فهرست مطالب

آفات و بیماریهای گیاهی - سال هفتاد و ششم شماره 2 (پیاپی 86، اسفند 1387)

نشریه آفات و بیماریهای گیاهی
سال هفتاد و ششم شماره 2 (پیاپی 86، اسفند 1387)

  • تاریخ انتشار: 1388/03/11
  • تعداد عناوین: 11
|
  • حشمت الله امینیان، حسن رضا اعتباریان صفحه 1
    به منظور بر رسی احتمال وجود تیپ های آمیزشی فرم جنسی قارچ Mycosphaerella graminicola و پراکندگی و اهمیت آن در ایران از هفت استان کشور شامل استان های مازندران، گلستان، خوزستان، فارس، اردبیل (مغان)، ایلام و کرمانشاه که کانون های مهم بیماری بودند، در سال 1384 برگ های آلوده جمع آوری و 58 جدایه انتخاب و DNA ی آن ها استخراج شد. بررسی وجود تیپ های آمیزشی قارچ در ایران با استفاده از Multiplex PCR و دو جفت آغازگر MAT 1-1 و MAT 1-2 انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد که 29 جدایه از تیپ آمیزشی نوع اول(MAT1-1) بودند که باند هایی به اندازه 340 جفت باز تولید نمودند و 29 جدایه از تیپ آمیزشی نوع دوم (MAT1-2) بودند که باند هایی به اندازه 660 جفت باز تولید نمودند. هر دو تیپ آمیزشی در تمامی مناطق مورد بررسی شناسایی گردید. با بررسی نسبت ایدیومورف های بدست آمده در جمعیت جدایه های مورد بررسی، هر دو تیپ آمیزشی از فراوانی یکسان بر خوردار بودند و دارای نسبت 1:1 بودند و استفاده از فرمول Chi-square نیز این نتایج را تایید نمود. نتایج به دست آمده دال بر تشکیل فرم جنسی قارچ Septoria tritici در ایران می باشد.
    کلیدواژگان: Septoria tritici، ایدیومورف، Multiplex PCR
  • حسن عسکری، مریم عجم حسنی صفحه 15
    تحقیق حاضر به منظور بررسی اثرات قارچ Lecanicillium muscarium روی میزان تخمریزی، طول عمر و رفتار جفتگیری زنبورهای نر و ماده Aphidius nigripes Ashmead انجام گرفت. سطوح مختلف آلودگی با محلول پاشی غلظت های مختلف قارچ (شامل 105 و 107 اسپور در میلی لیتر به همراه شاهد، آب مقطر) و یا با نمونه برداری در روزهای مختلف روی زنبورهای نر و یا ماده ایجاد شد. سپس امکان انتقال قارچ از فرد آلوده به فرد سالم در هنگام جفتگیری، طول عمر، میزان پارازیتیسم، نسبت جنسی، وزن نتاج، زمان پیش از جفتگیری و طول مدت جفتگیری مورد ارزیابی قرار گرفت.
    نتایج نشان داد که در هیچ یک از حالات در اثر جفتگیری افراد آلوده با افراد سالم آلودگی قارچی منتقل نمی شود. همچنین نشان داده شد که جفتگیری نرهای آلوده به قارچ با ماده های سالم تاثیری روی زنده مانی و باروری ماده ها نداشته و طول عمر، میزان تخمریزی و نسبت جنسی نتاج با شاهد اختلاف معنی داری ندارد. بررسی اثر قارچ پس از 96 ساعت آلوده سازی، روی طول عمر و میزان تخمریزی زنبورهای ماده آلوده (پس از جفتگیری با نرهای سالم) نشان داد که طول عمر ماده های آلوده (9/0±6/6 روز) و میانگین تخمریزی آن ها (6/16±7/106) به طور معنی داری با طول عمر ماده های شاهد (4/1±7/10 روز عمر) و میانگین تخمریزی (4/16±3/161) تفاوت دارد. در حالیکه نسبت جنسی و وزن نتاج ماده های آلوده و شاهد تفاوت معنی داری با هم نداشتند. اثر آلودگی به قارچ روی رفتار جفتگیری زنبور پارازیتویید نر مؤثر تشخیص داده شد. به طوری که سه و چهار روز پس از آلوده شدن زنبورهای نر، زمان لازم برای شروع جفتگیری آن ها نسبت به شاهد به طور معنی داری افزایش یافت (به ترتیب 8/21±8/163 و 8/18±1/205 و شاهد 04/21±6/119 ثانیه). زنبورهای ماده آلوده به قارچ و شاهد تقریبا به طور همزمان با نرهای سالم شروع به جفتگیری کردند و طول مدت جفتگیری آن ها تفاوت معنی داری با هم نداشت.
    کلیدواژگان: Lecanicillium muscarium، Aphidius nigripes، کنترل بیولوژیک، رابطه میزبان، پاتوژن، پارازیتوئید، رفتارشناسی
  • جواد حامدی، فاطمه محمدی پناه صفحه 33
    تعداد 270 جدایه اکتینومایست از خاک های مناطق مختلف استان های خوزستان، اصفهان، گیلان، هرمزگان، مازندران، تهران و آذربایجان غربی با استفاده از محیط های کشت اختصاصی جدا و خالص گردیدند. اثر بازدارندگی مایع خارج سلولی آن ها روی رشد سه قارچ Aspergillus niger و Fusarium oxyosporum و Alternaria alternata در محیط های کشت جامد با استفاده از روش لایه آگار (top agar layer method) مورد ارزیابی قرار گرفت. 28 جدایه از آنها توانستند رشد کلنی حداقل یکی از سه قارچ را با هاله بازدارندگی رشدی با قطر بیش از 20 میلی متر و 5 جدایه از آنها رشد کلنی هر سه قارچ را با هاله بازدارندگی با قطر بیش از 30 میلی متر کاهش دهند. در بین آنها جدایه 35 با بازدارندگی رشد %42-%10 علیه هر سه جدایه قارچ، به عنوان فعالترین جدایه برای مطالعات بعدی در نظر گرفته شد. در مرحله بعدی اثر 3 محیط پیش کشت (seeding media) و 5 محیط تولید (fermentation media) روی تولید ترکیبات ضدقارچی به وسیله جدایه مزبور با استفاده از روش سیلندر (cylinder diffusion assay method) مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین اثر بازدارندگی روی رشد هر سه قارچ در عصاره های فیلتر شده (culture filtrate) حاصل از محیط پیش کشت 2 و محیط تولید هیکی ترزنر مشاهده شد. بنابراین این دو محیط کشت به ترتیب به عنوان مناسب ترین محیطهای کشت برای رشد جدایه (تهیه اینوکولوم) و تولید ماده ضدقارچ پیشنهاد می شود. مطالعات انجام شده روی خصوصیات مولکولی، مورفولوژیک و بیوشیمیایی جدایه مزبور نشان داد که این جدایه از نظر توالی نوکلئوتیدهای ژن S rDNA16 دارای بیشترین خویشاوندی با گونه DSM41425 cuspidosporus Streptomyces می باشد، ولی اختلافات نسبتا قابل توجه از نظر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی بین گونه ذکر شده و جدایه 35، نشان دهنده این است که برای تعیین گونه جدایه مزبور نیاز به مطالعات بیشتری می باشد.
    کلیدواژگان: اکتینومایست، استرپتومایسس، ترکیبات ضد قارچ، کنترل بیولوژیکی
  • حسین ادیم صفحه 55
    به منظور بررسی اثر تراکم های مختلف علف هرز سلمه بر عملکرد پیاز آزمایشی بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 10 تیمار و 4 تکرار در سال های 1383-1382 در ایرانشهر انجام شد. نوع کشت پیاز به عنوان عامل اصلی در دو سطح (کشت مستقیم و کشت نشایی) و تراکم های مختلف سلمه (0، 33/0، 1، 3 و 6 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. برای بررسی اثرات رقابتی سلمه و پیش گویی کاهش عملکرد از مدل سه پارامتره کوزنس استفاده شد. شیب اولیه مدل هیپربولیک)پارامتر (I که بیانگر درصد تلفات عملکرد به ازای هر بوته در تراکم های پایین علف هرز می باشد در پیاز نشایی و بذری در سال اول به ترتیب 86/42 و 09/48 درصد و در سال دوم 89/23 و 86/66 درصد برآورد شد. پارامتر A که بیانگر حداکثر تلفات عملکرد (در تراکم 6 بوته سلمه در متر مربع) می باشد در پیاز نشایی 92/92 درصد در سال اول و 95/80 درصد در سال دوم و در پیاز بذری که قدرت رقابتی کمتری نسبت به پیاز نشایی دارد در هر دو سال 100% بود. به طور کلی نتایج حاصل از مدل رگرسیونی دلالت بر بالا بودن توان رقابتی سلمه داشته و این علف هرز می تواند به طور جدی عملکرد پیاز را کاهش دهد.
    کلیدواژگان: پیاز، تداخل، افت عملکرد، مدل
  • جعفر محقق نیشابوری صفحه 67
    انبوهی سن بذرخوار Nysius cymoides به ویژه هنگام برداشت محصول کلزا، اهمیت این سن را به عنوان حشره ای با توان افزایش جمعیتی بالا نشان می دهد. به منظور مطالعه ی ویژگی های زیستی آن، کلنی آزمایشگاهی سن مذکور جمع آوری شده از مزارع کلزای نوذرآباد شهرستان نکا (استان مازندران) تشکیل شد. برای تعیین دوره ی نشو و نما و بقای مراحل نابالغ از تعدادی تخم های هم سن 134 عدد پوره ی سن 1 بیرون آمد که بطور جداگانه درون ظرف های پتری قرارگرفت. در هر ظرف، منبع تامین آب (پنبه ی مرطوب) و غذا (دانه های کلزا رقم Option) در نظر گرفته شد. روزانه آمار مرگ ومیر و پوست اندازی و ظهور حشرات بالغ و جنس آن ها یادداشت گردید. در آزمایش دیگری، نه جفت سن بطور جداگانه در ظروف پرورش پلاستیکی شفاف 3/0 لیتری همراه آب و غذا قرار داده شد. تخمریزی، تفریخ تخم و مرگ و میر آن ها روزانه یادداشت شد. تمام آزمایش ها و نیز نگهداری کلنی در دمای 1 ± 24 درجه سانتی گراد، نور 16 ساعت و رطوبت نسبی 70 - 60 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که طول دوران جنینی و پنج مرحله ی پورگی به ترتیب 07/0 ± 11/8، 25/0 ± 36/8،18/0 ± 31/5، 48/0 ± 95/5، 41/0 ± 53/5 و 51/0 ± 83/6 روز بود. از مرحله ی تخم تا پیدایش حشرات کامل ماده و نر به ترتیب 55/1 ± 00/37 و 24/1 ± 89/36 روز طول کشید. در دوران پورگی بیشترین مرگ و میر را پوره های سن اول دارا بود. این سن قادر به ایجاد نسل های متوالی در آزمایشگاه بوده و از این رو به نظر می رسد که در شرایط یادشده فاقد دیاپوز تولیدمثلی باشد. دوره ی پیش از تخمریزی 29/0 ± 0/4 روز بطول انجامید. نرخ های ناخالص (GRR) و خالص تولیدمثل (Ro) به ترتیب 17/126 و 86/32 تخم ماده بود. دیگر پارامترهای دموگرافیک مانند نرخ ذاتی افزایش جمعیت(rm)، نرخ غائی افزایش جمعیت (λ)، طول دوره یک نسل (T) و زمان دوبرابر شدن جمعیت (DT) به ترتیب 07172/0 و 07436/1 (ماده / ماده / روز)، و 69/48 و 66/9 (روز) به دست آمد.
    کلیدواژگان: سن بذرخوار، کلزا، نشو و نما، دموگرافی، Nysius cymoides
  • رویا یفرمووا، ابراهیم ابراهیمی، محمدرضا ملک زاده صفحه 81
    نوزده گونه زنبور از خانواده ی Eulophidae از نقاط مختلف ایران از روی لاروهای شب پره ی مینوز مرکبات،Stainton Phyllocnistis citrella، جمع آوری و شناسایی شد. فهرست گونه های شناسایی شده به شرح زیر است:Cirrospilus ingenuus Gahan، C. lyncus Walker، C. viticola (Rondani)، C. staryi Bouček، Elachertus gallicus Erdös، Hyssopus geniculatus (Hartig)، Pnigalio soemius (Walker)، P. agraules populifoliellae Erdös، Stenomesius rufescens (Retzius)، Neochrysocharis formosa (Westwood)، Pediobius crassicornis (Thomson)، P. italicus Bouček، P. pyrgo (Walker)، P. saulius (Walker)، Baryscapus conwentziae (Ferrière)، B. endemus (Walker)، B. oophagus (Otten)، Citrostichus phyllocnistoides (Narayanan)، Tamarixia upis (Walker).
    کلیدواژگان: شب پره ی مینوز مرکبات، پارازیتوییدها، کنترل بیولوژیک، ایران، Phyllocnistis citrella، Eulophidae
  • صفحه 93
    به منظور شناسایی و بررسی گونه های فوزاریوم عامل پوسیدگی خشک سیب زمینی از غده های انبار شده در استان های اردبیل، تهران و همدان از آذر ماه 1380 تا فروردین 1381 نمونه برداری شد. غده های با علایم بیماری به آزمایشگاه منتقل و از بافت های آلوده پس از ضد عفونی، کشت به عمل آمد. جدایه ها بر اساس مشخصات ریخت شناسی شناسایی شدند. از 208 جدایه فوزاریوم بدست آمده‎ گونه های Fusarium acuminatum، F. culmorum، F. equiseti، F. lateritium، F. oxysporum، F. sambucinum، F. solani، F. reticulatum و F. verticillioides شناسایی شدند که گونه های F. culmorum و F. reticulatum برای اولین بار به عنوان عامل بیماری پوسیدگی خشک از ایران گزارش می شوند. جدایه های شناسایی شده مربوط به استان اردبیل به ترتیب فراوانی متعلق به گونه های F. equiseti، F. sambucinum، F. oxysporum،F. solani، F. culmorum، F. lateritium و F. verticillioides بودند. جدایه های بدست آمده از استان تهران به ترتیب فراوانی به گونه های F. oxysporum، F. solani، F. equiseti،sambucinum F. و F. reticulatum تعلق داشتند. جدایه های حاصل از استان همدان به ترتیب فراوانی مربوط به گونه های F. sambucinum، F. acuminatum، F. solani، F. oxysporum، F. equiseti وF. reticulatum بودند. تمامی جدایه های بدست آمده به روش تلقیح سوسپانسیون کنیدیوم (104*1 کنیدی/میلی لیتر) به غده های سیب زمینی مایه زنی شدند. بیشترین و کمترین شدت بیماری زایی به ترتیب مربوط به جدایه های متعلق به گونه های F. solani و F. reticulatum بود. عوامل اصلی پوسیدگی خشک در استان های مورد بررسی گونه های F. oxysporum، F. sambucinum و F. solani بوده و F. equiseti در اردبیل، و F. acuminatum در همدان دارای اهمیت بودند.
    کلیدواژگان: ایران، پوسیدگی خشک غده، بیماری زایی، Fusarium
  • اسماعیل علیزاده، خالقی زاده صفحه 115
    محصول آفتابگردان در بسیاری از مناطق دنیا از جمله ایران، از مطلوب ترین مواد غذایی برای برخی از پرندگان محسوب می شود. به همین دلیل خسارت سنگینی از طریق پرندگان به مزارع این محصول وارد می شود. این تحقیق در تابستان سال های 1382 و 1383 در مزارع مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و همچنین ایستگاه تحقیقات کشاورزی خوی انجام شد. میزان خسارت (درصد طبق های خسارت دیده در مزرعه و میانگین خسارت در طبق ها براساس محاسبه نسبت سطح خسارت دیده هر طبق به کل سطح طبق با استفاده از روش طلق مشبک)، به صورت تصادفی روی 1309 طبق آفتابگردان اندازه گیری گردید. میانگین میزان خسارت در مزارع مذکور به ترتیب 3/45 و 21 درصد بود. در کرج، ارقام زرقان حساس ترین (با 75/82 درصد خسارت) و CMS19 مقاومترین (با 1/2 درصد خسارت) ارقام ولی در خوی رقم سر با 1/65 درصد و رقم اروفلور با 2/0 درصد خسارت به ترتیب حساس ترین و مقاومترین ارقام بودند. در مزارع کرج میزان خسارت در بین ارقام زودرس بیشتر بود (66/75-25/20 درصد). نتایج آزمون همبستگی اندازه گیری های ارتفاع طبق از سطح زمین، قطر طبق، درصد عقیمی مرکزی و زاویه طبق از سطح افق با درصد خسارت پرندگان بیانگر آن بود که در ارقام مختلف همه این ویژگی ها همبستگی معنی داری با میزان خسارت پرندگان داشتند (P<0.05). نتایج به دست آمده بیانگر این بود که طبق های به شکل تخت و دارای زاویه کمتر، طبق های با قطر بیشتر و عقیمی مرکزی کمتر و ساقه های کاملا قائم دارای کمترین میزان خسارت بودند.
    کلیدواژگان: پرندگان، خسارت، آفتابگردان، ایران، ارقام، مقاوم
  • صفحه 135
    پارازیتوییدهای اولیه و ثانویه آفت پروانه چوبخوار پسته (II): دکتر محمدرضا مهرنژاد، مؤسسه تحقیقات پسته کشور، صندوق پستی 435/77175، رفسنجان، ایران، [email protected].
    هجده گونه زنبور به صورت پارازیتویید اولیه و یا ثانویه روی پروانه چوبخوار پسته Kermania pistaciella Amsel (Lepidoptera: Tineidae: Hieroxestinae) در باغ های پسته استان کرمان زندگی می کنند. سیزده گونه از آن ها قبلا معرفی شده است (Achterberg and Mehrnejad، 2002، the braconid parasitoids of Kermania pistaciella Amsel. in Iran، Zoologische Mededelingen Leiden; Mehrnejad، 2008، The primary and secondary parasitoids. of the (pistachio twig borer moth، Kermania pistaciella (I)، Appl. Ent. Phytopath.. در این گزارش 5 گونه زنبور که توسط متخصصین بین المللی شناسایی و تایید شده اند، معرفی می گردند.
    1 - Chlorocytus diversus (Walker) (Hymenoptera: Pteromalidae)،2 - Eupelmus algiricus (Kalina)، (Hymenoptera: Eupelmidae)،3 - Eupelmus annulatus Nees، (Hymenoptera: Eupelmidae)،4 - Eurytoma sp. (Hymenoptera: Eurytomidae)، 5 - Hockeria sp. (Hymenoptera: Chalcididae)،زنبورهای C. diversus، Hockeria sp. و Eurytoma sp. به صورت پارازیتویید اولیه روی پروانه چوبخوار پسته زندگی می کنند. زنبورهای C. diversus و Eurytoma sp. به لارو میزبان در داخل سرشاخه درختان پسته حمله می کنند. زنبورهای E. annulatus و E. algiricus به صورت پارازیتویید ثانویه اختیاری (Facultative hyperparasitoid) به پروانه چوبخوار پسته و پارازیتویید اولیه آن Chelonus kermakiae (Tobias) (Hymenoptera: Braconidae) حمله می کنند. این اولین گزارش از زندگی زنبورهای ذکر شده روی K. pistaciella می باشد. گونه های ردیف 1، 2 و 3 نیز از ایران گزارش نشده است. گونه های معرفی شده در این گزارش در مراکز علمی بشرح زیر مورد بررسی قرار گرفت و نمونه آن در کلکسیون های آن مراکز نگهداری می شود: زنبورهای Eupelmidae در Canadian National Collection of Insects؛ زنبور Eurytomidae در Schmalhausen Inst. of Zoology، Kiev، Ukraine؛ زنبور Pteromalidae درInstitute of Zoology، Kazakhstan و زنبور Encyrtidae در Natural History Museum، London.