فهرست مطالب
نشریه علوم اجتماعی
سال چهارم شماره 1 (پیاپی 9، بهار و تابستان 1386)
- تاریخ انتشار: 1386/01/15
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحه 1تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان آگاهی جوانان از حقوق و تکالیف شهروندی و عوامل مؤثر بر آن در شهر مشهد در سال 85 به اجراء درآمد. شیوه نمونه گیری خوشه ایو حجم نمونه برابر با 400 نفر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که بیش از 70 درصد نمونه از حقوق و تکالیف شهروندی آگاهی زیادی دارند و آگاهی مردان بیشتر از زنان است. با افزایش بعد خانوار و پایگاه اقتصادی فرد، میزان آگاهی نیز افزایش می یابد. مهم ترین متغیر مؤثر بر میزان آگاهی، شرکت در انتخابات است. طرز تلقی جوانان از نوع و میزان مشارکت در امور شهری به عنوان وظایف شهروندی، سن پاسخ گو، میزان آگاهی سیاسی، جو سیاسی خانواده و پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده متغیرهای مؤثر دیگری هستند که به ترتیب وارد معادله شده اند. این متغیرها در مجموع 99 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نمایند. میزان مشارکت در انجمن های داوطلبانه، تنها متغیری بوده که رابطه معناداری با متغیر وابسته برقرار نکرده و احتمالا دلیل آن این بوده است که در نمونه مورد مطالعه بیش از 70 درصد نمونه در هیچ انجمن یا سازمانی مشارکت داوطلبانه نداشته اند.
کلیدواژگان: آگاهی، حقوق شهروندی، تکالیف شهروندی، آگاهی سیاسی -
صفحه 35شهر به مثابه مکان زیست جمعی انسان مدرن،بستر فیزیکی زندگی او را شکل می بخشد.حیات شهری متضمن مجموعه روابط رسمی،چندگانه،شبکه وار و چند بعدی است و ساکنان شهر در زندگی روزمره شان با مؤلفه های متعدد این مجموعه در تماس قرار می گیرند.روند شکل گیری شهرها و فرایند دگرگونی شان می تواند رابطه ای متقابل با مراحل تکوین هویت اجتماعی شهرنشینان داشته باشد.هرگاه انسان ها در باور جمعی شان به یگانگی و وحدتی در کلیت فرهنگ و هویت شان دست نیابند،نشانه ها و آثار آن را می توان از جمله در بخش های مختلف زندگی شهری بازشناخت؛نشانه ها و آثاری که خود تقویت کننده تشتت در ساختار فرهنگی زندگی شهری تواند بود.بر این اساس به نظر می رسد آشفتگی و نابسامانی های شهرنشینی در ایران منعکس کننده بن بست معنایی در زندگی ایرانیان است.سرگردانی و ابهام در تعیین جهت گیری های اساسی زندگی (فردی و جمعی)اینک به وضوح در جامعه ایران قابل مشاهده است و صرف نظر از علل کثیره موجد آن،می توان انتظار داشت واجد تاثیراتی در فرآورده های حاصل این زندگی نیز باشد.لذا شگفت آور نخواهد بود که ناهماهنگی،عدم توازن،تنزل مدیریت شهری گاه تا سر حدی نازل تر از معرفت عامیانه(common sense) و تداخل و پیچیدگی مضاعف و فزاینده مسائل شهری و... همگی به بحرانی در سامانه شهر،حیات شهرنشینان و زندگی شهری منجر شوند.بدین ترتیب، آسیب شناسی مسائل شهری در ایران باید در چارچوب شرایط کلی زندگی ایرانیان مورد بررسی قرار گیرد و لذا پرداختن به سویه های معنایی فلسفی شهرنشینی در ایران، در بستر ابهام و سرگشتگی میان وضعیت سنت خواهی و تجدد باوری می تواند در این راستا مفید واقع شود.
کلیدواژگان: شهر، شهرنشینی، شهروند، فرهنگ، هویت اجتماعی -
صفحه 59دموکراسی یکی از پرمناقشه ترین واژه ها در ادبیات و اندیشه سیاسی است به طوری که هر اندیشمندی به فراخور گستره وافق فکری خویش معنی و مفهوم خاصی از این واژه را استنباط کرده است. علی شریعتی به عنوان یک جامعه شناس دینی نیز دموکراسی را از زاویه فکری خویش و با توجه به گفتمان دینی تعریف کرده است.
او در سلسله بحث های خود در حسینیه ارشاد در سال 1348 در قالب بحث امت و امامت، نظریه جدیدی را تحت عنوان نظریه دموکراسی متعهد مطرح کرد و با نقد نظام های لیبرال دموکراسی غرب، دموکراسی غربی را دموکراسی غیر واقعی خواند و سعی نمود با ارایه شواهد و ادله مستند، اشکالات جدی به مبانی فکری نظام های لیبرال دمکرات غرب وارد سازد. او دموکراسی غربی را دموکراسی راس ها و نه دموکراسی رای ها معرفی نمود و با الهام از دیدگاه های اسلامی، دموکراسی غربی را یک نظام نخبه سالار، آریستوکراتیک و در خدمت منافع طبقه ای خاص – اشراف و سرمایه داران – خواند و سعی نمود نظام آرمانی و ایده آل خود را بر اساس مبانی دینی و ایدئولوژیک، تئوری پردازی کند. متدولوژی شریعتی درراستای نیل به غایت القصوای خویش، آگاهی، حرکت و نقد بود و این مقاله نیز با توشه گیری از اصل واژگونی فوکو که ابتنایش بر به متن آوردن وقایع حاشیه ای و نوعی هرمنوتیک انتقادی و واسازانه – تعبیر ژاک دریدا – است، درصدد رسیدن به نوعی مفهوم سازی پیرامون نظریه دموکراسی متعهد علی شریعتی است.
در این مقاله سعی بر آن است تا با بررسی تحلیلی نظریه های مختلف در باب دموکراسی – بالاخص در غرب به شباهت ها و تفاوت های میان دموکراسی غربی و دموکراسی متعهد علی شریعتی اشاره گردد و این فرضیه مورد آزمون قرار گیرد که نظریه دموکراسی متعهد شریعتی نه تنها مانعی بر سر راه دموکراسی و حاکمیت واقعی مردم نیست بلکه بر عکس، این نظریه به مراتب کامل تر از دموکراسی غربی است و به خوبی ایرادهای وارد بر دموکراسی غربی را نشان می دهد.
کلیدواژگان: دموکراسی، دموکراسی غربی، دموکراسی متعهد دکتر علی شریعتی -
صفحه 79هدف این مقاله بررسی ابعاد اجتماعی بومی سازی استفاده از اینترنت درجامعه اطلاعاتی از طریق توصیف چگونگی تعامل کاربران با اینترنت ونیز چگونگی کاربرد روش تحقیق کیفی دراین زمینه است. بدین منظور ابتدا ویژگی های جامعه اطلاعاتی، پس از آن رویکرد های استفاده از تکنولوژی اطلاعات وارتباطات(ICT)و چارچوب مفهومی موضوع بومی سازی تکنولوژی بررسی شده وسپس جنبه هایی از روش کمی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. تاکید عمده بر چگونگی استفاده از مورد های محدود با روش کیفی در تحلیل موضوعات اجتماعی است که درجامعه علمی ما کمتر رواج دارد. نتایج نشان می دهد که تکنولوژی بومی در بازار عینی ولی در زندگی مردم ذهنی است. بومی شدن تکنولوژی معمولا از دیدگاه عینی بیشتر مد نظر است ولی از فرایند ظریف بومی شدن فردی غفلت می شود. همچنین در این مقاله ضمن استفاده از مورد های معدود باروش کیفی چگونگی کاربرد این روش در موضوع استفاده از اینترنت در جامعه اطلاعاتی نشان داده شده است.
کلیدواژگان: اینترنت، بومی سازی تکنولوژی، روش کیفی، تحلیل گفتمان -
صفحه 97از دیرباز بررسی نقش جمعیت و اثرات آن بر اقتصاد جوامع مختلف مورد توجه اندیشمندان بوده است. بر همین اساس نظریات مختلفی ارائه شده که معروف ترین آن نظریه جمعیتی مالتوس است. نظریه جمعیتی مالتوس که دارای نگرشی بدبینانه نسبت به جمعیت است، هر چند در فضایی متفاوت از ویژگی های اقتصاد نوین ارائه شد، اما هنوز بر دیدگاه اکثر اقتصاددانان در مورد جمعیت سایه افکنده است. جالب اینجا است که حتی با اینکه مالتوس بعدها بسیاری از عقاید خود را اصلاح و یا تعدیل کرد، هنوز اکثر اقتصاددانان بر نظریات ابتدایی اوتاکید می ورزند.
در این راستا این مقاله ضمن نگاهی محدود و مجدد به نظریه جمعیتی مالتوس و اصلاحاتی که خود بر این نظریه وارد ساخت به دنبال این است که به بررسی نظریات دو تن دیگر از اقتصاددانان مطرح یعنی جان مینارد کینز و گری بکر بپردازد. نظریه پردازانی که دید بسیار منفی به اثرات افزایش جمعیت داشتند ولی آن ها نیز سرانجام مجبور به تغییر موضع خود شدند. همچنین این مقاله به بررسی شواهد تجربی و نظریات جدید ارائه شده در زمینه جمعیتی که علی رغم نگرش بدبینانه حاکم، بر اثرات مثبت رشد جمعیت تاکید دارد می پردازد. آنچه این مقاله نتیجه گرفته است، رد افکاری است که بسیاری از مشکلات اقتصادی جوامع را به رشد جمعیت نسبت داده و سعی کرده آن ها را به مسائلی دیگر نظیر ضعف مدیریت و برنامه ریزی، قوانین و نهادهای سیستم اقتصادی حاکم بر کشورها، رفتار انسان ها، اتلاف منابع طبیعی و...نسبت دهد.
کلیدواژگان: اقتصاد جمعیت، تاریخ اقتصادی، اندازه خانواده، نرخ باروری، نهادهای اجتماعی -
صفحه 121تحقیق حاضر به اندازه گیری و برآورد بودجه خانواده در شهر تهران می پردازد، تا بدان وسیله به چگونگی رفاه خانواده بتوان پی برد. از آنجا که رفاه خانواده به عنوان مفهومی جدید در سطح کلان، حاصل جامعه صنعتی است، دست یابی به آن خود مستلزم سرمایه اجتماعی و بودجه ملی مناسب می باشد. چگونگی وضعیت پس انداز در خانواده نیز خود رفتار اقتصادی و رفاه خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد. از آنجا که رفاه خانواده به عنوان نیازی جدید در عصر حاضر بین خانواده های نوین مطرح است، پی بردن به عوامل به وجود آورنده آن، خود به عنوان یکی از اهداف عمده این تحقیق به حساب می آید. روش به کار رفته در این پژوهش از نوع نظری و عملی می باشد، و در آن ضمن بررسی دیدگاه های مختلف و مربوط، در بخش عملی 623 خانواده مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های تحقیق بیانگر این واقعیت است که خانواده های با بودجه کمتر، از کیفیت زندگی پایین تری برخوردار هستند. در عین حال، بودجه محدود خانواده خود بار تکفل سنگینی را بر دوش خانواده ها نهاده است، و در مقابل بهبود بودجه، سلامت بیشتر خانواده را به دنبال آورده است.
کلیدواژگان: بودجه خانوار، سطح زندگی، صنعتی شدن، بی سازمانی خانواده، بی هنجاری -
صفحه 143هدف تحقیق حاضر بررسی میزان رضایت شغلی کارکنان اداره کل فنی وحرفه ای استان خراسان رضوی و عوامل مرتبط با آن می باشد که به روش پیمایشی، در جامعه آماری با تعداد 690 نفر، با حجم نمونه 512 نفر وباروش نمونه گیری انجام شده است.
یافته ها نشان می دهد که متغیر های مستقلی که با رضایت شغلی کارکنان رابطه داشته اند به ترتیب عبارتند از: عوامل سازمانی، سمت و شهرستان محل خدمت. ازچهارده متغیرمرتبط با عوامل سازمانی به ترتیب میزان آگاهی و اشراف مدیر به روابط غیر رسمی، ارایه آزادی عمل وتوجه به شخصیت کارکنان، عدم حمایت سازمانی وبرخورداری مدیران از همکاری فکری و عاطفی کارکنان با رضایت شغلی رابطه داشته اند.
کلیدواژگان: رضایت شغلی، حمایت سازمانی، عوامل سازمانی، ماهیت کار، محیط کار
-
Page 1The aim of the present research was to study the degree of awareness of the young people of Mashhad of their citizenship rights and responsibilities and factors affecting them. The method used was clustral sampling and the sample size was four hundred persons. Results indicated that the degree of awareness is over eighty percent. The men were more aware than women. The number of family members and the economic status of the family were statistically significant. The most important factor affecting awareness was the degree of participation in elections. Attitude of youth toward participation in elections as citizenship duties, age, degree of political awareness, the political atmosphere and the socioeconomic status of the family are the other factors affecting the degree of awareness. Overall, these factors explain ninety nine percent of the shifts of the dependent variable. The degree of voluntary participation in societies was the only variable that had no significant relationship with the dependent variable. That was probably because in the sample under study, more than 70% of the subjects did not participate in any society voluntarily.
-
Page 35As the collective settlement of the modern man, the city forms the physical background for the human life. The urban lifestyle involves a set of formal, multi dimensional relations, and the urban residents get in touch with the various components of this set in their everyday life. The process of the formation and transformation of the cities can affect the stages of the social identification of the urban residents. If human beings fail to agree on the unity of their culture and identity as their collective conscience, the signs of this failure are observed in the different parts of the urban life, which could aggravate the disorders in the cultural structures of the urban life style. This being the case, it seems that the urban anomy in Iran reflects a lack of meaning in the Iranian society. Confusion in finding the main directions in life (both at individual and societal levels) is now obviously seen in the Iranian society, which is expected to have some effects on the outcome of life at this society. Therefore, it is not surprising that lack of harmony and balance as well as the decline of the urban management even lower than the common sense and the increasing complexity of the urban life lead have led to a crisis in the urban life and system. For this reason, the pathology of the urban problems in Iran must be investigated in the context of the general conditions of Iranians. Thus, exploring the conceptual- philosophical aspects of the Iranian urban life wandering between tradition and modernity can be a fruitful approach to tackle the problem.
-
Page 59Democracy is one of the most controversial terms in the literature of political thought. As a sociologist and philosopher, Shariati has defined the term within a religious discourse. During his series of lectures presented in 1969 at Hosseinieh Ershad, he proposed the idea of committed democracy and, criticizing the western liberal democratic systems, called the western democracy as false democracy. Inspired by the Islamic views, Sahriati believed that the western democracy is the democracy of the heads, not of votes, an aristocratic, elite system serving the interests of a certain class, that is, capitalists and aristocrats, and based his view of democracy on the religious and ideological foundations. In this paper, the writers analyze various views of democracy, especially the views of western scholars, and show the differences and similarities of these views with that of Shariati.
-
Page 79The purpose of this paper is to study the social aspects of nativization of using the internet by describing the manner of interaction of the users with the internet and the manner of application of the qualitative research method. To do so, the writer has first studied the characteristics of the information society, methods of using information and communication technology and the conceptual framework of the subject of nativiation of technology. The writer has then studied critically certain aspects of the quantitative method. The main emphasis is on how to use, in certain cases, the qualitative method in the analysis of social subjects, a method that is not very common in the scientific society of Iran.
-
Page 97Scholars have long been interested in the role of population and its impact on the economy of various countries, hence the theories on the subject. While Malthus’ population theory presents a very pessimistic view and is formulated in a context which does not correspond to the conditions of the modern world, it occupies the minds of a majority of economists. It is interesting to know, while Malthus himself either revised or weakened his views, the majority of economists still emphasize his earlier thoughts. For this reason, this study offers a concise review of his theory and point out the revisions which he had made earlier. The study also pays attention to the views of two other famous economists: John M. Keynes and Gary Becker. They also had a pessimistic view regarding the impact of population growth. Like the earlier writers on this subject they reformulated their earlier thoughts. The study considers the documents and the new ideas which contrary to the dominant pessimistic view emphasize the positive aspects of population growth. It is concluded that most of the economic problems considered as population problem are actually related to other factors such as weakness in planning and management, the rules and regulations of the economic systems dominating a country, behavior of human beings, wasting natural resources, etc.
-
Page 121The present research measures the household budget of 623 families residing in Tehran with the aim of finding out the quality of the family welfare. While at the macro level, social welfare as a new concept is the product of the industrial society, at the micro level, it is accessible through promotion of the household budget. The study employs both qualitative and quantitative research methods. While quantitative data were obtained through administering questionnaires, qualitative data were obtained from various sources and documents. Since at present, families need to use more goods and services than any time before, limitations in household budget contribute to increasing controversies. The paper concludes that family’s life quality is strongly influenced by the manner of budgeting and the degree of saving in the family.
-
Page 143The purpose of this paper is to study the degree of job satisfaction of the employees of Khorassan General Administration for Technical and Vocational Training and the related factors. The study has been carried out using the sampling method, with the statistical society of the survey consisting of 690 persons, and the sample size of 512 persons. The results shows that independent variables related to the job satisfaction of the employees are the following and in that order: organizational factors, position and place (city) of service. And of the 14 variables related to organizational factors, the following are related to job satisfaction: degree of awareness and control of the manager over informal relations, giving freedom of action to employees and showing concern for the personality of employees, lack of organizational support and enjoying the emotional and intellectual support of employees.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.