نشریه مطالعات تاریخی
پیاپی 9 (پاییز 1384)

این مقاله با تکیه بر اسناد، به بررسی و بازشناسی اهداف و سیاستهای درازمدت فرهنگی ایالات متحده در پنج محور پرداخته است. سپس با نگاهی اجمالی به مهمترین تشکیلات و ابزارهای سازمانی دیپلماسی عمومی آمریکا در ایران اشاره شده است. این سازمانها که شامل سازمان های دولتی، بخش خصوصی و عمومی است، بیشترین نقش را در اجرایی کردن اهداف و سیاستهای فرهنگی امریکا در ایران بر عهده داشته اند. اسناد مورد استفاده در این مقاله شامل دو مجموعه است...

خاور میانه به خاطر برخورداری از ثروتهای طبیعی و ارزش راهبردی آن، از دیرباز طرف توجه قدرتهای استعمارگر بوده است. این منطقه بویژه بین النهرین، مصر و ایران به واسطه وجود آثار باستانی و مصنوعات و عتیقه جات بهانه ای برای تردد و تجمع غربیان فراهم کرد. آثار یاد شده، نشانه تمدنهای کهن و غنی مردمان این سرزمین است و همواره موجب رشک و حسد کشورهای غربی بوده است.

در میان اسناد تازه منتشر شده دولت انگلستان، در سایت FCO (Forien & Commonwealth Office) دو سند نیز درباره ایران، مرتبط با کودتای 28 مرداد 1332 دیده می شود که از اهمیت برخوردار است. سایت FCO به وزارت امور خارجه و کشورهای مشترک المنافع انگلستان مربوط است. جست و جوی ما برای دریافت این موضوع که سندها پیش از این در ایران منتشر شده اند یا نه، به پاسخ منفی رسید. از این رو فصل نامه مطالعات تاریخی اقدامبه ترجمه و نشر آن کرد...

شیعیان در طول تاریخ تشیع با دشواری های زیادی رو به رو بوده اند، با وجود این جریان تشیع نه تنها متوقف نشد، بلکه به عنوان قدرتی تاثیر گذار بر جنبشهای سیاسی و اجتماعی مطرح شد و به حیات خود تداوم بخشید. جنگ جهانی اول آغاز مرحله جدیدی از فعالیت سیاسی علمای شیعه در مقابل طرحهای استعماری به شمار می آید. در این دوران، دگرگونی فرهنگی بزرگی در جهان اسلام به وجود آمد و نتایج مهمی در زندگی مسلمین به همراه آورد. سرزمین عراق نیز پس از شکست عثمانی از متفقین، جزو مستعمرات انگلیس در آمد...

داوری درباره مطبوعات دوره حکومت استبدادی پهلوی (چه در دوره رضاشاه و چه در حکومت محمدرضاشاه) جز در دهه 1320 و نیمه دوم سال 1357، چندان پیچیده نیست. هر چند اسناد اندکی از فعالیتهای فرهنگی (مطبوعاتی) در اختیار داریم، اما آنچه که موجود است بیشتر متوجه نشریات مشهور بویژه نشریاتی است که در مرکز چاپ و نشر می یافته است. از این رو نشان دادن مناسبات درونی برخی از نشریات محلی که دوام زیادی داشته اند و برخی از مقاطع سیاسی کشور را در دوره حیات خود تجربه کرده اند...