فصلنامه پرستاری و مامایی
پیاپی 7 (پاییز 1386)

یکی از شایع ترین مشکلاتی که شاید سبب ترس مادر از زایمان طبیعی بویژه در مادران اول زا گردد، درد پرینه بدنبال ترمیم اپی زیوتومی است که متاسفانه در همه بیمارستانهای آموزشی - درمانی در هنگام زایمان مادران اول زا انجام می شود. 94 درصد زنانی که اپی زیوتومی شده اند از درد محل ترمیم شکایت دارند که خود، عوارض نامطلوبی بر خود مراقبتی مادر و نیز ارتباط او با نوزاد می گذارد. این پژوهش با بررسی تسکین درد محل اپی زیوتومی در مادران اول زا با استفاده از کمپرس یخ انجام شد.
در این کارآزمایی بالینی تصادفی 180 نفر از مادران اول زا با اپی زیوتومی میانی طرفی انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه درمانی 60 نفره (دریافت کننده کمپرس یخ، شیاف دیکلوفناک و قرص استامینوفن) تقسیم شدند. با شروع درد بعد از اپی زیوتومی، قبل و بعد از مداخله شدت درد با مقیاس عددی 10 نمره ای در هر سه گروه تعیین شد، سپس، یک گروه، شیاف 50 میلی گرمی دیکلوفناک (حداکثر تا 3 دوز تا زمان تسکین درد)، گروه دیگر، قرص 325 میلی گرمی استامینوفن (حداکثر تا 4 دوز تا زمان تسکین درد) و گروه سوم کیسه یخ (بسته به نیاز بیمار) دریافت کردند. داده ها به وسیله روش های آماری توصیفی و آزمونهای غیرپارامتری اندازه گیری مکرر (فریدمن)، آزمون کروسکال والیس و آزمون ویلکاکسون و با استفاده از نرم افزار آماریver14 SPSS/ مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
نتایج نشان داد که درد پرینه بصورت معنی داری در هر سه گروه کاهش پیدا کرد ولی تاثیر کمپرس یخ بیش از دو روش دیگر بود.
ترغیب بیماران و مراقبین بهداشتی در بکارگیری روش های غیر دارویی و کاهش مداخلات دارویی با انگیزه کاهش عوارض داروها و صرفه جویی در وقت و هزینه و نهایتا تجربه خوشایند از زایمان نتیجه کلی و مطلوب این تحقیق بود.

رعایت خلوت ستون اصلی ارایه مراقبتهای درمانی محسوب می گردد و پرستاران به دلیل ماهیت خاص حرفه ای خود نقش منحصر به فردی در برآورده شدن نیاز به خلوت بیماران دارند. هدف این مطالعه مقایسه دیدگاه بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه قلبی با بیماران بستری در بخشهای داخلی – جراحی در مورد میزان رعایت خلوت آنان در طی مراقبتهای پرستاری و عوامل موثر در این دیدگاه ها می باشد.
این مطالعه از نوع توصیفی مقایسه ای بوده و 89 بیمار بستری در بخش مراقبتهای ویژه قلبی و 130 بیمار بستری در بخشهای داخلی- جراحی سه بیمارستان آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز در آن شرکت داشتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ای استفاده گردید که قسمت اول آن دربرگیرنده اطلاعات فردی بیماران بوده و قسمت دوم دیدگاه بیماران در مورد میزان رعایت خلوت آنان در طی مراقبتهای پرستاری را مورد بررسی قرار می داد.
نتایج نشان داد که بین دیدگاه بیماران بخش مراقبتهای ویژه قلبی و بیماران بخشهای داخلی – جراحی تفاوت معنی داری وجود دارد. به علاوه، مشخص شد که رابطه قوی مثبتی بین تعداد روزهای بستری بیماران و نیاز بیماران به مداخلات پرستاری با دیدگاه آنان از میزان رعایت خلوتشان وجود دارد. همچنین، بین ادراک بیماران از وضعیت سلامتیشان با دیدگاه آنان از میزان رعایت خلوتشان رابطه قوی منفی وجود دارد.
این پژوهش نشان داد که بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژه قلبی بیش از بیماران بستری در بخشهای داخلی – جراحی از میزان رعایت خلوت خود رضایت داشتند. همچنین، مشخص شد که هر چه بیمار به مراقبتهای پرستاری بیشتری نیاز داشته، از سلامتی پایین تری برخوردار بوده و یا اینکه تعداد روزهای بیشتری در بیمارستان مانده باشد گزارش بهتری از رعایت خلوت خود توسط اعضای گروه پرستاری داشته است هر چند این مساله به بررسی بیشتری نیاز دارد.

فعالیت ناکافی رحم به عنوان یک علت شایع و قابل اصلاح پیشرفت غیرطبیعی زایمان می باشد که می توان آن را با اکسی توسین تصحیح کرد. این واقعیت که طولانی شدن بی مورد زایمان، ممکن است در بروز عوارض و مرگ و میر دوره پری ناتال نقش داشته باشد، استفاده از انفوزیون داخل وریدی اکسی توسین در درمان انواع مشخص انقباضات غیر مؤثر را باعث شده است.
در این مطالعه 100 زن باردار مراجعه کننده به بیمارستان 29 بهمن تبریز در مطا لعه ای نیمه تجربی شرکت کردند، بطوری که بصورت تصادفی در گروه اینداکشن ضربانی یا مداوم قرار گرفتند و نتایج حاملگی از نظر پیشرفت زایمان، تحریک بیش از حد رحم، آپگار، هیپر بیلی روبینمی نوزاد، طول مدت زایمان و نوع زایمان مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها نمودار پارتو گرام و پرسشنامه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی مانند t-test، آزمون کای دو (χ2) و آزمون دقیق فیشر استفاده گردید.
بر اساس یافته های پژوهش، ازنظر پیشرفت زایمان، تحریک بیش از حد رحم در طی اینداکشن، آپگار و هیپر بیلی روبینمی نوزاد، تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (05/0 p>)، اما از نظر مدت زایمان (02/0 =P) و نوع زایمان (008/0 p=) و دوز مصرفی اکسی توسین تفاوت معنی دار بود (0005/0 P<).
تزریق ضربانی اکسی توسین روش آسان تر و فیزیولوژیک تر برای ایجاد انقباضات موثر رحمی بوده و طول مدت زایمان و میزان زایمان غیر طبیعی (زایمان با واکیوم و سزارین) را کاهش می دهد. همچنین، میزان مصرف اکسی توسین در این روش نسبت به روش مداوم بطور قابل ملاحظه کمتر است که می تواند سبب کاهش عوارض وابسته به دوز اکسی توسین شده و طیف سلامت مادر و جنین را گسترش دهد.

شیوه تربیتی والدین پیامدهای مهمی برای رشد و نمو روانی- اجتماعی، موفقیتهای تحصیلی، شایستگی اجتماعی، بهداشت روان و عزت نفس نوجوانان دارد. لذا این پژوهش به منظور تعیین ارتباط شیوه تربیتی والدین با عزت نفس، شایستگی اجتماعی و افسردگی نوجوانان انجام گرفت.
این یک مطالعه مقطعی بود که در آن سیصد و شصت نفر دانش آموز از مدارس دولتی شهر تبریز به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات را پرسشنامه های شیوه تربیتی، شایستگی اجتماعی، عزت نفس و خلق افسرده تشکیل داده است. آزمونهای آماری آنالیز واریانس یک طرفه و کای دو برای تجزیه و تحلیل اطلاعات مورد استفاده قرار گرفتند.
بر اساس یافته ها بیشترین درصد دانش آموزان نوجوان (7/39%) شیوه تربیتی والدین را اقتدارمنش گزارش کرده بودند. همچنین، ارتباط آماری معنی داری بین شیوه تربیتی والدین با عزت نفس (05/0 > ‍P)، شایستگی اجتماعی (05/0 > ‍P) و خلق افسرده (05/0 > ‍P) وجود داشت.
با توجه به اینکه اکثریت نوجوانان شیوه تربیتی اقتدارمنش را گزارش کرده بودند و شیوه تربیتی اقتدارمنش ارتباط معنی داری با افسردگی، عزت نفس و شایستگی اجتماعی داشت لذا دانش و آگاهی پرستاران در زمینه آموزش والدین درباره پیامدهای شیوه تربیتی آنها برای فرزندان و خصوصیات دوره نوجوانی موجب دستیابی نوجوانان به سازگاری روانی – اجتماعی سالم و مثبت می شود.

مسایل جنسی از لحاظ اهمیت در ردیف مسایل درجه اول زندگی زناشویی قرار دارند و سازگاری در روابط جنسی قبل و بعد از زایمان از عوامل موثر در ارکان خانواده و تداوم زندگی مشترک و احساس خوشبختی محسوب می شود. هدف از مطالعه ی حاضر که برای اولین بار در کشور انجام گرفته است، بررسی تجارب جسمی مادران در روابط جنسی در طی دوره بعد از زایمان می باشد.
این مطالعه کیفی به روش مصاحبه های باز و عمیق و گمانه زنی با مادران مراجعه کننده به یکی از مراکز بهداشتی و درمانی شهر تبریز که در فاصله 4 ماه تا یکسال پس از زایمان بودند انجام شد. روش نمونه گیری مبتنی بر هدف و نمونه گیری تا رسیدن به حد اشباع ادامه یافت. داوطلبان دیدگاه های خود را پیرامون تغییرات جسمی تجربه شده در روابط جنسی به بحث گذاشتند، مکالمات ضبط و سپس دست نویس گردیدند و با استفاده از روش هفت مرحله ای کولیزی تجزیه و تحلیل و کد بندی شد.
در این پژوهش نشان داده شد که تغییرات جسمی متعددی در دوره بعد از زایمان رخ می دهند که شامل دیسپارونی و غیره می باشند، زنان بروز این مشکل را به دلایل متعددی نسبت داده بودند: زایمان، معاینات مکرر، کاهش لوبریکاسیون، عدم ترمیم بخیه ها، عفونت و کاهش یا عدم تمایل جنسی در این دوره.
مسلما شناسایی و رفع تغییرات جسمی تجربه شده توسط زنان در طی این دوره نقش مهمی در حفظ سلامت خانواده و برقراری روابط طبیعی و غریزی خواهد داشت؛ پرهیز از مداخلات غیر لازم در حین زایمان و آماده سازی جسمی و روانی مادران جهت زایمان و تغییرات جسمی پس از آن و تاثیر آن بر روابط خانوادگی بایستی در زمره اجزای اصلی مراقبتها قرار گیرد تا بدین طریق در جهت حل این معضلات زنان گامی برداشته شود.

امروزه، ارزیابی پیامدهای درمان و مداخلات به عنوان چالش اساسی سیستم سلامت، جای خود را به مفهوم کیفیت زندگی داده است. چالش اصلی و عمده بهداشت در قرن بیست و یکم، زندگی کردن با کیفیت برتر است. از نظرسازمان جهانی بهداشت، سلامت جسمی، روانی و آسایش اجتماعی سه بعد مختلف کیفیت زندگی می باشند. افزایش بی رویه جمعیت جهان تهدید کننده کیفیت برتر زندگی است که اجرای برنامه های تنظیم خانواده را ضروری می سازد و تنظیم خانواده نیز باید باعث ارتقای حس بهزیستی و افزایش کیفیت زندگی شود. لذا به علت اهمیت کیفیت زندگی و با توجه به تناقضات موجود درباره اثر رایج ترین روش جلوگیری از بارداری یعنی قرصهای ضد بارداری ال دی بر ابعاد مختلف زندگی زنان، منجمله بعد اجتماعی آن، این پژوهش با هدف تعیین اثر هورمون های خوراکی جلوگیری از حاملگی بر بعد اجتماعی کیفیت زندگی زنان انجام شد.
این مطالعه از نوع توصیفی مقایسه ای است و از بین مراکز بهداشتی و درمانی تبریز، 190زن مراجعه کننده برای دریافت قرص ال دی برای اولین بار و نیز200 زن مراجعه کننده برای دریافت قرص ال دی بعد از یک سال مصرف این قرص، به روش در دسترس نمونه گیری شدند. با استفاده از سؤالات بعد اجتماعی کیفیت زندگی در پرسشنامه WHOQOL-BREF، بعد اجتماعی کیفیت زندگی این زنان تعیین و با هم مقایسه شد.
دو گروه از لحاظ متغیرهای دموگرافیک یکسان بودند. نمره بعد اجتماعی کیفیت زندگی در کاربران فعلی ال دی که به مدت یک سال از این روش استفاده کرده بودند، در مقایسه با کاربران جدید افزایش داشت، اما از نظر آماری معنی دار نبود.
با توجه به مقالات مشابه و نتایج به دست آمده از این مطالعه، مشخص شد که ال دی به علت کارایی بالای این روش و نیز عدم تداخل با روابط جنسی با افزایش رضایت جنسی تا حدی می تواند رضایت فرد را در بعد اجتماعی کیفیت زندگی افزایش دهد.

از جمله محرک های محیطی فشارزا برای انسان، نوع شغل و شرایط کاری وی می باشد. امروزه، مشخص شده است استرس می تواند باعث کاهش کارایی کارمند از طریق کاهش توجه او، اختلال در خواب و افزایش خطر ابتلا به بیماری ها، تصادفات و اشتباهات و از دست دادن وقت و حتی آزار و اذیت و خشونت در زمان انجام کار شود. از آنجائیکه ماماها و پرستاران کلید سلامت جامعه بوده و از دیدگاه روانشناسی هر فردی به نحوی در معرض تنیدگی شغلی ناشی از محیط کار قرار می گیرد، اگر این تنیدگی در بین این قشر درمانی از حد مطلوب فراتر رود موجبات کاهش کیفیت در عملکرد فرد را ایجاد نموده و سلامت جامعه و هم خود فرد را به مخاطره می اندازد. در این تحقیق تنها به عامل انسانی اشاره شده است.
این مطالعه از نوع توصیفی می باشد و با هدف بررسی میزان استرس شغلی در بین پرستاران و ماماها انجام شد. تعداد نمونه صد نفر بوده و روش انتخاب، نمونه گیری آسان بوده است. برای بدست آوردن اطلاعات، از پرسشنامه استرس زندگی شغلی دیوید فونتااستفاده گردید. برای آنالیز داده ها از آمار توصیفی (فراوانی و میانگین) استفاده شد.
در مطالعه حاضر اکثر (76 %) واحدهای مورد پژوهش متاهل، با مدرک لیسانس (80%) و استخدام (90 %) بودند. نتایج مطالعه حاضر در بخش الف (برداشت از نظر دیگران نسبت به خود) نشان داد که 10 درصد از واحدها خود را فردی باحال و کم حوصله توصیف کردند. در مورد بخش ب (علایم استرس زندگی شغلی) نیز 36 درصد نمونه ها، آشفته شدن بیش از حد به خاطر یک مسئله کوچک و 35 درصد از آنها خستگی و فرسودگی و فقدان انرژی را داشتند. همچنین، در بخش ج (سؤوالات مربوط به استرس زندگی شغلی)، 15 درصد واحدهای مورد پژوهش اعلام کردند که با همکاران کشمکش دارند و اکثریت (52 %) آنها احساس می کردند که برای توانایی ها ومسؤولیتهایشان در محل کار ارزش قایل نیستند. اکثریت موارد (4/69 %) گزارش کرده بودند که وقت کافی برای خود صرف نمی کنند. اکثریت (66 %) نمونه ها، اعلام کردند که برخی اوقات، کار محول شده بیش از زمان در دسترس آنها می باشد. در مطالعه حاضر مشخص شد که 70 درصد از واحدها در صورت انتقاد مافوق خود، در حد زیاد یا متوسط دلخور و ناراحت می شدند.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که 64 درصد از پرستاران و ماماها از کار خود احساس رضایت نداشته و 12 درصد از آنها، کاملا از کار خود دل زده شده بودند. نمرات استرس زندگی شغلی به قرار زیر بود:50 درصد بدون پاسخ نامتناسب به استرسهای شغلی (نمره 15)، 47 درصد استرس شغلی حل نشده در حد متوسط (30 -16)، 2 درصد استرس شغلی حل نشده واضح (45-31) و هیچکدام استرس شغلی حل نشده شدید (60-46). کاهش استرس علاوه بر این که به نفع کارمندان می باشد در نهایت، به نفع کارفرما و سازمان تمام خواهد شد. بنابراین، همواره نیاز به آموزش روش های کاهش استرس شغلی وجود دارد.