مجله جلوه هنر
شماره 23 (پاییز و زمستان 1382)

در این مقاله، به بررسی سه بخش مدرنیزم، هویت و سنت در نقاشی معاصر ایران، پرداخته شده است. نقاشی به سبک رئالیزم از قرن نوزدهم توسط کمال الملک نقاش دربار قاجاریه معرفی و تثبیت شد و در قرن بیستم، سبک های مدرن نقاشی به تبعیت از سبک های بین المللی نقاشی توسط دانشجویان تحصیل کرده در خارج، وارد و در دانشگاه ها آموزش داده شدند. با تعمق در آثار هنرمندان پنجاه سال گذشته، می توان متوجه تقسیم بندی هایی در آثار آنان شد. اولین دسته هنرمندان «مدرنیست» هستند که در راستای زبان بین المللی هنر نقاشی می کنند و دسته دوم که نوعی بازسازی از میراث گذشتگان را در قالب امروزی انجام می دهند، «سنت گرایان نو» نام دارند و دسته سوم که در زمینه نگارگری معاصر فعالیت داشته و در احیای نقاشی اصیل ایرانی با وجود مشکلات فراوان کوشیده اند...

در میان نسخه های شاهنامه هایی که به فرمان شاهان در دوران مختلف تدوین شده است، شاهنامه طهماسبی دارای شکوه و ارزش هنری قابل توجهی است. این مجموعه که از آثار نادر به جای مانده از دوره صفوی است، دارای نگارگری ها بسیار پرکار و زیبایی است که از غنای رنگ، فرم و ترکیب بندی برخوردار است. با بررسی نگارگری های این شاهنامه می توان تا حد زیادی به سیر تکامل هنر نگارگری در دوره صفویه پی برد. هنرمندانی که در تکوین و خلق این شاهنامه مشارکت داشتند، از جمله بزرگترین نقاشان دوره ی صفویه به شمار می آیند. این هنرمندان به نگارگری ایران درخشش و جلای قابل ملاحظه دادند...

در آثار بهزاد با ترکیب بندی هایی مواجه می شویم که فراست و تیزبینی بهزاد را می نمایانند. نظمی خاص همه اشیاء و اجزاء تصویر را در برگ گرفته است و در پس همه عناصر بصری متکثر، تمایلی به وحدت دیده می شود. این وحدت بیننده را هدایت می کند تا به همه چیز و همه جا نظر افکند و حتی کوچکترین اجسام و شکلها از وی دریغ نخواهند شد...

در نیمه ی دوم قرن بیستم، بسیاری از نقاشان به این واقعیت دست یافتند که مدرنیسم به بن بست رسیده است و از 1965 به بعد پست مدرنیسم چهره می نمایاند. پست مدرنیسم برخلاف مدرنیسم، بازگشت مستقیم و صریح به تاریخ و سنت را جایز می شمارد و دارای گرایش های متنوع و بسیاری است. مدرنیسم، تزئینی بودن را عیب و عار می دانست و هرگز آن را به عنوان یک ویژگی مثبت ننگریست. تزئینی بودن صفتی بود که بیشتر به کارهای زنان نسبت داده می شد. در دهه 70 هنرمندان فمنیست، جنبشی تزئینی را بنا نهادند و با آفرینش های خود، مرز میان هنرهای تزئینی و زیبا را از میان برداشتند...

فرهنگ و هنر کشور کره در مقایسه با همسایگانش چین و ژاپن کمتر شناخته شده است. در شعری قدیمی کره سرزمین گوشه نشین (The Hermit Kingdom) خوانده شده است. با این همه این کشور از تهاجمات بیگانه و جنگهای داخلی در امان نبوده است. علی الرغم سلطه سی و پنج ساله ژاپن یعنی از 1910-1945، این کشور حدود 5 قرن یعنی تا دهه 1950 پیرو سنت های فکری، اقتصادی، زیبا شناسی چین بوده، با این عقیده که اوج تمدن در چین است و نیاز به تغییرات بیشتر نیست. از آزادی کره جنوبی به سال 1945 بیش از نیم قرن می گذرد...

یکی از الهه هایی که در بین النهرین مورد پرستش قرار گرفته نین هورساک می باشد اوتوروس سمبل الهه نین هورساک است که نقش آن بر روی برخی از آثار مکشوفه مشاهده شده است. به تعبیر ژ - کونتنو بند ناف سمبل الهه نین هورساک (Ninhursag) مادر خدایان و ربه النوع زاد و ولد، باروری و زایمان است. این سمبل تحت عنوان اجزاء جسم انسان طبقه بندی شده است. آثار بدست آمده از منطقه بین النهرین نشان می دهد که سمبل مذکور به عنوان نشانه ای از خدایان مورد پرستش، تقدیس می شده است. اهمیت این سمبل و الهه به لحاظ نقش و عملکردی است که در بدن آدمی به عهده دارد...

این مقاله به بررسی اهمیت خط به عنوان شکلی ناب در سواد بصری جهان می پردازد. در این مسیر شکلهای قراردادی حروف، به عنوان ارکان اصلی سواد بصری به شمار می آید و محقق بر آن است که علت به وجود آمدن خط و روند شکل گیری و تحولات به وجود آمده در حروف الفبا، نتیجه رشد تفکر بصری انسان و پالایش دید او را به پدیده های پیرامون خود است که در طی زمان ارتباطات بصری را به وجود آورده است. ذهنیت موجزیکه اساس ایجاد این نوع ارتباط است با دستیابی به علوم و فنون جدید، زمینه های رشد سواد بصری را توسط هنر پیام رسان گرافیک وسعت می بخشد و از خط به عنوان یک شکل ناب و به دور از واسطه های تصویری محض، برای انتقال سریع پیام بهره می برد...

هدف از بررسی و نارسایی وضعیت موجود روش های نوین آموزش هنر در کشور انگلستان و مقایسه آن با دانشگاه های ایران، ارائه الگوهای مناسب جهت استفاده از برنامه ریزی است. با شناسایی مشکلات بخش های گوناگون و مقایسه آن با وضعیت موجود سیستم در آموزش در کشور ایران، امکان برنامه ریزی بهینه با توجه به واقعیتهای موجود در کشور میسر می گردد...