فصلنامه پرستاری و مامایی
پیاپی 15 (پاییز 1388)

مدرسان پرستاری نقش مهمی در تکامل حرفه ای فارغ التحصیلان پرستاری دارند و بعنوان الگوی نقش، مسؤولیت تامین نگرش های حرفه ای مستحکم و مطلوب را برای دانشجویان پرستاری و پرستاران آینده برعهده دارند. با اینکه بررسی نگرش حرفه ای مدرسان پرستاری یکی از مسائل اولویت دار در آموزش پرستاری می باشد اما مطالعات اندکی در این خصوص در کشور ایران صورت گرفته است. با توجه به این امر که حمایت آموزش پرستاری به پیشرفت وضعیت حرفه ای رشته پرستاری در ایران کمک خواهد نمود، این مطالعه با هدف بررسی نگرش حرفه ای مدرسان پرستاری در دانشکده های پرستاری و مامایی ایران انجام گرفت.
مطالعه حاضر یک پژوهش توصیفی بوده که نگرش مدرسان پرستاری را با استفاده از پرسشنامه هال، در پنج بعد "استفاده از سازمان حرفه ای"، "باور به خدمات عمومی"، "حس تعهد و پذیرش رشته"، "باور به خود تنظیمی" و "حس استقلال" اندازه گیری می کند. در این مطالعه از بین 400 پرسشنامه که به طور تصادفی در بین دانشکده های تیپ های مختلف توزیع گردید، 270 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که نگرش حرفه ای مدرسان پرستاری ایران در حد متوسط بود. از میان پنج بعد، بیشترین نمرات مربوط به "اعتقاد به خدمت عمومی" و "حس پذیرش رشته" و کمترین نمرات مربوط به "باور به خود تنظیمی" و حس استقلال" بود.
اگرچه نگرش حرفه ای مدرسان پرستاری نامطلوب نیست ولی از وضعیت ایده ال نیز فاصله دارد. از آنجا که مدرسان و مدیران پرستاری بایستی جهت بهبود وضعیت حرفه ای پرستاری با یکدیگر مشارکت داشته باشند، این مورد بهتر است از دانشگاه ها و از افرادی که به عنوان الگوی نقش برای دانشجویان پرستاری و پرستاران آینده به حساب می آیند، آغاز گردد.

روند دوره بارداری و زایمان تاثیر چشم گیری بر سلامت جامعه دارد. با توجه به اهمیت مراقبت های زایمانی و نقش و حضور ماما در بالین زائو، هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر مراقبت و حضور مداوم مامایی در طی لیبر بر طول مدت زایمان می باشد.
این مطالعه دارای یک طرح نیمه تجربی می باشد.جامعه این پژوهش زائو های مراجعه کننده به بیمارستان 29 بهمن تبریز، با اندیکاسیون زایمان طبیعی بود. تعداد 100 زن به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (50 نفر) و کنترل (50 نفر) انتخاب شدند. در گروه آزمایش، مراقبت های زایمانی از فاز فعال توسط یک ماما و با حضور مداوم وی بر بالین زائو (مراقبت مداوم) و در گروه کنترل مراقبت ها توسط چندین ماما و بدون حضور مداوم آنان انجام می شد. پی آمد های زایمانی (از جمله طول مدت لیبر) دو گروه ثبت شد. اطلاعات از طریق نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار استنباطی شامل آزمون تی با نمونه های مستقل تجزیه و تحلیل شد.
در گروه آزمایش طول مرحله اول و دوم بر حسب دقیقه کوتاه تر از گروه کنترل بود (001/0P=). اما طول مرحله سوم زایمان در دو گروه تفاوت معنی داری نداشت (083/0 P =). در کل، طول مدت زایمان شامل سه مرحله اول، دوم و سوم در گروه آزمایش کوتاه تر از گروه کنترل بود (001/0 P =).
نتایج نشان داد که تعداد کمتر ماماها و حضور مداوم آنان در بالین زائو، تاثیر مثبتی در کاهش طول مدت زایمان دارد. لذا "با زائو" و در کنار او ماندن، نه تنها کیفیت مراقبت های مامایی را ارتقا می دهد، بلکه ارتقا سلامت جامعه را نیز در بردارد.

شیوع بیماری های قلبی در دنیا و در کشورمان رو به افزایش است به طوری که 46 درصد از موارد مرگ و میر را به خود اختصاص داده است. پرستار بهداشت جامعه در سطح سوم پیشگیری با هدف محدود کردن عوارض ناتوانی و بیماری افراد و انجام توانبخشی برای موارد کاهش عملکرد فعالیت می نماید. توانبخشی قلبی فعالیتی چند بعدی با هدف تسهیل و بهبودی جسمی، روانشناختی و هیجانی به منظور توانمندسازی مددجویان در رسیدن به سطح بالاتر سلامتی است که این امر از طریق ورزش، آرام سازی و آموزش بهداشت در عرصه بیمارستان و جامعه عملی می گردد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر برنامه توانبخشی قلبی بر علایم جسمی بیماران مراجعه کننده به مرکز توانبخشی قلب شهید مدنی تبریز انجام گرفت.
این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی پیش آزمون- پس آزمون می باشد که بر روی 80 نفر از بیماران واجد شرایط ورود به مطالعه که به مرکز توانبخشی قلب شهید مدنی تبریز ارجاع داده شده بودند، با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ انجام و اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS/ver15 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته های این مطالعه نشان داد که 75 درصد (60 نفر) از شرکت کنندگان مرد و 25 درصد (20 نفر) زن بودند. محدوده میانگین سنی بیماران در حد 01/1 ± 41/57 (انحراف معیار + میانگین) بوده است. نتایج آزمون t زوج شده تفاوت معنی داری را در علایم جسمانی قبل و بعد از مطالعه نشان داد(001/0< P).
با توجه به نتایج مطالعه که نشان دهنده بهبود قابل توجه در علایم جسمانی با انجام مداخله توانبخشی قلبی است، به نظر می رسد انجام این برنامه ها در افراد مبتلا به بیماری قلبی برای بازیابی توانایی و زندگی مستقل امری لازم وضروری باشد. پرستار بهداشت جامعه به عنوان یکی از اعضای اصلی تیم در تمام مراحل توانبخشی (بیمارستان، سرپایی و منزل) در آموزش بیمار و خانواده نقش اساسی دارد.

زایمان طبیعی دردناک ترین تجربه ای است که زنان در طول زندگی می توانند داشته باشند. به همین دلیل تسکین دردهای زایمانی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات علم مامایی از دیرباز مطرح بوده است. هدف از این مطالعه شناخت بهتر ماهیت تجارب زنان اول زا از سازگاری با درد زایمانی می باشد.
این مطالعه کیفی با شرکت 10 نفر زن اول زا که در روز دوم پس از زایمان در زایشگاه شهر خوی(آذربایجان غربی) و مرند(آذربایجان شرقی) مورد مصاحبه قرار گرفتند، انجام گرفت. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه غیر ساختار یافته و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آنالیز محتوایی استفاده شد.
یافته های مطالعه در دو گروه اصلی سازگاری به روش فیزیولوژیک و سایکولوژیک ساختاربندی شد. طبقات فرعی روش فیزیولوژیکی شامل: رفتارهای مادر در جریان لیبر و زایمان و روش های سایکولوژیک شامل: الف-عوامل درون فردی(آگاهی های فردی، معنویات و مسائل اعتقادی، تجسم سازی) و ب- عوامل بین فردی(حمایت ماما و حمایت اطرافیان) بود.
نتایج پژوهش فعلی نشان داد زنان با روش های فیزیولوژیک و سایکولوژیک به نحوی با درد زایمانی کنار می آیند. نتایج پژوهش حاضر می تواند ماماها را در ارتقاء کیفیت خدمات پره ناتال و درک یک تجربه مثبت مادران از زایمان کمک نماید.

تولد هر نوزاد یک مرحله انتقالی در زندگی هر زن باردار بوده و ورود به نقش مادری ممکن است برای وی تنش زا باشد. اما تولد یک نوزاد بیمار و بستری شدن نوزاد باعث می شود تمام برنامه ها، امید و شادی خانواده به یاس، نگرانی و سردرگمی تبدیل شده و والدین دچار فشار روانی شوند. بستری شدن نوزاد در بخش مراقبت ویژه یک رویداد پرتنش برای مادران بوده که آنها را با چالش های فراوانی روبرو می کند. به همین منظور برآن شدیم تا مطالعه ای تحت عنوان بررسی منابع تنش زا از دیدگاه مادران نوزادان بستری در بخش مراقبت های ویژه انجام دهیم.
این بررسی یک مطالعه توصیفی - مقطعی است که از روش نمونه گیری آسان برای انتخاب نمونه استفاده شده است نمونه های این مطالعه را 50 مادر که نوزاد آنها سابقه بستری در بخش مراقبت های ویژه مراکزآموزشی درمانی الزهرا و کودکان را داشته اند تشکیل داده است. منابع تنش زا از دیدگاه مادران با استفاده از پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت از مادران خواسته شد تا شدت تنش زایی هر یک از منابع را با انتخاب یکی از گزینه های " اصلا، کمی، متوسط، خیلی زیا د، به شدت، تجربه نکرده ام " مشخص نمایند.در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS/Ver13 و آمار توصیفی، میانگین و انحراف معیار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
نتایج این مطالعه نشان داد منابع تنش زا در مورد ظاهر، درمان و رفتار نوزاد از دیدگاه مادران شامل " مشاهده نوزاد در حال درد کشیدن با میانگین 08/4"، وقفه تنفسی با میانگین 02/4 "، " تغذیه وردیدی نوزاد یا تغذیه از راه لوله با میانگین89/3"، " با" مشاهده نوزاد درحال ترس با میانگین 77/3 " و " متصل بودن نوزاد به دستگاه تهویه مصنوعی با میانگین 75/3 "بوده است و همچنین منابع تنش زا در مورد ارتباط با نوزاد را شامل " جدا بودن از نوزاد با میانگین 91/3 "، " عدم تغذیه نوزاد توسط مادر با میانگین63/3"،" نداشتن وقت برای تنها بودن با نوزاد با میانگین 59/3 "، " احساس ناامیدی در موردحمایت از نوزاد در مقابل درد با میانگین 58/3 "و " عدم مراقبت از نوزاد توسط مادر با میانگین 58/3"را ذکر کرده بودند.
چالش امروزه پرستاران بخش نوزادان نه تنها فراهم کردن بهترین برنامه های مراقبتی از نوزادان نارس می باشد بلکه کمک به مادران برای پذیرش نوزاد نارس و پرورش حس مادری می باشد. نتایج این مطالعه نشان داد که منابع تنش زا از دیدگاه مادران نوزادان بستری در بخش مراقبت های ویژه بسیار متنوع می باشد. از آنجائیکه پرستاران به علت موقعیت استثنائی خود در بخش مراقبت ویژه تاثیر زیادی در کاهش استرس والدین دارند لذا توجه به این منابع تنش زا ضروری می باشد و از این رو لزوم تبدیل مراقبت نوزاد محور به مراقبت خانواده محور در مراکز آموزشی درمانی فوق شدیدا احساس می شود.

سرطان، امروزه به عنوان یکی از مهمترین معضلات سلامتی در سراسر جهان مطرح است. در این راستا، فرصت های بسیاری برای پرستاران وجود دارد تا در جهت بهبود تجربه سرطان به بیمار کمک کنند، در واقع در هر مرحله از روند سرطان، پرستاران می توانند مراقبت و حمایت لازم را با ارایه رفتارهای مراقبتی مهم فراهم نمایند. بدین ترتیب با ادراک اهمیت رفتارهای مراقبتی، پرستاران خواهند توانست با شناخت رفتارهایی که تعامل مؤثر پرستار- مددجو را موجب می شوند، از بیماران بهتر مراقبت کرده و با ارایه این رفتارها، رضایت بیماران را نسبت به خدمات پرستاری افزایش دهند. علی رغم این، مطالعات اندکی در رابطه با درک پرستاران انکولوژی در زمینه اولویت رفتارهای مراقبتی صورت گرفته است.
این پژوهش، یک مطالعه توصیفی است که در بین تمامی پرستاران (تعداد=40) بخش های انکولوژی بیمارستان شهید قاضی طباطبایی تبریز در سال 1388 اجرا گردید. گردآوری اطلاعات با ابزار بررسی مراقبتCARE-Q لارسون انجام گرفت که اهمیت رفتارهای مراقبتی را، در شش زیرگروه "پایش و پیگیری بیمار"، "توضیح دادن به بیمار"، "آسودگی جسمی و عاطفی بیمار"، "ارتباط توام با اعتماد با بیمار"، "پیش بینی نیازهای بیمار" و "در دسترس بودن پرستار" مورد بررسی قرار می دهد. تجزیه و تحلیل یافته ها با آمار توصیفی و توسط نرم افزار آماری ver14 SPSS/ انجام گرفت.
در این مطالعه پرستاران ضمن ارزیابی اهمیت رفتارهای مراقبتی در حد متوسط به بالا، بعد "پایش و پیگیری بیمار" و "در دسترس بودن پرستار"را به عنوان اولویت بالا و "پیش بینی نیازهای بیمار"، "توضیح دادن به بیمار"، "آسودگی جسمی و عاطفی بیمار" و "ارتباط توام با اعتماد با بیمار" را، اولویت پایین ابعاد مراقبتی مشخص نمودند.
اولویت بندی متفاوت مراقبت توسط پرستاران ما در مقایسه با مطالعات دیگر، را می توان به زمینه فرهنگی تاثیرگذار نسبت به دیدگاه در مورد مراقبت مربوط دانست. توصیه می شود با توجه به اولویت دهی بالا به مقوله پایش و پیگیری بیمار و در دسترس بودن پرستار، مسؤولین و برنامه ریزان خدمات پرستاری در فراهم سازی پیش شرط های این دو بعد از مراقبت بکوشند.

نارسایی قلبی یک بیماری مزمن و ناتوان کننده می باشد که شیوع آن روز به روز درحال افزایش است. در حالی که میزان مرگ و میر ناشی از بیماری های شریان کرونری کاهش یافته است، اما میزان بروز و عوارض ناشی از نارسایی قلبی درحال افزایش است. این مطالعه با هدف تعیین ویژگی های بالینی، بستری مجدد و شیوع ریسک فاکتورهای بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب بستری در بیمارستان شهید مدنی تبریز در سال های 87-85 صورت گرفته است.
این یک مطالعه توصیفی از نوع گذشته نگر بوده که در طی آن، پرونده 623 بیمار مبتلا به نارسایی احتقانی قلب بستری در بیمارستان شهید مدنی تبریز در طی سال های 87-85 مطالعه شده و از نظر اطلاعات دموگرافیک، ریسک فاکتورهای نارسایی قلبی، سرانجام بیماری و دفعات بستری بررسی شدند.
از بین افراد مورد مطالعه 7/56 درصد مذکر و 3/43 درصد مؤنث بودند. میانگین سنی نمونه ها 96/13 ± 59/67 بود. 2/82درصد از افراد مورد مطالعه با بهبودی نسبی از بیمارستان مرخص شده و 8/17درصد آن ها در بیمارستان فوت نمودند. همچنین40درصد افراد، بستری مجدد داشتند و میانگین دفعات بستری نیز 39/1±83/1 بود. از بین عوامل خطر مورد بررسی هیپرتانسیون با 2/65 درصد بیشترین میزان شیوع را داشت.
با توجه به یافته های این مطالعه و شیوع بالای مرگ و میر و بستری مجدد به نظر می رسد که بار سلامتی و اقتصادی ناشی از نارسایی احتقانی قلب که بر نظام بهداشتی کشور تحمیل می شود بسیار بالاست، لذا نیاز به تدوین برنامه هایی جهت آموزش عوامل خطر بیماری و کاهش هزینه های تحمیلی به سیستم بهداشتی کشور شدیدا احساس می شود.