فهرست مطالب

علوم حدیث - سال نهم شماره 4 (پیاپی 34، زمستان 1383)

فصلنامه علوم حدیث
سال نهم شماره 4 (پیاپی 34، زمستان 1383)

  • 210 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1383/12/15
  • تعداد عناوین: 13
|
  • مهدی مهریزی صفحه 3
    پایه های اختلاف جریان های حدیثی اهل سنت را می توان در اعتبار، صدور و تفسیر حدیث خلاصه کرد. این اختلاف، در گذشته، سبب شکل گیری گروه های نص گرا، عقل گرا و صوفیه شده است. در عصر حاضر نیز، همان پایه های اختلاف، پنج گروه قرآنیون. نوگرایان، صوفیه، سلفی ها و جریان غالب را شکل داده است. این مقاله، گزارشی اجمالی درباره این پنج جریان بوده، در آن، به خاستگاه، داعیه داران، تاثیر گذاران و آثار منتشره شده از هر یک از این جریان ها اشاره شده است.
    کلیدواژگان: اهل سنت، جریان های حدیثی، پایه های اختلاف، قرآنیون، نوگرایان، صوفیه، سلفی ها، جریان غالب
  • محمد مهدی آصفی صفحه 16
    نوشتار حاضر، شرحی است بر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (ص) که در آن، اول علم را شناخت خداوند جبار و آخر آن را واگذاری امور به او بر شمرده است. بررسی معانی اصطلاحاتی نظیر سلوک، معرفت، جبر، تفویض، رضا، توکل و فقر و بیان فرق میان آن ها و نقش علم و معرفت در سلوک و رسیدن به لقای الهی از مطالب این مقاله است. نویسنده در مقاله خود، با استفاده از آیات قرآنی، به بیان راه های مقابله با هواهی نفس به منظور تقویت اراده پرداخته، انواع ذکر و جایگاه تفویض را نسبت به اهل ذکر روشن ساخته است.
    کلیدواژگان: معرفت، سلوک، جبر تکوینی، جبر تشریعی، تفویض، توکل، فقر، رضا
  • عبدالهادی مسعودی صفحه 27
    قواعد ناگفته فهم حدیث در شرح های محدثان یافت می شود. مجلسی پدر (ره) در شرح من لا یحضره الفقیه با استفاده از ادبیات عرب و به کارگیری قواعد زبان، در تعیین متن حدیث کوشیده و با گردآوری قرینه های لفظی و مقامی و آوردن احادیث مشابه، مراد جدی و مقصود اصلی حدیث را شناسانده است. مجلسی (ره) همچنین، تاثیر تصحیف و نقل به معنا را در کاوش های فقه الحدیثی از نظر دور نداشته، به چگونگی تفسیر اصطلاح های عام و خاص به کار رفته در حدیث نیز توجه کرده است.
    کلیدواژگان: محمد تقی مجلسی، فقه الحدیث، روضه المتقین، شرح حدیث، فهم متن، زبان نمادین
  • علی نقی خدایاری صفحه 54
    کتاب الامالی، از آثار مهم سید مرتضی، متکلم، ادیب، فقیه و حدیث شناس برجسته امامیه در سده پنجم هجری است که در آن نویسنده به تفسیر آیات متشابه و مشکل و تبیین احادیث دارای لفظ یا معنای دشوار پرداخته است. در این نوشتار، منابع و ابزارهای شریف مرتضی در فهم و تفسیر احادیث، به اختصار بررسی شده است. وی به سبب شخصیت علمی چند وجهی که دارد، از منابع و ابزارهای گوناگون در فقه الحدیث بهره جسته است. اما در مجموع ادبیات و قواعد زبانی و دلیل های عقلی و کلامی مهمترین ابزار وی در فقه الحدیث است.
    کلیدواژگان: الامالی، سید مرتضی، فقه الحدیث، منابع و ابزارهای فقه الحدیث، ادبیات، دلیل های عقلی، قرآن، احادیث، فضای صدور حدیث
  • محمد احسانی فر صفحه 68
    داستان فرشته ای به نام فطرس و کوتاهی او در انجام فرمانی از فرمان های الهی و افتادن بال هایش و سپس توسل وی به امام حسین (ع) در روزهای آغازین ولادت آن حضرت (ع) و بخشودگی و بهبودی او از قضایای معروفی است که با شبهاتی عقلی و کلامی مورد نقد و انکار قرار گرفته است. این نوشتار، در پژوهشی کلامی - حدیثی، به این نتیجه می رسد که نصوص مشتمل بر این قضیه با عصمت فرشتگان و تجرد نسبی آنان منافاتی نداشته، از اعتبار سندی لازم نیز برخوردار هستند.
    کلیدواژگان: امام حسین (ع)، فطرس ملک، توسل، عصمت فرشتگان، عصمت معصومان (ع)، گناهان منزلتی
  • قاسم بستانی صفحه 81
    دانشمندان اسلامی، از دیرباز، با درک پدیده جعل حدیث، در صدد به دست دادن معیارهایی برآمدند تا صحیح حدیث را از سقیم آن بازشناسند؛ از جمله این معیارها، ” مخالفت حدیث با عقل و مقتضیات آن “است و از طریق آن به ارزیابی احادیث پرداخته اند. عقل و مقتضیات آن چیست؟ اعتبار این معیار نزد مسلمانان چه اندازه است؟ این مخالفت چگونه مخالفتی است؟ محدوده قضاوت عقل نسبت به آموزه های دینی کدام است؟ ... مولف به ذکر انی معیار و بررسی جوانب خاص آن و پاسخ دادن به سوالات مطرح شده پرداخته است...
    کلیدواژگان: معیار، عقل، مقتضیات، حدیث، موضوع
  • هادی حجت صفحه 98
    اصحاب حدیث یکی از جریانات فکری فعال و پرنفوذ در جامعه اهل سنت اند که آرا و اندیشه های آنان تاثیرات ژرفی را در حوزه های مختلف فقهی، کلامی و تفسیری به جای گذارده است. از مشخصه های بارز این گروه، علاوه بر عقل گریزی و ظاهر گرایی در نصوص، اهتمام وافر آنان به حدیث است. در این مقاله به بررسی حدیث گرایی و جلوه هایی از حدیث زدگی این جریان پرداخته شده و مشخصه هایی همچون علم آور دانستن خبر واحد، تکیه بر روایات مخالف عقل و موهم تشبیه، ترجیح سنت بر قرآن از بارزترین نمودهای حدیث زدگی در میان آنان معرفی شده است.
    کلیدواژگان: اصحاب حدیث، اهل حدیث، حدیث گرایی
  • جوزف شاخت ترجمه: محمدحسن محمدی مظفر صفحه 118
    از آن جا که قرن اول هجری دوران منع کتابت حدیث بوده و کتابت حدیث در سده های بعد آغاز شده است، ضروری است که برای ارزیابی احادیث، شواهد و حوادث تاریخی مورد بررسی قرار گرفته، به اندیشه ها و عقاید روایت کنندگان و کتابت کنندگان آن ها توجه شود. در این نوشتار ادعا شده است که جمع کنندگان احادیث فقهی در کتاب های حدیثی متاثر از اندیشه های شخصی و منطقه ای جامعان آن هاست که گاهی، آن را از دوران قبل از اسلام به ارث برده اند.
    کلیدواژگان: گلدزیهر، اسناد حدیث، حدیث موضوع، سنت نبوی، مکتب فقهی مدینه، مکتب فقهی عراق
  • عبدالمهدی جلالی صفحه 129
    یگانه راوی” کتاب سلیم بن قیس “، ابان بن ابی عیاش است. برای بررسی و نقد هر کتاب، دو راه پیش پای پژوهشگر و نقاد گسترده است. راه اول، بررسی و نقد درونی اثر است که با ژرف نگری در محتوا و مطالب آن تحقق می پذیرد. راه دوم، بررسی و نقد بیرونی کتاب است که با مطالعه و غوررسی در احوال و افکار پدید آورنده آن، انجام می شود. در تالیفاتی چون کتاب سلیم بن قیس - که با خبر واحد و از طریق یک راوی نقل و عرضه شده اند - مطالعه و نقد خارجی اثر به جز مولف آن، به شکل بدیهی باید احوال یگانه راوی اثر را نیز در بر بگیرد.
    کلیدواژگان: کتاب سلیم بن قیس، ابان بن ابی عیاش، حدیث موضوع
  • مهدی حسینیان قمی صفحه 156
  • هادی ربانی صفحه 190
  • فاطمه بیات صفحه 196
|
  • Medi Mehrizi Page 3
    In the contemporary Sunni hadith literature, 5 groups are found which are of high importance because of their effective role in developing hadith sciences. They are as follows:1.Quranites2.Modernists3.Sufis4.Salafites5.Victorious groupIn this editorial, a brief introduction of the abovementioned groups as well as the views of their authorities has been rendered. They are viewed from 3 perspectives:1.Reliability2.Issuance3.Interpreting
    Keywords: QURANITES, MODERNISTS, SUFIS, SALAFITES, VICTORIOUS GROUP
  • Mohhammad Mahdi Asefi Page 16
    This paper deals with a hadith ascribed to the Prophet saying: The first knowledge is the knowledge of God and the last one is to delegate all affairs to Him.It has been classified in 3 categories: Knowledge of God Delegation of affairs to God Road from knowledge to delegation.
    Keywords: RELYING ON GOD, SPIRITUAL POVERTY, CONTENTMENT
  • Abdulhadi Mas, Udi Page 27
    Allama Mohammad Taqi Majlisi in his book Rawdat al – Muttaqin – a commentary on Shaykh Saduq,s book Man La Yadaruh al – Faqih – utilized some rules of hadith scholarship which are the main concern of the present article.This paper deals with Majlisi,s methods, efforts, and follow – ups in interpreting the words with the purpose of having a better understanding of hadith. The author also points to application of Fiqh,s principles and rules and utilizing Ayahs and Hadiths as a characteristic of the abovementioned book.
    Keywords: HADITH SCHOLARSHIP, MAJLISI, S METHODS, FIQH, S PRINCIPLES, RULES
  • Alinaqi Khodayari Page 54
    This article is concerned with al – Amali one of the significant works of Sayyid Murtada (the great theologist, jurisprudent, and traditionist of the fifth century AH) in which Sayyid Murtada interpret allegorical and ambiguous verses and hadiths.Sayyid Mutada has utilized different methods of hadith scholarship.He uses literature and grammar as well as rational and theological approach to hadith as literary – theological approach.
    Keywords: AL – AMALI_SAYYID MURTADA_HADITH SCHOLARSHIP_METHODS OF HADITH SCHOLARSHIP_LITERATURE_HISTORICITY
  • Mohammad Ihsanifar Page 68
    The Story of an angel named Fotros and her disobeying the God,s commandments which caused her wings fall and her resort to Imam Husayn, peace be upon him, in early days of his birth, are of those controversial issues which has been viewed with doubt from rational and theological point of view.In this article, the author through a hadith – theological study tries to prove that there is no contradiction between the related traditions and the angels infallibility and their relative detachment from the world. He also belifes that there is enough document for this story to be proved.
    Keywords: FOTROS, DISOBEYING THE GOD, S COMMANDMENTS, THEOLOGY, TRAITION
  • Dr. Qasim Bostani Page 81
    Islamic Scholars, from early days of Islam, tried to establish criteria by which hadith works are evaluated. As an example the disagreement between intellect and hadith as well as its requirements is one of these criterions. The author of this paper presents some questions and then views these questions from different perspectives and finally tries to answer them. These questions are as follows:What are intellect and its requirements?How Islamic scholars view this criterion?How can we justify this disagreement?To which extent can intellect verify the religious teachings?
    Keywords: CRITERIA, INTELLECT, REQUIREMENTS, HADITH, FABRICATED HADITH
  • Hadi Hujjat Page 98
    One of the active and effective schools of thought among the Sunnite communtites is the Ashab Hadith or traditionistic School of thought. Their views and opinions left very deep effect in different fields of Fiqh (Jurisprudence), Theology and Tafsir (interpretation).To mention some main characteristics of this group, we can point to irrationalism and exorcism in interpreting the texts and their effort to maintain hadith.The author of this paper comes up with the abovementioned characteristics and rejects the traditionists views regarding Khabar Wahid as informative as well as preferring Sunna over Quran.
    Keywords: ASHAB HADITH, TRADITIONISTIC SCHOOL OF THOUGHT, IRRATIONALISM, EXORCISM
  • Joseph Schacht, Translated By: Muhammad Hasan Muhammadi Mozaffar Page 118
    Joseph Schacht present some ideas of what he thinks, is a necessary revaluation of Islamic traditions in the light of our present Knowledge. Looking bach he cannot see what other result could possibly by consistent the very foundations of our historical and critical study of the first two or three centuries of Islam. One of these foundations, he thinks, is Goldziher,s discovery that the traditions from the Prophet and from his companions do not contain more or less authentic information on the earliest period of Islam to which they claim to belong, but reflect opinions held during the first two and a half centuries after the Hijra.
    Keywords: EARLIEST PERIOD OF ISLAM, ISLAMIC TRADITIONS, REVALUATION, AUTHENTICITY
  • Dr. Abdulmahdi Jalali Page 129
    Aban Ibn Abi Ayyash is the only narrator of the Book Salim bn Qays. Every book can be investigated from two points: extrinsically and exoterically Exoteric criticism regards the work primarily in relation to the author himself. It often looks in the work for evidences of the particular temperament and experiences of the author who, consciously or unconsciously, has revealed himself in it.To verify the reliability of the book, the author gives a biography of Aban Ibn Abi Ayyash. He also investigates Abi Ayyash,s views and thoughts as well as his personality.
    Keywords: EXOTERIC CRTICISM, RELIABILITY, BIOGRAPHY, VIEWS