهم می کند. بر اساس مطالعات شیوه آموزش اجتماع پژوهشی در برنامه درسی دانشجویان علوم پزشکی از قابلیت اجرایی و دستیابی به اهداف مختلف آموزشی از جمله تقویت تفکر نقادانه برخوردار است. این مقاله به معرفی روش اجتماع پژوهشی مبتنی بر برنامه  p4c و نقش آن در تقویت مهارت تفکر نقادانه می پردازد.

طرح سوال خوب و استفاده از تکنیک های پرسشگری در آموزش پزشکی می تواند در زمینه یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانشجویان تاثیر فراوانی داشته باشد که اهمیت و هدف پرسش و پرسشگری در آموزش پزشکی با توجه به ماهیت علوم پزشکی چندین برابر است. هدف این مقاله بررسی مطالعات موجود در زمینه پرسش و تکنیک پرسش گری در آموزش پزشکی بوده است. مطالعه حاضر از نوع مطالعات مروری نقلی است که با هدف بررسی شواهد، تجربیات، توصیه ها و چالش های موجود در زمینه پرسشگری و تکنیک پرسش گری در آموزش پزشکی انجام شد. جهت نگارش این مقاله مرور نقلی، 13 مقاله وارد مطالعه گردید. با مروری بر متون و مقالات موجود در راستای هدف پژوهش، نتایج یافته های مربوط، یافته ها در زمینه پرسشگری و تکنیک پرسش گری در آموزش پزشکی در سه بخش اصلی انواع سوال، نحوه برخورد با پاسخ های اشتباه دانشجویان و استفاده از استراتژی سکوت ارایه گردید.

مهاجرت نخبگان از مشکلاتی است که بسیاری از کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه را درگیر کرده است. لذا این مطالعه با هدف تدوین و روانسنجی پرسشنامه بررسی عوامل تاثیرگذار آموزشی دخیل بر تمایل دانشجویان پزشکی دانشگاه تهران به مهاجرت طراحی و اجرا شد. ابتدا پرسشنامه ی این مطالعه با کمک بررسی متون و نظرات کارشناسان طراحی و روانسنجی شد. سپس به منظور بررسی روانسنجی پرسشنامه محقق ساخته، روایی صوری و محتوایی و پایای آن مورد ارزیابی قرار گرفت. این پرسشنامه در سه بخش طراحی شد که شامل معیار های دموگرافیک، میزان تمایل به مهاجرت و عوامل جاذب و دافع برای مهاجرت بود. به طور کلی بسیاری از گویه های آموزشی مرتبط با تمایل به مهاجرت در این مطالعه، نشان دهنده تمایل دانشجویان برای رشد و ارتقاء فردی در زمینه تحصیلی می باشد.