فهرست مطالب

تحقیقات دامپزشکی - سال شصت و دوم شماره 4 (زمستان 1386)

مجله تحقیقات دامپزشکی
سال شصت و دوم شماره 4 (زمستان 1386)

  • 114 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1386/10/20
  • تعداد عناوین: 16
|
  • محمدحسن متدین، فاطمه توده دهقان، پرویز تاجیک صفحه 63
    تلقیح مصنوعی روشی انتخابی است که در مراکز تکثیر و پرورش خرگوش و همچنین اهداف تحقیقاتی مورد استفاده قرار می گیرد. طبق نتایج حاصل از مطالعه فعلی میزان آبستنی حاصل از انجام این تکنیک، با جفت گیری طبیعی قابل مقایسه است. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی روش تلقیح مصنوعی در مراکز تکثیر خرگوش و همچنین مقایسه آن با روش معمول جفت گیری طبیعی است. در این مطالعه 100 خرگوش ماده بالغ نژاد DUTCR به طور تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند. خرگوش های گروه درمانی با مایع منی تازه و رقیق شده تلقیح شدند و همزمان یک دز از آنالوگ هورمون GnRL را به میزان 2/0 میلی لیتر تزریق داخل عضلانی دریافت کردند. خرگوش های گروه شاهد به طور طبیعی با خرگوش های نر جفت گیری کردند. در طول مطالعه شرایط محیطی برای هر دو گروه یکسان بوده نتایج حکایت از آن دارد که 62 درصد از خرگوش های گروه شاهد و 60 درصد از خرگوش های گروه درمانی آبستن شدند. از این رو نتایج گویای آن است میزن آبستنی دو گروه مشابه است و اختلاف معنی داری بین آنها وجود ندارد.
    کلیدواژگان: آبستنی، تلقیح مصنوعی، خرگوش
  • محمدرضا اصلانی، والی الله حیدری صفحه 67
    در این مطالعه یازده راس گوسفند نژاد بومی به دو گروه کنترل 5 راس ودرمانی 6 راس، تقسیم شدند. برگ خشک شده خرزهره به مقدار mg/kg110 وزن بدن به گوسفندان هر دو گروه تجویز گردید. ریتم قلب دام های هر دو گروه به وسیله الکتروکاردیوگرافی هر 10 تا 15 دقیقه ثبت شد. به گوسفندان گروه درمانی با ظهور آریتمی های بطنی سولفات منیزیوم با دز mg/kg100 وزن بدون به صورت داخل وریدی و به آرامی تزریق گردید. با کنترل الکتروکاردیوگرام این دام ها بعد از ظهور مجدد آریتمی های بطنی تزریق سولفات منیزیوم با همان دز تکرار گردید. نشانه های مسمومیت در دام های هر دو گروه در عرض 30 تا 40 دقیقه بعد از دریافت خرزهره ظاهر گردید. الکتروکاردیوگرافی گوسفندان گروه کنترل آریتمی های متنوع و در نهایت بدخیم را نشان داد. این دام ها 5/4 تا 12 ساعت بعد از دریافت خرزهره تلف شدند (با میانه 5/8 ساعت.) تزریق سولفات منیزیوم به گوسفندان گروه درمانی آریتمی های بطنی را بر طرف نمود و به آریتمی های خوش خیم و یا ریتم سینوسی تبدیل کرد. با این حال این اثرگذرا بود و 3 تا 5/3 ساعت بیشتر داوم نداشت. دومین تزریق سولفات منیزیوم اثر مشابهی داشت ولی در تزریق سوم اثرات درمانی قابل توجهی مشاهده نشد. دام های گروه درمانی نیز در عرض 18 تا 34 ساعت بعد از دریافت خرزهره تلف شدند (با میانه 5/24 ساعت.) زمان مرگ دام های دو گروه اختلاف شدیدا معنی داری (004/0p<) را نشان داد. تجویز سولفات منیزیوم در موارد مسمومیت با خرزهره به تنهایی برای درمان کافی نمی باشد ولی در کنار سایر اقدامات درمانی برای تعدیل آریتمی های بطنی می تواند مفید باشد.
    کلیدواژگان: خرزهره، گوسفند، گلیکوزیدهای قلبی، سولفات منیزیوم، آریتمی ها، گیاه سمی
  • شاهرخ رنجبر بهادری، علی حکمت خواه صفحه 73
    کرم دیروفیلاریا ایمیتیس در قلب سگ جای گرفته و میکروفیلرهای آن در خون محیطی یافت می شود. در بررسی حاضر نمونه خونی از ورید سفالیک یا صافن 122 قلاده سگ اخذ شده و نمونه ها به روش نات اصلاح شده از لحاظ حضور میکرو فیلرهای خونی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس در سگهای آلوده تعداد میکرو فیلرهای موجود در هر میلی لیتر خون شمارش و کرمهای موجود در قلب پس از کالبد گشایی جدا شدند. از تعداد122 قلاده سگ مورد آزمایش،در 18 نمونه حضور میکروفیلرهای خونی مشاهده گردید(75/14درصد) که در پانزده نمونه میکروفیلر دیروفیلاریا ایمیتیس (29/12درصد)، دو نمونه دیپتالونما رکوندیتوم(64/1درصد) و یک نمونه آلودگی مختلط (82/0درصد) تشخیص داده شد. آلودگی با عواملی از قبیل سن،جنس ومناطق جغرافیایی ارتباط معنی داری نداشت اما میزان آن بطور معنی داری در روستاهای نه حصار و غیاث آباد نسبت به سایر روستاهای بالاتر بود. میانگین تعداد میکروفیلرهای موجود در هر میلی لیتر خون سگهای مبتلا به دیروفیلاریوزیس 54/1243 ±6/4470 بود و میانگین تعداد کرمهای بالغ جداه شده از قلب نیز در سگهای آلوده29/0±13/3 گزارش گردید. با توجه به اینکه آلودگی در سگهای ولگرد شهرستان گرمسار وجود دارد به منظور پیش گیری از گسترش آلودگی می بایست ضمن معدوم نمودن سگهای ولگرد با درمان سگهای آلوده خانگی،انگل فوق را کنترل نمود.
    کلیدواژگان: دیروفیلاریا ایمیتیس، دیپتالونما رکوندیتوم، گرمسار، ایران
  • غلامرضا هاشمی تبار، غلامرضا رزمی، ابوالقاسم نقیبی صفحه 77
    در مطالعه حاضر، پروتواسکولکسها و مایع هیداتید از کبد و ریه های گوسفندان مبتلا به کیست هیداتید در شرایط استریل جدا گردید. غلظت پروتئینی نمونه ها با استفاده از روش برادفورد اندازه گیری شد. 12 بره6-4 ماهه از جنس نر و ماده به طور تصادفی به سه گروه چهارتایی تقسیم شدند. هریک از بره های گروه1و2 (گروه های آزمایش) به ترتیب با یک میلی گرم پروتواسکولکس و مایع هیداتید حل شده در یک میلی لیتر بافرفسفات همراه با یک میلی لیتر ادجوانت کامل فروند ایمن نیزه شدند. بره های گروه کنترل با مخلوط بافرفسفات و ادجوانت کامل فروند ایمن نیزه شدند. چهار هفته بعد تمام بره ها دوباره مورد تزریق قرار گرفتند با این تفاوت که از ادجوانت ناقص فروند استفاده گردید. سه هفته پس از تزریق دوم، هر بره با 2000 عدد پرتواسکولکس از طریق داخل صفاقی و نیز 10 عدد انگل بالغ از طریق شکمبه مورد چالش قرار گرفتند. تمام بره ها 7 ماه پس از چالش کشتارشده و اندامهای داخلی آنها ازنظر وجود کیست هیداتید مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تعداد کیستهای هیداتید در بره های ایمن شده با پروتواسکولکسها و نیز مایع هیداتید کمتر از گروه کنترل بوده و اختلاف کیستها در گروه ایمن شده با مایع هیداتید و کنترل معنی دار بود(.0.05(p<. میزان ایمنی حفاظتی در این مطالعه در بره ها به ترتیب بوسیله پروتواسکولکسها و مایع هیداتید 5/54 و75/75 درصد بود.
    کلیدواژگان: اکینوکوکوس گرانولوزوس، پروتواسکولکس، مایع هیداتید، ایمن سازی، بره
  • پرویز مالک نژاد، هادی پیری دوگاهه، علی اکبر امیرزرگر، سیروس جعفری، بهرام فتح الله زاده صفحه 83
    بروسلوز از جمله بیماری های شایع مشرک بین انسان و حیوان در ایران است که توسط جنس بروسلا به انسان سرایت می نماید. از آنجایی که در نواحی اندمیک جداسازی باکتری برای تشخیص قطعی ضروری است بر آن شدیم تا توانایی سیستم 9120 BACTECرا در ردیابی باکتریمی ناشی از بروسلا ارزیابی نموده و نتایج حاصله را نیز توسط PCRتائید نماییم. بدین ترتیب مطالعه مقطعی طراحی شد که طی آن از 102 بیمار مشکوک به بروسلوز مقدار 7 - 5 میلی لیتر خون گرفته شد و به ویالهای کشت BACTEC aerobic/fتلقیح شد. ویالها در دستگاه 9120 BACTECبه مدت 7 روز انکوبه شدند. از ویالهایی که توسط دستگاه مزبور مثبت اعلام شده بود کشت مجدد انجام شد. در مواردی که نمونه پس از 7 روز توسط BACTECمنفی اعلام می شد، از آنها در دروزهای 7، 21، 14 و 28 کشت مجدد انجام شد. در 41 (2/40درصد) مورد از 102 بیمار مشکوک به بروسلوز، باکتریمی توسط BACTEC ردیابی شد که تمامی آنها توسط PCRنیز تائید شدند. مواردی که در کشت مجدد مثبت شود ولی در سیستم BACTECمنفی گزارش شود مشاهده نشد. مطالعه ما نشان می دهد که استفاده از سیستم BACTEC نسبت به روش های متداول در ردیابی بروسلا روشی سریعتر می باشد.
    کلیدواژگان: بروسلا، بروسلوز، سیستم BACTEC، کشت خون
  • مسعود قربانپور، مسعود رضا صیفی آبادی شاپوری، حسن معتمدی، محمود جمشیدیان، سعد گورانی نژاد صفحه 87
    به منظور PCR و روش کشت باکتریایی برای تشخیص پستان تحت بالینی از استافیلوکوکوس آرئوس در گاو از100 راس گاو شیری مبتلا به ورم پستان تحت بالینی و 20 راس گاو شیری سالم نمونه شیر گرفته شد. نمونه های شیر به روش استاندارد در محیط آگار خون انتخابی جهت جداسازی استافیلوکوکوس آرئوس کشت گردیدند. از نمونه ها DNAنیز استخراج گردید و واکنش PCR با استفاده از پرایمرهای اختصاصی باکتری استافیلوکوکوس آرئوس انجام شد و فرآورده PCR از طریق الکتروفورز در ژل آگارز مورد آنالیز قرار گرفت. براساس واکنش PCR میزان آلودگی به باکتری استافیلوکوکوس آرئوس در گامهای مبتلا به ورم پستان تحت بالینی 25 در صد تعیین گردید. براساس یک نوبت کشت نمونه های شیر نیز از 25 نمونه شیری که در PCR و مثبت بودنداین باکتری جدا و تعیین هویت گردید. آزمون مک نمار تطابق دو روش PCR و کشت باکتریایی جهت تشخیص ورم پستان حاصل از استافیلوکوکوس آرئوس 100 در صد برآورد گردید. نتیجه PCRو کشت باکتریایی هیچ یک از گاوهای CMT منفی مثبت نشد. واکنش PCR حساسیت و ویژگی لازم جهت تشخیص استافیلوکوکوس آرئوس در نمونه های شیر را درار بوده و در طی چند ساعت می تواند تشخیص قطعی در حد گونه فراهم آورد.
    کلیدواژگان: استافیلوکوکوس آرئوس، ورم پستان، کشت باکتریایی، _ PCR
  • محمدرحیم حاجیکلایی، مسعود قربانپور، مجتبی کشاورزی ینگابادی، غلامرضا عبدالله پور صفحه 93
    به منظور بررسی سرمی عفونت لپتوسپیرایی در بز در اهواز، نمونه خون از 172 راس بز ماده اخذ گردید. سرمها بعد از جداسازی در دمای 20- درجه سانتیگراد نگهداری شدند. نمونه ها با استفاده از 6 آنتی ژن زنده لپتوسپیرا اینتروگانس سروارهای پومونا، گریپوتیفوزا، کانیکولا، هارجو، ایکترو هموراژیه و بالوم و با استفاده از روش آگلوتیناسیون میکروسکوپیک جهت جستجوی آنتی بادی علیه این سروارها مورد آزمایش قرار گرفتند. نمونه هایی که در آنها بیس از 50 در صد لپتو سپیراها در رقت 1:100 یا بیشتر آگلوتینه می شدند، مثبت در نظر گرفته شدند.سپس از نمونه های مثبت رقت های مختلف،تا1:1600 تهیه و مورد آزمایش قرار می گرفتند. از این تعداد (10/46درصد)18 نمونه به یک یا چند سروار در رقتهای مساوی یا بیشتر از 1:100 واکنش مثبت نشان دادند. در (77/22درصد)5 نمونه آنتی بادی علیه بیش از یک سروار مشاهده شد. از نطر فراوانی گریپوتیفوزا با 13/39درصد دارای بیشترین و بعد از آن به ترتیب کانیکولا(80/26درصد)،پومونا (72/21درصد)،ایکتروهموراژیه(69/8درصد) و هارجو(34/4درصد) قرار داشتند.
    کلیدواژگان: لپتوسپیروزیس، بز، اهواز
  • سعید مهدوی، عباس توسلی، سیدعلی پوربخش، رضا ممیز، مهرداد شمس الدینی صفحه 97
    تعداد 30 قطعه جوجه ای که فاقد هرگونه آلودگی با ارگانیسم های اختصاصیSPF() بوده و دارای سن 20 روز بوده اند، را از طریق داخل نائی(15 قطعه) و از راه دهانی (15 قطعه) توسط ویروس عامل بیماری برونشیت عفونی طیور با سویه /B793 که از ایران جدا شده است، آلوده گردیدند. دو گروه جوجه SPFهر گروه شامل 15 قطعه جوجه بعنوان گروه های کنترل به روش داخل نائی و دهانی PBC دریافت نمودند. تمام جوجه ها هر روز مشاهده و مورد آزمون بالینی قرار می گرفتند. تعداد سه قطعه جوجه از هر گروه شامل گروهای کنترل و مورد آزمایش به مدت 5 روز متوالی پس از تلقیح انتخاب نموده، سپس جوجه کشته شده و مورد کالبد گشایی قرار گرفتند. جهت مشخص شدن تغیرات پاتولوژیک بیماری بافت های نای،ریه، کلیه و روده ها مورد آزمایش قرار گرفتند. مقاطع بافتی از نمونه های فوق تهیه و پس از رنگ آمیزی جهت مشخص شدن تغیرات بافتی مورد آزمون ریز بینی شامل هیستوپاتولوژی و مطالعه ایمیونوهیستو شیمیایی قرار گرفتند. از نظر ماکروسکوپیک، میزان کمی موکوس شفاف همراه با پر خونی ملایم در قسمت داخلی نای و ریه جوجه های که توسط ویروس IBV آلوده شده بودند مشاهده گردید. کلیه ها، رنگ پریده و کمی متورم بودند. آزمون هیستوشیمیایی از کلیه ها تعییرات مشابه ای را در هر گروه آزمایش که به روش داخل نای و دهانی بوسیله ویروس آلوده شده بودند را نشان داد. به همین روش آنتی ژن های ویروسی در داخل سلول های آلوده مشخص گردیدند. آنتی ژن های ویروسی بر اساس مرحله پیشرفت ضایعات بیماری ظاهر گردیده و در داخل سیتوپلاسم سلول های ای تلیال سه روز پس از ایجاد عفونت توسط ویروس IBV، مشخص گردیدند. این مطالعه بوضوح نشان داد که ویروس IBV سویه /B793 جدا شده از ایران (که توسط ممیز و همکاران معرفی شد2001) قادراست ضایعات بیماری را در بافتهای مختلف بدن جوجه های که به روش تجربی آلوده شده اند بویژه با شدت بیشتر در کلیه ها ایجاد نماید. بعلاوه این مطالعه تایید نمود که این ویروس دارای وابستگی زیاد و علاقه مثبتی به بافت کلیه نسبت به سایر بافت ها دارد.
  • بهزاد منصوری، مهرداد مدیرصانعی، سیدمحمدمهدی کیانی صفحه 103
    تحت یک آزمایش تاثیر فیتاز میکروبی (فیزآیم ایکس پی 5000) در جیره غذایی جوجه های گوشتی بر روی عملکرد پرنده، پروتئین تام سرمی، املاح و فعالیت آنزیمی سرم)LDH، AST، ALT(مطالعه گردید. یک جیره رفرانس کافی از لحاظ کلسیم و فسفر غیر فیتاته (10 گرم در کیلوگرم کلسیم و 5 گرم در کیلوگرم فسفر غیرفیتاته) و دو جیره دیگر که دارای کمبود کلسیم و فسفر غیرفیتاته بودند(به ترتیب 5/8 گرم در کیلوگرم کلسیم و 5/3 گرم در کیلوگرم فسفر و 5/7 گرم در کیلوگرم کلسیم و 5/2 گرم در کیلوگرم فسفر) بدون و با آنزیم فیتاز تهیه و در اختیار جوجه های مورد آزمایش از سن یک روزه تا 21 روزه قرار گرفت. اگرچه جیره های دارای کمبود فسفر غیر فیتاته تاثیر معنی داری بر روی افزایش وزن بدن جوجه ها نداشتند(0.05p>) این جیره ها باعث افزایش میزان مصرف خوراک و افزایش ضریب تبدیل غذا (0.01p<) در مقایسه با گروه های مشابه به همراه آنزیم فیتاز گردیدند. فیتاز تاثیر مثبت، اگرچه غیر معنی دار، بر روی افزایش وزن بدن جوجه هایی که جیره های دارای کمبود شدید فسفر غیر فیتاته بودند، داشت. آنزیم باعث کاهش مصرف خوراک (0.05p<) و بهبودی ضریب تبدیل غذایی جوجه های دریافت کننده جیره دارای کمبود فسفر غیر فیتاته گردید(0.01p<) کاهش فسفر غیر فیتاته جیره، باعث افزایش کلسیم سرمی (0.05p<) و کاهش فسفر سرمی (0.05p<) گردید ولی تاثیری بر روی منیزیوم سرمی نداشت(0.05p>. ) فیتاز جیره باعث کاهش سطح کلسیم سرم و افزایش سطح فسفر سرم در جوجه هایی که جیره دارای کمبود فسفر غیر فیتاته بود گردید(0.05p<. ) فعالیت آنزیم LDH تحت تاثیر جیره دارای کمبود کلسیم و فسفر غیر فیتاته افزایش پیدا نمود(0.01p<) در حالی که تاثیری در میزان فعالیت AST،ALT و همچنین مقدار پروتئین تام سرمی مشاهده نگردید(0.05p<). فیتاز باعث کاهش فعالیت ALT سرمی (0.05p<)شد ولی تاثیری بر روی AST نداشت، فعالیت سرمی آنزیم LDH تحت تاثیر فیتاز افزایش بیشتری پیدا نمود(0.01p<. )
    کلیدواژگان: فیتات فوسفور، فیزیم، برویلر پرفورمانس
  • خداداد پیرعلی خیرآبادی، حمیدرضا حدادزاده، مهدی رزاقی ابیانه، رسول زارع، شاهرخ رنجبر بهادری، صادق رهبری، صدیقه نبیان، محمد رضاییان صفحه 113
    به منظور ارزیابی اثر ضد کنه ای یازده جدایه بومی قارچ های انتموپاتوژنیک (به عنوان عوامل بیوکنترل)، در شرایط آزمایشگاهی، در این بررسی چهار گوساله سه ماهه از نژاد هلشتاین به منظور کشت و تکثیر کنه بوافیلوس آنولاتوس مورد استفاده قرار گرفت کنه های تولید شده در گروه های مختلف تحت تاثیر 107 کونیدی در هر میلی لیتر از هر یک از جدایه های قارچی قرار گرفتند. میزان مرگ و میر، از تخم برآیی نوزاد کنه ها و کفایت تولید مثلی این کنه ها در گروه های کنترل و درمان ارزیابی و نتایج مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. با واریا باسیانا C403 IRAN و جدایه لکانیسیلیوم پسالیوته C468 IRAN از حادترین جدایه ها بودند و به ترتیب باعث 100-80 درصد، 80-20 درصد و 40 - 0 درصدمرگ و میر در کنه های ماده خون خورده شدند. نتایج این بررسی نشان داد که قارچ های انتوموپاتوژنیک بر روی تمامی مراحل سیرتکاملی کنه های بوافیلوس موثرند و میزان این تاثیر به جدایه و گونه قارچ بستگی دارد. در این مطالعه برای اولین بار اثرضد کنه ای قارچ لکانیسیلیوم پسالیوته علیه کنه بوافیلوس آنولاتوس گزارش شده است.
    کلیدواژگان: بوافیلوس آنولاتوس، انتوموفولوژی، کنترل بیولوژیکی، قارچ های انتموپاتوژن
  • علیرضا خسروی، مارسلو فرانکو، حجت الله شکری، رامک یحیی رعیت صفحه 119
    اثرات تعدادی از اسانسهای گیاهی ایرانی بر عملکرد سیستم ایمنی حیوانات آزمایشگاهی ارزیابی شدند. خرگوشها اسانسهای آویشن شیرازی،ژرانیوم پلارگونیوم،مورد،لیموو نرمال سالین(گروه شاهد) 6 بار به فواصل 6 روزدریافت کردند. آنتی ژنهای کاندیدا آلبیکنس 5 روز پس از آخرین تزریق اسانسها به تمام حیوانات تجویز شدند. آزمایشهای فاگوسیتوزیس، کشتار سلولی و تغییر شکل لنفوسیتی بر روی نمونه های خون انجام گردید. در حیواناتی که بصورت زیر جلدی با آویشن و ژرانیوم تزریق شده بودند ایمنی سلولی به طور معنی داری در برابر آنتی ژنهای کاندیدا آلبیکنس و میتوژن کونکاناوالین– A در مقایسه با گروه شاهد تحریک شدند در حالیکه اسانس مورد تاثیر قابل توجهی نداشت و اسانس لیمو ایمنی سلولی را سرکوب کرد. تزریق زیر جلدی اسانس های آویشن، مورد ولیمو باعث تحریک ایمنی ذاتی شد در حالیکه اسانس ژرانیوم اثر معنی داری نداشت. پاسخ های هومورال در برابر آنتی ژنهای کاندیدا در حیوانات تزریق شده با اسانس لیمو نسبت به سایر اسانسها (0.05p<) بطور معنی داری کاهش یافته بودند.
    کلیدواژگان: کاندیدا آلبیکنس، آویشن، ژرانیوم، تحریک ایمنی، ایمنی ذاتی
  • علی باغبان زاده، وهاب باباپور صفحه 125
    در این مطالعه تاثیر سیستم گلوتاماترژیکی بر اخذ غذا در جوجه خروس هایی که 24 ساعت از خوردن غذا محروم بوده اند مطالعه گردید. تزریق داخل بطن مغزی صفر، 675/0، 25/1 و 5/2 نانومول گلوتامات اخذ غذا را به صورت وابسته به مقدار، کاهش و تاخیر در آغاز "خوردن غذا" را افزایش داد. پیش تزریق 5/2 نانومول از 3– هیدروکسی–2–کینوزالین کربوکسیلیک اسید، آنتاگونیست گیرنده های یونوتروپیک گلوتامات به طور معنی داری به افزایش اخذ غذا و کاهش زمان آغاز غذا خوردن منجر گردید. پیش تزریق 2– نانومول آلفا – متیل– 4 – سولفونو فنیل گلیسین، آنتاگونیست گیرنده متابوتروپیک گلوتامات به شدت اخذ غذا را کاهش و زمان آغاز غذا خوردن را افزایش داد. این یافته ها برای اولین بار نشان داده اند که گلوتامات به عنوان یک میانجی عصبی در تنظیم مرکزی اخذ غذا در جوجه خروس گوشتی دخالت دارد. این اثر احتمالا توسط هر دو گیرنده یونوتروپیک و متابوتروپیک تعدیل می گردد. به نظر می رسد که در این فرآیند هر دو نوع گیرنده های پیش سیناپسی و پس سیناپسی دخالت داشته باشند.
    کلیدواژگان: اخذ غذا، جوجه گوشتی، گلوتامات
  • حسن تاج بخش صفحه 131
    سید اسماعیل جرجانی یکی از بزرگترین دانشمندان و پزشکان ایران و جهان است. او در 434 قTM 1042 م در گرگان زاده شد و در 531 TM ق 1136 م در <مرو> در گذشت. او با نگاشتن کتاب های <ذخیره خورارزمشاهی> و <الاغراض الطبیه> که به ترتیب دایر¦ المعارف های بزرگ و متوسط پزشکی به زبان فارسی هستند، پزشکی نویسی به زبان فارسی را اعتلا داد. اگرچه نوشتن کتاب هایی به زبان فارسی حتی قبل از زمان ابوعلی سینا نیز مرسوم بوده ولی آن نه چنان بوده که با آن پزشک بپرورند. ذخیره خوارزمشاهی و الاغراض الطبیه بهترین کتاب های پزشکی پارسی هستند که تاکنون نگاشته شده است. اگرچه مانند هر کتاب پزشکی کهن دیگری قسمت هایی از این کتاب ها اکنون منسوخ شده اند ولی اگر آنها را در ظرف زمان بنگریم همانا بهترین کتاب های طب کهن می باشند که به شیوایی به زبان فارسی بیان شده است. اینجانب کتاب الاغراض الطبیمه جرجانی را با توسل به پنج نسخه کهن تصحیح کرده و همراه با فرهنگ پزشکی اغراض طبی در دو جلد در سال های 1385 - 1384 حدودا در 1500 صفحه به چاپ رسانیده ام. قدیمی ترین نسخه خطی برای تصحیح نیمه اول کتاب متعلق به کتابخانه حراجچی اوغلوی ترکیه مورخ 599 هجری قمری است و برای نیمه دوم کتاب نسخه خطی کتابخانه مسجد ایاصوفیه ترکیه مورد استفاده قرار گرفته است. نسخه های دیگر متعلق به کتابخانه مسجد سپهسالار، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران است.
    کلیدواژگان: دایر¦ المعارف پزشکی، جرجانی، ذخیره خوارزمشاهی، الاغراض الطبیه
  • سیدمحسن احمدی نژاد، جمشید پیشکار، محمدرضا اسدی، عباس ابویسانی، علی مهدوی، علیرضا حسنی بافرانی صفحه 141
    اگرچه نتایج مطالعات اولیه بیانگر این موضوع بوده است که تشخیص رنگ در اسب از جمله صفاتی است که کمتر مورد پذیرش بوده است، تحقیقات اخیر نشان داده است که توانایی تشخیص برخی از رنگها توسط اسب وجود دارد. البته این تحقیقات نشان داده اند که این ویژگی (تشخیص رنگ) بصورت کامل و تکامل یافته در اسب دیده نمی شود، بلکه تشخیص رنگ در اسب بصورت نسبی می باشد. علیرغم مسائل ذکر شده اطلاعات درخصوص وجود و یا چگونگی تشخیص رنگ در اسب، هنوز کمیاب و درخصوص اسبچه خزر (موضوع این تحقیق) نایاب می باشد. برای بررسی چگونگی تشخیص رنگ در اسبچه خزر این تحقیق برای اولین بار در ایران صورت گرفته است، برای انجام این تحقیق تعداد هشت راس اسبچه خزر (4 مادیان و 4 سیلمی) انتخاب شدند. یکی از اسبچه های ماده در ابتدای کار بدلیل جراحات وارد شده به چشم از گروه تحقیق حذف گردید. برای انجام آزمایش از دوباکس مجاور (به ابعاد 3*3 متر) استفاده شد در یک باکس دو دریچه به فاصله 60 سانتی متر از زمین و به فاصله 110 سانتی متر از یک دیگر، جهت نصب فیلترها تعبیه شد. از باکس دیگر جهت نصب پروژکتور و تابش نور به فیلترها استفاده گردید. در ابتدا پونی ها با وضعیت تاریکی مطلق باکس و سپس تابش نور به دریچه ها، تطابق پیدا کردند. طول موج فیلترهای رنگی با در نظر گرفتن طول موج قابل دید توسط اسب و توسط آزمایشگاه نور، دپارتمان فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، اندازه گیری شد. تشخیص رنگ در تمام پونی ها برای چهار رنگ اصلی (قرمز، سبز، زرد و آبی) انجام شد. دو راس از پونی ها قادر به تشخیص رنگ آبی شدند. دو راس از پونی ها توانستند رنگ سبز را از خاکستری تشخیص دهند تنها دو راس از پونی ها قادر به تشخیص رنگ قرمز شدند. با توجه به نتایج بدست آمده از این تحقیق پاسخ این سئوال که آیا اسبچه ها خزر قادر به تشخیص رنگ ها می باشند، مثبت است.
    کلیدواژگان: اسبچه خزر، رنگ
  • محمد مهدی علومی، امین درخشان فر، عباس نیک پور صفحه 147
    عصاره شیرین بیان از زمان های دور به عنوان یک داروی مؤثر بخصوص برای درمان زخم معده مورد استفاده قرار گرفته است. در این مطالعه اثر التیامی عصاره آبی ریشه گیاه شیرین بیان بر زخم های پوستی مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از 45 سر موش صحرایی سفید نر از نژاد اسپراگن–دولی استفاده شد. با استفاده از پانچ پوستی 7 میلی متری دو زخم متحد الشکل در طرفین ستون مهره ها در پشت هر حیوان ایجاد گردید (مجموعا 90 زخم.) عصاره آبی ریشه شیرین بیان به مدت 7 روز روزانه بر روی نیمی از زخم ها قرار گرفت. پس از آن حیوانات برای مطالعات هیستوپاتولوژی، بیوشیمیایی (محتوای هیدروکسی پرولین) و بیومکانیک قربانی شدند. سطح نهایی زخم نیز اندازه گیری گردید. عصاره آبی ریشه شیرین بیان سبب افزایش معنی داری در تعداد فیبروبلاست ها و جوانه های مویرگی، محتوای هیدروکسی پرولین و استحکام کششی زخم ها شده بود. همچنین سطح زخم در گروه درمان بطور معنی داری کمتر از گروه شاهد بود. بر اساس این مطالعه می توان چنین نتیجه گرفت که عصاره شیرین بیان داروی گیاهی مؤثری در التیام زخم می باشد.
    کلیدواژگان: عصاره شیرین بیان، التیام زخم پوست
  • مهدی سخا صفحه 155
    در تاریخ اردیبهشت 1380 یک مادیان دو خون کرد – عرب ارجاعی به درمانگاه دانشکده دامپزشکی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید باهنر کرمان مورد معاینه قرار گرفت. شکایت اسبدار مبتنی برکاهش اشتها و افسردگی به مدت 5 روز و وجود زردی در مخاط چشم بود. هیچ درمانی برای حیوان انجام نشده و جیره غذایی حیوان شامل یونجه و مقداری کاه جو بود. در معاینه بالینی درجه حرارت و ضربان قلب حیوان بالاتر از حد طبیعی ثبت شد و زردی در تمام مخاطات مشاهده گردید. همچنین تعدادی زخم های پوستی نیز خصوصا در دست های حیوان مشاهده شد. در گسترش خون محیطی وجود تک یاخته بابزیا قطعی شد و با مطالعه مرفولوژیک گونه آن بابزیایا اکوئی تشخیص داده شد. درمان با استفاده از ترکیب ایمی زول (4 میلی گرم بر کیلوگرم) به مدت 3 روز و درمان های کمکی فسفر و ویتامین ب 12 و پارافین انجام گرفت.حیوان بعد از درمان به تدریج وضعیت بهتری بخود گرفت و علایم حیاتی و آزمایش های خونی بعد از یک هفته کاملا به حالت طبیعی برگشت.با بررسی منابع در کل درمان موارد حاد بیماری عاقبت خوبی ندارند و این موارد به خوبی با نزدیکتر کردن فاصله بین درمان ها بدون بروز هیچگونه اثرات جانبی به درمان جواب داد.
    کلیدواژگان: بابزیوز، اسب، ایمینرول، تیرمان