International Journal of Behavioral Sciences
Volume:1 Issue: 1, 2007

پایبندی به آموزه های دینی و داشتن تقیدات مذهبی سد محکمی در برابر آسیب های اجتماعی، انحرافات اخلاقی و تاثیرات تهاجم فرهنگی است. تقیدات مذهبی هم بطور مستقیم رفتارهای فردی را کنترل می کند و هم بطور غیر مستقیم از طریق افزایش عزت نفس، بهبود روابط بین اعضای خانواده و افزایش نظارت والدین، موجب کاهش رفتارهای نابهنجار می شود. براین اساس مطالعه حاضر انجام شده است تا نقش اعتقادات دینی را در کاهش آسیب پذیری فرهنگی خانواده مورد مطالعه قرار دهد.
در این پژوهش تعداد 882 نفر از مردان و زنان متاهل شهر تهران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود و اطلاعات مورد نیاز از طریق مقیاس رضایت زناشویی انریچ و پرسشنامه محقق ساخته در زمینه شکاف بین نسلها، انحرافات اخلاقی، استفاده از فیلم و برنامه های مبتذل، سیستم نظارت و کنترل خانواده، سازگاری زناشویی، هویت یابی، گرایش به غرب و ضعف هویت ملی جمع آوری شد. داده های بدست آمده با استفاده از روش های آماری همبستگی و مقایسه گروه ها با بهره گیری از آزمون تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج پژوهش نشان داد که اعتقاد و نگرش دینی با آسیب پذیری فرهنگی به میزان 23/0 (با 01/0 p≤‎ )، داشتن تقیدات مذهبی با آسیب پذیری فرهنگی به میزان23/0 (با 01/0 p≤‎ ) رابطه همبستگی معکوس داشتند. همچنین تقیدات مذهبی با میزان نظارت و کنترل والدین بر روی فرزندانشان به میزان 44/0 و با میزان خودپنداری 35/0 رابطه همبستگی مثبت داشت.
افزایش تقیدات مذهبی می تواند به عنوان مانعی در برابر آسیب پذیری فرهنگی عمل کند و یا کاهش تقیدات دینی افزایش آسیب پذیری فرهنگی را پیش بینی نماید. بنابراین و بر اساس یافته های مذکور، روش تقویت تقیدات مذهبی و افزایش نگرش دینی به عنوان یکی از روش های مناسب برای پیشگیری و کاهش آسیب پذیری فرهنگی در بین جامعه مورد مطالعه پیشنهاد می شود.

شدت صدمات زلزله دی ماه 1383 شهر بم به حدی بود که سازمان بهداشت جهانی در همان روزهای نخستین حادثه توصیه نمود که واحدهای مقابله با PTSD به محل اعزام و وارد عمل شوند. در روزهای آغازین حادثه تیمی از پزشکان و روانشناسان مرکز تحقیقات علوم رفتاری دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) به منظور ارزیابی میزان و نوع آسیب های روانی وارده و همچنین عوامل موثر در ایجاد آنها به مراکز درمانی شهر تهران و نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله(عج) اعزام شدند.
به روش نمونه گیری در دسترس 100 نفر از بازماندگان این حادثه که برای درمان به بیمارستانهای تهران اعزام شده بودند و همینطور مجروحین بستری در نقاهتگاه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) مورد مصاحبه بالینی و ارزیابی روانشناختی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته قرار گرفتند.
20 نفر به جز غمگینی قابل انتظار مشکل دیگری نداشتند. 22 نفر دچار PTSD، 33 نفر به افسردگی، 9 نفر همزمان دچار PTSD و افسردگی، 11 نفر به اضطراب و 5 نفر به افسردگی و اضطراب مبتلا بودند. 16% مصدومین مصرف مواد مخدر را ذکر می کردند.
این مطالعه شیوع نسبتا بالایی از اختلالات روانی را در مصدومین زلزله از همان روزهای آغازین نشان می دهد. از میان عوامل موثر بررسی شده تنها آسیب بستگان درجه اول به شکل معنی داری (039/0 p ) با ایجاد این اختلالات مرتبط بوند.

تحقیق حاضر با هدف تعیین ترجیح ارزشی و شدت جهت گیری نظام ارزشی زنان شاغل در سپاه از نظر سن، وضعیت تاهل و سابقه کار صورت گرفته است.
پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی – پس رویداری است. برای تعیین نمونه، ابتدا از بین استان های کشور 10 استان، به صورت تصادفی انتخاب گردید، سپس برحسب تعداد خواهران شاغل در هر یک از استان های مذکور، 662 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد نمونه مورد بررسی، پرسشنامه نظام ارزشی و پرسشنامه مشخصات فردی- خانوادگی را تکمیل کردند. داده های بدست آمده با روش های آماری t و تحلیل واریانس ( ANOVA ) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
ازنظر سن نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت معنادار ازنظر ترجیح ارزشهای اقتصادی و سیاسی بین آنهاست. بعلاوه ازنظر شدت جهت گیری ارزشی نتایج بدست آمده بیانگر تفاوت معنادار از نظر ارزشهای سیاسی، اجتماعی، مذهبی و جهانی سازی است. ازنظر وضعیت تاهل، تفاوت معناداری بین افراد مجرد و متاهل از نظر ارزشهای خانوادگی و هنری وجود دارد. ازنظر سابقه خدمت بین سه گروه مورد مطالعه از نظر ارزشهای اقتصادی و ملی تفاوت معناداری وجود دارد و از نظر شدت جهت گیری ارزشی فقط در ارزش مذهبی بین آنها تفاوت معنادار وجود دارد.
افراد مسن تر کمتر به مسائل اقتصادی و بیشتر به مسائل مذهبی و سیاسی توجه دارند. ارزشها خانوادگی در افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد است و ارزشهای اقتصادی و ملی در افراد با سابقه خدمت بیشتر، کمتر از افراد با سابقه خدمت کمتر است.

شهر سردشت واقع در شمال غرب ایران، در سال 1366 مورد حمله شیمیایی قرار گرفت. مطالعات بسیاری، وضعیت نامطلوب سلامت طبی و روانی جانبازان شیمیایی را گزارش کرده اند، که می تواند بر کیفیت زندگی آنان تاثیر بگذارد. تاکنون مطالعات کمی به توصیف کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی ایران اختصاص داشته است. این تحقیق با هدف بررسی کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی 15 سال پس ازمواجهه با گاز خردل انجام گرفت.
طی یک مطالعه مشاهده ای- مقطعی، 163 نفر از جانبازان شیمیایی سردشت به صورت تصادفی ساده از کل جانبازان سردشت انتخاب گردیدند. کیفیت زندگی افراد با استفاده از پرسشنامه کیفیت زندگی ویسکانسین بررسی شد. همچنین داده های دموگرافیک و جانبازی بیماران ثبت شد. به منظور آنالیز آماری، از جداول فراوانی و فراوانی نسبی استفاده گردید. به منظور استنباط تحلیلی داده ها، از تست های مختلف آماری همچون تست مجذور کای استفاده شد (05/0 P<‎ ).
138 نفر از نمونه ها (85%) مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد بررسی 61/14 ‎±‎ 40 سال بود. 138 نفر (85%) کیفیت زندگی خود را نامناسب گزارش نمودند و 20 نفر (15 درصد) کیفیت زندگی خود را مناسب گزارش کردند. فراوان ترین فعالیت غیرشغلی جانبازان به ترتیب تماشای تلویزیون، رفتن به مسجد، قدم زدن و گوش کردن به رادیو بوده است و مهمترین عامل تعیین کننده کیفیت زندگی نمونه ها سلامت جسمانی (83%) بود. از نظر میزان اهمیت به روابط اجتماعی بالاترین توجه به رابطه با خانواده گزارش گردید (75درصد) و از نظر فراوانی عواطف مثبت و منفی بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به رضایت از زندگی و احساس تنهایی بود.
با توجه به اینکه حدود 85 درصد از افراد کیفیت زندگی خود را نامناسب گزارش نمودند و از طرفی کیفیت زندگی جمعیت های انسانی، به عنوان چارچوبی برای ارایه خدمات و همچنین تخصیص منابع در نظر گرفته می شود و ارتباط تنگاتنگی با وضعیت روانی- اجتماعی افراد دارد لذا به منظور ایجاد و حفظ تعادل روانی- اجتماعی در زندگی جانبازان ضرورت ادامه ارایه خدمات و تخصیص منابع بیشتر برای این جمعیت، پس از گذشت سالها از حادثه بمباران شیمیایی مشخص می باشد.

مطالعه روابط والدین و کودک، یکی از بحث های مهم روانشناسی را تشکیل می دهد. شیوه فرزند پروری یکی از مباحث مهم در این حوزه است. هر یک از روش های فرزندپروری بر روی رفتار و شخصیت کودک تاثیر متفاوتی می گذارد. شیوه مستبدانه کودک را مضطرب و ناسازگار بار می آورد، شیوه سهل گیرانه کودک را تکانشی، متوقع و وابسته بار می آورد و چنین کودکانی عملکرد ضعیفی در مدرسه از خود نشان می دهند، بر این اساس در این مطالعه رابطه الگوهای فرزندپروری با سلامت روانی وموفقیت تحصیلی فرزندان مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به روش همبستگی انجام شده و در آن رابطه بین متغیرها مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد 400 نفر از دانش آموزان سال سوم راهنمایی منطقه چهار، شامل 200 دختر و200 پسرکه به طور تصادفی انتخاب شده بودند، به پرسشنامه 28 سوالی سلامت روانی گلد برگ پاسخ دادند و 400 مادر این دانش آموزان نیز به پرسشنامه الگوهای فرزندپروری بامریند پاسخ دادند. داده های بدست آمده با روش های آماری تحلیل واریانس و تحلیل رگراسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد سلامت روانی و موفقیت تحصیلی در بین فرزندانی که با الگوی قاطع و اطمینان بخش تربیت می شوند بیش از سلامت روانی و موفقیت تحصیلی فرزندانی بود که با الگوی استبدادی یا سهل گیر تربیت شده بودند. لازم است والدین، بویژه مادران از شیوه های فرزندپروری، تاثیر هر یک از الگوها بر وضعیت روانی، رفتاری و رشد شخصیت فرزندانشان آگاهی های لازم داشته باشند.

بدون شک در یک بیمارستان، جهت پیشبرد اهداف و انجام کار موثر، وجود انگیزه در پرسنل شاغل امر مهمی است. واحد پرستاری که از واحدهای حساس بیمارستان است نیازمند دقت در انتخاب پرستاران شایسته و انتخاب روشی از جانب سرپرستار جهت حفظ و بقاء پرستاران است. به کارگیری مفروضات تئوریy در محیط کاری توسط سرپرستاران موجب توسعه قلمرو شغلی در پرستاران شده و در افزایش کارایی آنها مؤثر است. به کارگیری مفروضات تئوریx در کاهش انگیزه کاری، غیبت، ترک خدمت، عدم علاقه به کار پرستاران تاثیر دارد. استفاده درست از تئوری های انگیزش x و y توسط سرپرستار سبب می شود که کوششها یا انگیزه های سرپرستار مبدل به انجام وظایف مؤثر شود. با توجه به این مهم بر آن شدیم تا در قالب یک هدف کلی به بررسی نگرش سرپرستاران بیمارستان بقیه اله (عج) نسبت به تئوری x و y بپردازیم.
این مطالعه یک پژوهش توصیفی است که با روش نمونه گیری سرشماری و مبتنی بر هدف انجام شده است. تعداد نمونه 27 نفر از سرپرستاران بخشهای بستری بوده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می باشد که حاوی سوالاتی منطبق بر اهداف تحقیق است و بر اساس مقیاس کیلرت امتیاز بندی شده است در این مطالعه مشخصات داده ها بر حسب نوع اطلاعات به صورت پیوسته بر حسب مقیاس اسمی، رتبه ای و نسبی تقسیم بندی شده است. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استفاده از آمار استنباطی x2‎ (مجذور کای دو) تجزیه و تحلیل گردیده است.
نتایج نشان داد که 52 درصد از جامعه مورد مطالعه را زنان و 48 درصد را مردان تشکیل می دهد. نتایج بیانگر آن است که بین زنان و مردان نسبت به مفروضات تئوری x ارتباط معناداری وجود دارد. سطح نگرش مردان نسبت به مفروضات تئوری x مثبت تر است. نتایج نشان داد بین گروه سنی و نگرش پاسخگویان نسبت به تئوری x و y ارتباط معناداری وجود دارد و گروه سنی زیر 35 سال و بالای 40 سال نسبت به گروه سنی 39-35 سال نگرش مثبت تری نسبت به مفروضات تئوری x دارند. یافته های پژوهش نشانگر آن است بین سوابق خدمتی و نگرش مسئولین بخشها نسبت به تئوری x و y ارتباط معناداری وجود دارد و سرپرستارانی که بیش از 16 سال سابقه خدمت دارند نگرش مثبت تری نسبت به تئوری x دارند. همچنین ارتباط معنی داری بین سوابق سرپرستاران و نگرش نسبت به تئوری x و y وجود دارد و پاسخگویان با سابقه سرپرستاری 3- 0 سال نسبت به تئوری x نگرش مثبت تری دارند.
بر اساس نتایج پژوهش می توان نتیجه گرفت سرپرستاران نسبت به مفروضات هر دو تئوری x و y نگرش مثبت دارند البته عوامل مهمی از قبیل سن، جنس، سابقه خدمت، سابقه سرپرستاری و سایر عوامل می تواند بر روی این نگرش مؤثر باشد.

هدف پژوهش حاضر رواسازی و بررسی اعتبار آزمون بازخورد خوردن بود. بدین منظور 100 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید بهشتی که بصورت تصادفی خوشه ایانتخاب شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. روش های بکار رفته شامل تحلیل گویه ها (درجه دشواری، ضریب تمیز و روش لوپ)، روائی سازه (تحلیل عاملی تاییدی و همبستگی درونی) و اعتبار (عاملها و نمره کل پرسشنامه) بودند.
در تحلیل عاملی تاییدی سه عامل رژیم لاغری، پرخوری و اشتغال ذهنی با غذا و مهار دهانی تایید شدند. اعتبار این آزمون از طریق محاسبه آلفا کرونباخ 86/0 بدست آمد.
بحث: با در نظر گرفتن نتیجه این پژوهش می توان گفت آزمون بازخورد خوردن به طور کلی ابزار معتبری است و می توان از آن جهت سنجش بازخوردها و رفتارهای بیمار گون خوردن در جمعیت ایرانی استفاده کرد.

با توجه به اینکه اختلال استرس بعد از حادثه شایعترین اختلال روانپزشکی در افراد شرکت کننده در جنگ ایران و عراق است و نیز با توجه به تاثیر گستردۀ خواب بر عملکرد شخصی و اجتماعی فرد و ضرورت تعیین عوامل مرتبط با کیفیت پایین خواب در این بیماران این تحقیق با هدف بررسی کیفیت خواب در جانبازان اختلال استرس بعد از حادثه صورت گرفته است.
تحقیق حاضر یک پژوهش توصیفی- مقطعی است. نمونه مورد بررسی شامل 70 جانباز بود که به روش تصادفی ساده از بین مراجعین به درمانگاه روانپزشکی بیمارستان بقیه اله (عج) انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ ( PSQI ) بود به منظور توصیف متغیرهای کیفی از جداول فراوانی و فراوانی نسبی و به منظور توصیف متغیرهای کمی از میانگین، میانه و انحراف معیار استفاده شد.
میانگین و انحراف معیار سن به ترتیب برابر 10/41 و 16/6± سال بود. میانگین و انحراف معیار درصد جانبازی به ترتیب برابر 8/34 و 7/14± درصد بود. کیفیت خواب‎ ‎در 6/88 درصد دارای کیفیت نامناسب و ‎ 4/11 درصد آنان دارای کیفیت مناسب بود. فاصله رفتن به رختخواب تا به خواب رفتن بین 2 دقیقه تا 4 ساعت متفاوت بوده است. میانگین و انحراف معیار آن برابر 49±65 دقیقه بود. کیفیت خواب ‎در گروه های شغل (012/0 p=‎ ) و سابقه بستری روانپزشکی (001/0 p=‎ ) اختلاف آماری معنی داری داشت. کیفیت خواب‎ ‎با سن، وضعیت تاهل، تحصیلات، درصد جانبازی و مدت زمان حضور در جبهه همبستگی نشان نداد (05/0 P>‎ ).
مطالعه حاضر، کیفیت خواب جانبازان اختلال استرس بعد از حادثه را در حد نامطلوبی گزارش نمود. با توجه به تاثیر قابل توجه کیفیت خواب بر عملکرد و کیفیت زندگی افراد، لازم است که این جنبه از سلامتی این افراد مورد توجه برنامه ریزان و مدیران بهداشتی و همچنین پزشکان مرتبط قرار گیرد.

بیمارستان یکی از مهمترین بخشهای ارائه کننده خدمات بهداشتی درمانی می باشد که نیازمند سیستم مدیریتی قوی و مجرب است. ضعف مدیریت در چنین سیستمی موجب افزایش هزینه ها، هدر رفتن منابع مالی و کاهش بهره برداری بهینه می گردد. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی ارتباط سبک های رهبری مدیران و راهبردهای مدیریت تعارض در نظام بهداشتی- درمانی سپاه انجام گرفته است.
تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی می باشد. نمونه مورد بررسی شامل 48 نفر از مدیران سطوح عالی و میانی بیمارستانهای منتخب است که به صورت سرشماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل مقیاس اندازه گیری سبک رهبری و مقیاس اندازه گیری مدیریت تعارض بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس و کرامر استفاده شد.
نتایج بدست آمده از نظر سبک رهبری نشان داد که 8/20درصد از مدیران مورد مطالعه دارای سبک وظیفه گرا، 7/16درصد دارای سبک مستقل اجتماعی و 5/62 درصد دارای سبک رابطه گرا بودند. از نظر راهبردهای مدیریت تعارض، 2/4درصد از راهبرد عدم مقابله، 50 درصد از راهبرد راه حل جویی و 8/45درصد از راهبرد اعمال کنترل استفاده می کردند. نتایج بدست آمده از بررسی سن و سبک های رهبری نشان دهنده تفاوت معنادار بین سبک رهبری و سن می باشد. در رابطه با سابقه مدیریت و سبک رهبری نیز نتایج نشان دهنده تفاوت معنادار بین آنهاست. همچنین نتایج بدست آمده از بررسی رابطه بین سبک رهبری و راهبرد راه حل جویی بیانگر تفاوت معنادار بین آنهاست.
نتایج حاصل از این تحقیق مشخص نمود که اکثر مدیران با افزایش سن، سابقه و تجربه نسبت به بهره گیری از راهبرد راه حل جویی در مدیریت تعارض و سبک رهبری رابطه گرایی تمایل پیدا می کنند.

بخشی از فرایند تربیت، نظارت و کنترل والدین بر روی فرزندان است و شیوه های فرزندپروری بر اساس میزان کنترل والدین بر روی فرزندان تعیین می شود. سئوال اصلی پژوهش این است که در خانواده های کارکنان سپاه نظارت و کنترل بر روی فرزندان درمورد چه موضوعاتی بوده، با چه عواملی در ارتباط است و با آسیب پذیری فرهنگی و تربیتی چه نوع ارتباطی دارد؟
روش تحقیق توصیفی و همبستگی بود. تعداد 400 نفر پسر و دختر از بین فرزندان 12 تا 30 سال کارکنان سپاه به روش خوشه ایچند مرحله ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارت بود از: پرسشنامه آسیب پذیری فرهنگی، پرسشنامه میزان کنترل و نظارت والدین و پرسشنامه دموگرافیک. اطلاعات حاصل با استفاده از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون، آزمون آماریt، آزمون تحلیل واریانس یکراهه و آزمون پسین توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که بترتیب در موارد ساعت بازگشت به منزل، نوع پوشش، انجام فرایض دینی و انتخاب دوست بیشترین نظارت و در زمینه های انجام بازی های کامپیوتری و مطالعه کتب و مجلات کمترین نظارت وجود دارد. میزان نظارت و کنترل والدین با آسیب پذیری فرهنگی، خود پنداری، مهارتهای اجتماعی، میزان سن فرزندان، میزان روابط بین اعضای خانواده و میزان مشاجرات خانوادگی رابطه معنی داری دارد.
در حمایت از خانواده، لازم است نظارت به عنوان یک اصل مورد توجه قرار گیرد. لازم است اعضای خانواده درباره چگونگی نظارت، نوع نظارت و شیوه های آن با هم به توافق برسند. نظارت باید دوستانه و همراه با حمایت، همدلی و صمیمیت باشد. نظارت والدین باید بر بکارگیری ابزارهای مدرن همچون بازی های کامپیوتری، اینترنت، نوار و فیلم توسط فرزندان گسترش یابد. واژه های کلیدی: