نشریه شیمی و مهندسی شیمی ایران
سال پنجم شماره 2 (پیاپی 6، دی 1364)

آلیزارین با نام شیمیائی 1و2- دی هیدروکسی آنتراکینون ماده رنگی اصلی ریشه روناس، از دسته رنگهای دندانه ای آنتراکینونی است. دندانه ای کردن پشم با زاج سفید در گستره ای از pH های گوناگون (75/2-85/1 = pH شروع عمل - حمام اول) انجام گردید. پشم دندانه ای شده با آلیزارین سنتزی در 9/5-2 = pH های (شروع عمل - حمام دوم) گستره ای از رنگ زرد تا قرمز را ایجاد می کند. نشان داده شده است که: 1- pH محلول زاج 01/0 مولار بدون افزایش اسید (75/2 = ‍pH) مناسبترین pH در عمل زاجی کردن پشم است. در این pH حداکثر جذب دندانه آلومینیوم به وسیله پشم از محلول زاج مذکور انجام می گیرد...

واکنش ایزوکینولین و کتن دایمر در شرایط استفاده از اسید استیک گلاسیان که توسط یا ماناکا و همکارانش (10) گزارش شده بود که تولید 1- استونیل -2- استیل - 1، 2- دی هیدروایزوکینولین IVb را می نماید مورد بررسی مجدد قرار گرفت. در این بررسی علاوه بر جسم IVb که با بازده 42% جدا و شناسائی گردید، مشتق 2- استوکسی - 3، 4- دی هیدرو - H11b - بنزو [a] کینولیزین - 4- اون (V) نیز با راندمان 38% جدا و تعیین ساختمان گردید. در این بررسی مشخص شد که بر خلاف مکانیسم پیشنهادی یا ماناکا و همکارانش در مورد این واکنش، مسیر واکنش از دو طریق بوده، بدین معنی که کتن دایمر به دو فرم انیدرید مخلوط (پیشنهادی یا ماناکا) و مولکول دست نخورده وارد عمل گردیده و در نتیجه دو جسم متفاوت حاصل می شود...

در حال حاضر تنها روشی که برای افزایش ثبات رنگینه های گیاهی روی نسوج پروتئینی مخصوصا پشم می تواند بکار رود، تاثیر دادن تانن های طبیعی و دندانه های فلزی بر روی پشم است. نیروهای جاذب شامل پیوند هیدروژنی همراه با نیروهای واندروالس است. مواد تانن دار همچنین مکانهای یونی برای اتصال یا گروه های پروتون دار در پشم عرضه می دارد و این امر کاربرد تانن را آسان می سازد. در دندانه دادن پشم عموما زاجها و گاهی قبل از تانن بکار می روند. این مواد با تانن محلول در آب کمپلکس های نامحلول در آب بوجود می آورد. و کمپلکس با ماده تانن دار که قبلا در پشم نفود کرده است، از خروج مولکولهای رنگینه در حین شستشوهای بعدی جلوگیری می کند...