فصلنامه پرستاری و مامایی
پیاپی 10 (تابستان 1387)

نارسی نوزاد یکی از دلایل اصلی مرگ و میر و بیماری های خطرناک دوران نوزادی است که هر ساله خسارات فراوان مالی، اجتماعی، روانی و عاطفی را ایجاد می کند. اگرچه علت اصلی بروز زایمان زودرس ناشناخته است اما شناخت عوامل خطر مربوط در جهت پیدا کردن اقدامات پیشگیری کننده که منجر به کاهش در میزان بروز آن گردد حائز اهمیت است. این پژوهش به منظور مقایسه وضعیت کنترل استرس و روابط اجتماعی دوران بارداری در زنان با زایمان زودرس و رسیده انجام شد.
در این مطالعه مورد- شاهدی تعداد 132 مورد خانم با زایمان زودرس و تعداد 268 خانم با زایمان رسیده که از نظر برخی مشخصات فردی- اجتماعی، با هم جور بودند با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. مکان پژوهش بیمارستان الزهرا(س) تبریز بود، سپس با پرسش نامه ای مشتمل بر اطلاعات فردی- اجتماعی و اطلاعات مربوط به وضعیت حمایت اجتماعی و کنترل استرس، اطلاعات جمع آوری شد.تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS /ver13 و آزمون های مان ویتنی، t و کای دو انجام شد.
نتایج این پژوهش نشان می دهد که میانگین نمره کسب شده در بعد روابط اجتماعی وکنترل استرس در بین زنان با زایمان زودرس پایین تر از گروه زنان با زایمان رسیده بوده و این اختلاف از نظر آماری معنی دار می باشد(0005/0>p).
با توجه به نتایج تحقیق حاضر و تحقیقات انجام شده، فقدان حمایت خانوادگی و اجتماعی مطلوب و میزان پایین کنترل استرس در دوران بارداری با زایمان زودرس در ارتباط می باشد و از آنجا که شیوه زندگی افراد جز موارد تغییرپذیر است انجام خدمات مشاوره ای حین حاملگی توصیه می گردد.

بسیاری از پرستاران در بیمارستان ها نیاز به انجام اصلاحاتی در برنامه های مدیریت در مراکز خود را پیشنهاد می کنند هدف این مطالعه توصیف و تحلیل تدابیر مشترک و تجارب زندگی در بین پرستاران بود که در مراکز آموزشی و درمانی مشغول کار هستند.
این مطالعه از نوع پدیدارشناسی هرمنوتیکی می باشد. شرکت کنندگان از کشور ایران، و شامل پانزده پرستار که چهار پرستار مدیر میانی پرستاری بودند و تجربه مراقبت بالینی از بیمار را داشتند. در این مطالعه طی مصاحبه های بدون ساختار و عمیق با پرستاران داده ها جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات بصورت هرمنوتیکی و با استفاده از روش هفت مرحله ای دیکلمن انجام شد.
تعداد سه درونمایه اصلی که بطور خاص ارزش ها و معانی مدیریت را آشکار می کند و در نهایت، یک الگو که بیانگر تعلق پذیری بین درونمایه ها بودند تحت عنوان "متناسب سازی عوامل مدیریتی و ارزش های سازمانی، فردی و حرفه ای برای تحقق مراقبت پرستاری انسانی" در زمینه عملکرد پرستار بالینی آشکار شد. به علاوه، یافته ها این مطالعه نشان داد که عوامل مدیریتی در محیط های بیمارستان، مانند رفتار مدیر و شیوه های مدیریتی، ساختار و محیط مراقبت، تجهیزات، ارزش ها و انتظارات شخصی پرستار، سازمان، جامعه و حرفه برای تحقق مراقبت انسانی از بیماران، ارتباطی تفکیک ناپذیر داشته و وابسته به یکدیگر هستند.
تحلیل و توصیف اینکه چگونه این عوامل به یکدیگر مرتبط هستند کمک خواهد کرد به توسعه دادن فهم ما از نحوه ای که متناسب شدن عوامل مدیریت می تواند در بهبود و رفع موانع اجرای مراقبت انسانی در کار بالینی پرستاری موثر واقع شود. بهبود و رفع موانع اشاره دارد به روش هایی که مدیران به کمک آن می توانند ضمن توجه و تامین نیازهای پرستاران به توسعه و توانمند نمودن نیروی انسانی پرستاری در جهت ایفای نقش مراقبتی آنان اقدام نمایند. این مطالعه تجاربی را که برای اجرای مراقبت انسانی از بیماران اساسی است آشکار می کند و پیشنهاد می کند که اهمیت آنها بیش از پیش در سیستم های مراقبت سلامت حفظ شده و توسعه داده شود.

یکی از عمده ترین دلایل تنش در زندگی شغل است. بر اساس گزارش انجمن بین المللی پرستاری 60 درصد تا 90 درصد مشکلات بهداشتی پرستاران در اثر تنش بوجود می آید. تا کنون مطالعات کمی در کشورمان در رابطه با عوامل تنش زای حرفه ای در پرستاران انجام شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل تنش زای شغلی در حرفه پرستاری انجام شد.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که بر روی 240 نفر از پرستاران مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز که بطور تصادفی انتخاب شده بودند انجام گرفت. داده ها از طریق پرسشنامه ای که شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسشنامه استرس شغلی پرستاری تافت گری، آندرسون بود جمع آوری شد. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری توصیفی شامل توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج نشان داد که 51 درصد از پرستاران دارای تنش شغلی زیاد و 46 درصد از تنش متوسط برخوردارند. عامل رنج و مرگ بیمار بیشترین شدت تنش زایی را داشت و کمترین عامل فقدان حمایت بود.
پرستاران با موقعیت های تنش زای زیادی مواجه هستند. یافته های این پژوهش می تواند زمینه ای برای پژوهش های بعدی و استفاده از شیوه های مناسب برای مقابله و کاهش استرس شغلی پرستاران باشد.

تریاژ از مهم ترین مفاهیم در بخش های اورژانس می باشد. تریاژ موفق اساس مراقبت بخش های اورژانس را تشکیل می دهد. در حال حاضر پرستار تریاژ جزء اساسی و جدایی ناپذیر نقش پرستاران اورژانس بوده و برای فرآیند تریاژ ضروری می باشد. هدف از این مطالعه مشخص نمودن تجارب و فعالیت های آموزشی مورد نیاز برای ایفای نقش تریاژ از دیدگاه پرسنل شاغل در بخش های اورژانس شهر تبریز است.
این مطالعه از نوع توصیفی بوده و بر روی 176 نفر از کارکنان اورژانس که به صورت سرشماری انتخاب شده بودند انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی استاندارد فری و بورر بود که توسط نمونه های انتخابی (پزشک مسئول اورژانس و پرستاران شاغل در بخش های اورژانس) تکمیل گردید.
یافته های این مطالعه نشان داد که 6/42 درصد از پرسنل در نقش تریاژ کارکرده اند. اکثریت این کارکنان (58 درصد) اعتقاد داشتند که قبل از بر عهده گرفتن مسئولیت تریاژ 12-3 ماه سابقه کار در بخش اورژانس مورد نیاز است. بیش از نیمی از کارکنان اظهار داشته اند که آمادگی انجام تریاژ را دارند. 7/56 درصد از پاسخ دهندگان دوره آموزشی خاص اورژانس را گذرانده بودند. فقط 4/13 درصد از پاسخ دهندگان در مورد تریاژ آموزش دیده بودند که فعالیت های آموزشی مورد استفاده در این رابطه به ترتیب کارگاه آموزشی، گذراندن امتحان و کتابخوانی بوده است.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که اکثریت نمونه های مورد پژوهش آموزش های لازم را در مورد عملکردهای تریاژ کسب نکرده بودند. طبق مطالعات انجام شده، قبل از انجام عملکردهای تریاژ داشتن تجربه و فعالیت های آموزشی گسترده جزء ضروریات می باشد، بنابراین، راهبردهای لازم برای برقراری حداقل استانداردها در این حوزه و برقراری دوره های بازآموزی مخصوص تریاژ برای پرسنل اورژانس پیشنهاد می شود.

دیابت یک بیماری مزمن بوده و یکی از موارد بسیار مهم در امر مراقبت از بیماران مزمن، بررسی کیفیت زندگی آنها است. بیماران دیابتی با مشکلات زیادی در زندگی مواجه هستند. هدف این مطالعه بررسی ابعاد کیفیت زندگی بیماران دیابتی است تا بر اساس آن به توصیف هر چه بیشتر چگونگی کیفیت زندگی و تاثیر مشخصات فردی - اجتماعی بر کیفیت زندگی بیماران پرداخته شود.
در این مطالعه توصیفی تعداد 150 بیمار دیابتی نوع دو مراجعه کننده به مرکز آموزش دیابت بیمارستان سینا واقع در شهر تبریز در سال 1386 انتخاب گردیدند. واحدهای مورد پ‍ژوهش به دو سری پرسشنامه پاسخ دادند: اول، مشخصات فردی- اجتماعی، دوم، ابزار استاندارد شده کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، که شامل ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی شامل، میانگین، انحراف معیار، واریانس، ضریب همبستگی پیرسون، آنالیز واریانس، آزمون t و رگرسیون خطی مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج نشان داد که 66/28 درصد بیماران در بعد جسمی، 3/21 درصد در بعد اجتماعی از کیفیت زندگی نامطلوبی برخوردار بودند. حال آنکه 7/80 درصد در بعد روانی از زندگی مطلوبی برخوردار بودند. همچنین، از میان کل بیماران 33/61درصد زن، 82 درصد متاهل و 7/10 درصد بی سواد و 66/16 درصد شاغل بودند. مشخص شد که عواملی همچون سن، تاهل، میزان درآمد ماهیانه خانواده، وضعیت اشتغال و جنسیت، با کیفیت زندگی بیماران دیابتی رابطه معنی داری دارند (05/0 > P).
نزدیک به نیمی از بیماران دیابتی از کیفیت رندگی مطلوبی در بعد فیزیکی و اجتماعی برخوردار نبودند. در راستای بهبود کیفیت زندگی بیماران مذکور پیشنهاد می شود برنامه ریزان و مدیران به امر حمایت جسمی، روانی و اجتماعی توجه کافی مبذول دارند.

دیابت شیرین، نوعی بیماری است که به علت ناتوانی بدن در تولید یا مصرف انسولین ایجاد می شود. گزارش سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد که شیوع دیابت از 4 درصد در سال 1995 به 4/5 درصد در سال 2035 خواهد رسید. بیماری دیابت، یک بیماری مزمن و مستلزم رفتارهای خود مراقبتی ویژه در تمام عمر می باشد. این مطالعه به منظور تعیین نیازهای خود مراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو در شهر تبریز، انجام شد.
این مطالعه از نوع توصیفی می باشد. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه در پنج حیطه تغذیه، ورزش، مصرف داروهای خوراکی، تزریق انسولین و عوارض دیابت، به روش مصاحبه جمع آوری شد. واحدهای مورد پژوهش 92 نفر بودند که به صورت در دسترس، از بین بیماران دیابتی نوع دو مراجعه کننده به درمانگاه دیابت بیمارستان سینای تبریز در سال 1383 انتخاب شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج مطالعه نشان داد که در حیطه تغذیه، 6/61 درصد از واحدهای مورد پژوهش، در حیطه ورزش، 59 درصد از واحدهای مورد پژوهش، در مورد تزریق انسولین، 1/61 درصد از افراد تحت مطالعه و در مورد عوارض بیماری دیابت، 8/56 درصد نیاز خود مراقبتی متوسط داشتند. در مورد مصرف داروهای خوراکی 5/47 درصد واحدهای مورد پژوهش، نیاز خود مراقبتی بالا داشتند.
با توجه به اینکه اکثریت واحدهای مورد پژوهش نیازهای خودمراقبتی متوسط و بالا داشتند، بنابراین، نتایج حاصل بیانگر ضرورت توجه بیشتر مدیران و مسؤولان در امر آموزش به بیماران دیابتی است تا با ارتقا سطح آگاهی و عملکرد بیماران، کیفیت خودمراقبتی بیماران افزایش یافته و از ایجاد عوارض بیماری پیشگیری شود.

در چند دهه اخیر آمار سزارین در اکثر کشورهای جهان افزایش یافته است که یکی از علل آن تمایل خود زنان به این نوع زایمان است. یکی از راه های کاهش سزارین شناسایی عوامل تاثیرگذار بر انتخاب نوع زایمان می باشد. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین روش ارجح زایمان و عوامل موثر بر آن از دیدگاه زنان باردار مراجعه کننده به درمانگاه مامایی بیمارستان الزهرا (س) انجام شد.
این مطالعه یک مطالعه توصیفی - مقطعی بود که در آن 100 زن باردار مراجعه کننده به درمانگاه مامایی بیمارستان الزهرا (س) با استفاده از پرسشنامه و از طریق مصاحبه مورد بررسی قرار گرفتند. نوع نمونه گیری آسان و جامعه مورد پژوهش کلیه زنان بارداری بودند که جهت دریافت مراقبت های دوران بارداری به درمانگاه مامایی بیمارستان الزهرا (س) مراجعه می نمودند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارSPSS انجام شد.
نتایج بیانگر آن بود که 66 درصد از خانم های باردار زایمان طبیعی و 34 درصد زایمان سزارین را به عنوان روش ارجح زایمان انتخاب نمودند. بیشترین دلیل انتخاب زایمان طبیعی (12/62 %)، عوارض کم این نوع زایمان برای مادر و بیشترین دلیل انتخاب زایمان سزارین (9/55 %) ترس از درد زایمان طبیعی بود.
ترس از درد زایمان طبیعی و تصور درد کم سزارین از علل مهم تمایل زنان به زایمان سزارین می باشد. لذا ارایه مشاوره صحیح و آموزش های دوران بارداری در رابطه با عوارض زایمان سزارین و ترویج روش های زایمان طبیعی بی درد می تواند بهترین راه حل جهت کاهش تمایل زنان به سزارین باشد.