ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 25 (شهریور 1384)

مدیر امور فنی شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران گفت: با تلاش بی وقفه و شبانه روزی نیروی انسانی, در سال گذشته, توان تولید نفت در این شرکت 3/3 درصد افزایش داشته است. "عبدالحسین افکار", تولید نفت در شرکت گچساران را در سال گذشته به طور روزانه 749 هزار و 905 بشکه اعلام کرد و افزود: طبق برنامه, تعهدات این شرکت معادل 726 هزار بشکه بوده است که روزانه حدود 23 هزار و 905 بشکه بیش از این مقدار تولید شد.

متنی را که پیش رو دارید حاصل گفت و گوی اعضای هیات تحریریه نشریه اکتشاف و تولید با دکتر امیر ناصر اخوان در زمینه تکنولوژی است. دکتر اخوان مدرک دکترای انتقال تکنولوژی از دانشگاه براتفورد انگلیس را دارد و هم اکنون مسوول دانشکده مهندسی نفت امیرکبیر و عضو هیات مدیره انجمن مدیریت تکنولوژی ایران و انجمن فن آوری و ارتباطات ایران است.

در اواخر تورونین یا اوایل کنیاسین رسوبگذاری به وسیله ته نشست سازند لافان از سر گرفته شد. این واحد شیلی نا پیوستگی تورونین را می پوشاند. بنابر این به سکانس بالایی تعلق دارد. سازند لافان اهمیت خاصی در محدوده مورد مطالعه دارد برای اینکه یک سد و مانع برای سازند زیرین (سروک/میشریف) مهیا می سازد. ضخامت سازند لافان در قسمت مرکزی محدوده مورد مطالعه 40 متر است و هم به طرف شرق و هم به طرف غرب ضخامت ان کاهش می یابد.

با توجه به اهمیت موضوع از دیادبرداشت از مخازن هیدروکربنی, بررسی و مطالعه روش های بهینه آن با استفاده از داده های دقیق ژیوفیزیکی, زمین شناسی, پتروفیزیکی, داده های چاه ها و غیره لازم و ضروری است. یکی از مهم ترین منابع اطلاعاتی مورد استفاده در مطالعات مخزن, داده های لرزه نگاری می باشد. گرچه تا به حال استفاده از لرزه نگاری سطحی سه بعدی (3D Surface Seismic) براساس گیرنده هاو فرستنده های به کار گرفته در سطح زمین, از ابزارهای اولیه جهت نمایان سازی ژیوفیزیکی مخزن بود, اما روش مقتطع لرزه ای عمودی(Vertical Seismic Profiling) دارای خصوصیاتی است که برای نمایان سازی ژیوفیزیکی مخزن, مطالعات گذشت زمان یا چهاربعدی و ازدیاد برداشت مناسب می باشد.

در سال های اخیر, Rotary Steerable System RSS به صورت فراگیری جایگزین موتورهای درون چاهی Download Motors در صنعت حفاری کج در جهان شده است. اگرچه استفاده از RS در خاورمیانه به ویژه در ایران, یک سال گذشته آغاز شده است ولی بازدهی این سیستم مخصوصا در افزایش کنترل TVD در قسمت های افقی چاه ها همزمان با افزایش ROP, بهبود Hole Cleaning و ایجاد مسیرهای صاف و بدون حالت مارپیچی(Non-tortuos) باعث تمایل بیشتر شرکت های نفتی داخلی به استفاده از این سیستم گشته است.

مشکل تولید شن همواره یکی از مشکلات قدیمی در بهره برداری از چاه های نفت و گاز بوده است. مهندسین و شرکت های سرویس دهنده چاه های نفت همیشه در پی ارایه راه حل های مناسب برای برطرف کردن این مشکل بوده اند. برخی از این راه کارها عبارت است از:

پس از تهیه مقاطع انباشته (Stack) از اتربیوت های AVO و مشاهده میزان تغییر این اتربیوت ها در عبور از زون های مختلف مخزنی, سرانجام اتربیوت Scaled Poisson"s Ratio Changes به عنوان متمایز کننده ترین نشان گر انتخاب شد. با توجه به توانایی این اتربیوت در متمایز ساختن زون های مختلف مخزنی از نظر نوع سیال موجود, تهیه مقاطع انباشته داده های لرزه ای از این اتربیوت توصیه شکل 6 می شود.

رقابت برای حذف و یا کاهش آلودگی های عملیات آزمایش چاه ها به هنگام انجام فاز ارزیابی و توصیف مخازن, استفاده از آزمایش Water injection/FAll off, علاقه مندی شدیدی در بین مهندسین نفت پدید آورده است. تزریق آب و ایجاد محیط دو فازی در مخزن, باعث کاهش درجه حرارت مخزن هنگام عملیات تست چاه ها شده و مشکلاتی را به وجود می آورد.

تولید تدریجی گاز از مخزن گازی باعث تقلیل فشار این نوع مخازن شده و در جاهایی در مخازن تحت رانش آب(Water Drive) به علت پیشروی آب, مقدار زیادی از گاز در آب محبوس می شود. در بعضی از میادین گازی دنیا این مقدار گاز محبوس یا باقی مانده (Residual Gas) به 75% مقدار گاز اولیه درجا (Gas in Place) می رسد. بنابر این احیای این مقدار گاز و تولید آن نیازمند به کارگیری روش های بازیافت و تغییر سیستم های برداشت است.

در این مقاله (سومین بخش) ابتدا روش یافتن کمی ناهمگونی را در نمونه های سنگی به کمک بعد فراکتال- که در بخش قبلی آن را یافتیم- بیان می شود و در ادامه با محیط های متخلخل فراکتالی, انواع آن و نحوه یافتن تخلخل در آنها, آشنا می شویم.

استفاده از شبکه های عصبی در شاخه های مختلف مهندسی روز به روز در حال افزایش است, به طوری که امروزه آگاهی از نحوه عملکرد و استفاده از آن برای مهندسین امری ضروری به نظر می رسد. این مقاله ضمن معرفی ساختار و چگونگی کارکرد شبکه های عصبی, به برخی از کاربردهای آن در مهندسی نفت اشاره خوهد کرد.

در این تحقیق با غنی سازی خاک از ترکیبات خطی گوگرد حاوی DSO, دو باکتری جداسازی شد که با روش های میکروبیولوژیکی به عنوان با سلیوس شناخته شدند. این باکتری ها به صورت کو-متابولیسم با استفاده از گلوکز به عنوان کربن و دی متیل سولفید (DMS) موجود در DSO به عنوان منبع گوگرد, توانستند DMS را تجزیه و از آن متانول تولید کنند.

در روش های اصلی تجزیه و تحلیل تغییرات صعودی فشار, چگونگی عکس العمل مخزن در مقابل یک اخلال و یا به کلام دیگر چگونگی تغییرات صعودی فشار مخزن در اثر انسداد آن پس از مدتی تولید مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد. این روش ها را می توان به دو گروه اصلی تقسیم نمود.