فهرست مطالب

Journal of Medicinal Plants
Volume:9 Issue: 34, 2010

  • تاریخ انتشار: 1389/05/01
  • تعداد عناوین: 19
|
  • شمسعلی رضازاده، الناز حسن زاده، سیدفاضل شمسا، رضا دولت آبادی، جلال زرین قلم صفحه 1
    شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum-graceum L. یک گیاه علفی یکساله از تیره Legouminosae است که بومی شرق مدیترانه است. در طب سنتی مصارف زیادی برای این گیاه ذکر شده است، از این گیاه برای تسهیل زایمان، کمک به هضم غذا و افزایش سوخت و ساز و تقویت عمومی در بدن استفاده شده است. این گیاه به سبب تولید آلکالوئیدهای دارویی، ترکیبات استروییدی، ساپوژنین ها و قدرت درمان بخشی بالا در زمره مهم ترین گیاهان دارویی جهان قرار دارد. تریگونلین اسید نیکوتینیک از جمله مهم ترین متابولیت های گیاه شنبلیله به شمار می روند که در درمان دیابت و کاهش کلسترول خون بسیار موثر می باشند. دیاسژنین ترکیب مهم دیگر بذر این گیاه است که در تولید استروییدهای دارویی از جمله قرص های ضد بارداری استفاده می شود. مطالعات زیادی بر روی اثرات درمانی و شناسایی ترکیبات شیمیایی این گیاه صورت گرفته است. در این مقاله مهم ترین اثرات بیولوژیک و ترکیبات گزارش شده از بذر گیاه شنبلیله را مرور کرده و کاربردهای درمانی آن را بررسی می نماییم.
    کلیدواژگان: شنبلیله، تریگونلین، دیوسژنین، دیابت، کاربردهای درمانی
  • حسن فرسام، محمد مهدی احمدیان عطاری، گلناز کمالی نیا، محمود مصدق صفحه 18
    کتاب «هدایه المتعلمین فی الطب» قدیمی ترین کتاب فارسی پزشکی است که تاکنون به دست ما رسیده است. در این کتاب هر بیماری در یک تک نگار جداگانه شرح داده شده و سپس درمان آن نیز آمده است. آماس رحم و آماس کلیه از بیماری هایی هستند که در این کتاب به صورت گسترده شرح داده شده اند. این تحقیق به منظور بررسی تطبیقی علایم و نشانه های این دو بیماری با آنچه در پزشکی نوین نوشته اند و مقایسه الگوی درمان آنها با پزشکی نوین انجام پذیرفته است. به این منظور مطالعه تطبیقی برای شناسایی این دو بیماری سنتی و داروهای گیاهی تجویز شده در آنها صورت گرفت و اثرات مبتنی بر شواهد امروزی گیاهان مورد تجویز با اثرات سنتی آنها مقایسه شد. بر اساس مطالعات انجام شده، آماس رحم در مراحل ابتدایی با بیماری التهاب لگنی و در مرحله نهایی با دمل لوله ای تخمدانی tubo-ovarian abscess مشابهت نشان داده و آماس کلیه در مرحله اول با التهاب کلیه و لگنچه pyelonephritis، در صورت پیشرفت بیماری با دمل درون کلیوی intrarenal abscess یا دمل پیراکلیوی perirenal abscess و در مرحله آخر با نارسایی کلیه renal failure مطابقت داشت. درمان این بیماری ها بر پایه کاربرد گیاهان دارویی قرار داشته که با درمان های پزشکی نوین تفاوت بسیار دارد. در هر صورت، اثرات ضدالتهابی و ضدمیکروبی این گیاهان برابر با تحقیقات جدید از کاربرد سنتی آنها پشتیبانی می کند. نتایج این بررسی نشان می دهد اطبای سنتی ایران دیدگاه خردمندانه ای نسبت به بیماری های عفونی داشته اند. از منظر اتنوفارماکولوژی، گیاهان مورد استفاده این طبیبان برای یافتن داروهای جدید ضدمیکروب و ضدالتهاب قابل تحقیق اند.
    کلیدواژگان: آماس رحم، آماس کلیه، بیماری التهابی لگن، آبسه کلیوی، ناباروری، زخم کلیوی، گیاه درمانی
  • روح انگیز نادری، نرگس کریمی، مرتضی ابراهیمی، محمدرضا مفید صفحه 38
    مقدمه
    عصاره و آلکالوئید تولید شده از کاکتوس سرئوس پرویانوس دارای ترکیبات موثره فراوانی است و در صنایع داروسازی و کشاورزی کاربرد زیادی دارد. تکثیر این گیاه با روش های سنتی (بذر، قلمه و پا جوش) به کندی صورت می گیرد و تولید آن در سطح انبوه فقط ازطریق کشت بافت امکان پذیر است.
    هدف
    این تحقیق به منظور بررسی امکان ریز ازدیادی، شناخت جنبه های مختلف افزایش این گیاه و تعیین بهترین محیط کشت و ترکیب هورمونی در شرایط درون شیشه ای انجام شد.
    روش بررسی
    این آزمایش با طرح پایه کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد و هر تکرار شامل 5 ریزنمونه 1 بود، ریزنمونه ها پس از ضدعفونی سطحی روی محیط کشت پایه MS همراه با 3 درصد ساکارز، 8 گرم در لیتر فیتوآگار و 25 تیمار هورمونی با نوع و غلظت مختلف تنظیم کننده های رشد (NAA، Kinetin، BAP،2،4-D، IBA، GA3 و TDZ) با 8/5=pH کشت شدند. پس از گذشت 45 روز، اثرات محیط کشت بر باززایی از آرئول، تولید پینه ترد و ریشه زایی در محیط های مختلف ثبت و ارزیابی شد.
    نتایج
    در این تحقیق بهترین ترکیب هورمونی برای تولید پینه ترد NAA mg/l 05/0 + mg/lTDZ07/0، برای تولید گیاهچه Kinetin mg/l 6 + 2، 4-D l/mg 4 و برای ریشه زایی Kinetin l/mg 4 +2، 4-D l/mg 4 بود. شروع باززایی در تیمار های برتر 5/2 تا 3 ماه پس از کشت مشاهده شد و 8 محیط کشت مناسب برای تولید گیاهچه (تولید گیاه ازآرئول) انتخاب شد. بین دو واریتهvar monstrosus peruvianus Cereus و var tortuosus peruvianus Cereus از نظر باززایی گیاه از آرئول تفاوت معنی دار وجود داشت.
    نتیجه گیری
    با توجه به اهمیت عصاره و آلکالوئید سرئوس پرویانوس و کندی تکثیر آن به روش های سنتی تکثیر آن از طریق باززایی از آرئول علاوه بر اقتصادی بودن، از نظر زمانی نیز بسیار کوتاه تر است.
    کلیدواژگان: سرئوس پرویانوس، واریته تورتوسوس و مونستروسوس، پینه، ریزازدیادی
  • محسن خلیلی، غلامعلی نادری، مهرداد کریمی، مریم سلطانی صفحه 46
    مقدمه
    کاهش سطح حافظه و یادگیری در طی گذشت زمان در اثر فاکتورهای مختلف به خصوص پیری مغز تاثیر بسزایی در روند زندگی انسان داشته است. از طرفی کمبود و یا نبود مکانیسم های پیشگیری و درمان مطالعه بر روی این بیماری را مهم ساخته است.
    هدف
    با توجه به اهمیت طب سنتی و نیز کاندید بودن گیاه وج به عنوان یکی از گیاهان شاخص طب سنتی در جهت تقویت حافظه، در تحقیق حاضر به مطالعه تجربی این مساله پرداخته شده است.
    روش بررسی
    برای این منظور موش های صحرایی نر به طور تصادفی به دو گروه کنترل و تحت درمان تقسیم شدند. در گروه درمان گیاه وج به دو شکل خوراکی (پودر گیاه مخلوط شده با غذای استاندارد موش با نسبت 25/6 درصد) به مدت دو هفته و تزریقی در سه دوز 25، 50 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم به شکل داخل صفاقی مورد استفاده قرار گرفت. موش های گروه های مختلف وارد آزمون های یادگیری با مآز Y شکل و جعبه شاتل جهت بررسی رفتار اجتنابی غیر فعال می شدند و داده های آنها ثبت می شد.
    نتایج
    داده ها نشان داد تاخیر حین عبور در گروه های خوراکی و تزریقی با دوز 100 میلی گرم بر کیلوگرم تفاوت معنی دار نسبت به گروه کنترل نشان می دهد. همچنین میزان بروز رفتار تناوبی در گروه درمان خوراکی نسبت به کنترل افزایش معنی داری را پیدا کرد.
    نتیجه گیری
    به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف خوراکی و تزریقی با دوز بالا گیاه وج قادر است میزان یادآوری اطلاعات را افزایش دهد.
    کلیدواژگان: وج، حافظه و یادگیری، موش صحرایی
  • محسن ناصری، زهرا خلج سرشکی، بهناز قوامی، محمد کمالی نژاد، غلامعلی نادری، سقراط فقیه زاده صفحه 57
    مقدمه
    بیماری دیابت و اختلالات ناشی از آن مشکلات فراوانی را برای فرد مبتلا و دستگاه بهداشتی جامعه به همراه می آورد. در طب سنتی ایران فراورده های جو جهت درمان دیابت کاربرد دارند.
    هدف
    در این مطالعه اثر خوراکی عصاره آبی دانه جو بر وزن بدن و سطح گلوکز ناشتای سرم موش های صحرایی نر غیردیابتی و دیابتی شده توسط استرپتوزوتوسین بررسی شد.
    روش بررسی
    40 موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی در دو گروه غیردیابتی و دیابتی تقسیم شدند. دیابت توسط mg/kg 45 استرپتوزوتوسین تک دوز داخل صفاقی در گروه دیابتی القا شد. بعد از یک هفته موش های دارای قند خون بالاتر از mg/dL 200 در گروه دیابتی و موش های گروه غیردیابتی به طور تصادفی به دو گروه عصاره آبی دانه جو و کنترل تقسیم بندی شدند. در طول چهار هفته تیمار، وزن بدن و گلوکز ناشتای سرم حیوانات در مقاطع پایان هفته اول، سوم و چهارم بین گروه ها مورد مقایسه قرار گرفت.
    نتایج
    نتایج به دست آمده کاهش معنی دار گلوکز ناشتای سرم گروه دیابتی در هفته چهارم پس از تیمار نسبت به گروه دیابتی کنترل را نشان داد. کاهش معنی دار گلوکز ناشتای سرم گروه غیردیابتی تنها در هفته اول پس از تیمار نسبت به گروه غیردیابتی کنترل مشاهده شد. مصرف عصاره آبی دانه جو تاثیری بر وزن بدن گروه های دیابتی و غیردیابتی نداشت.
    نتیجه گیری
    عصاره آبی دانه جو پس از چهار هفته در موش های صحرایی دیابتی و پس از یک هفته در موش های صحرایی غیردیابتی باعث کاهش معنی دار گلوکز سرم شد. در موش های صحرایی غیردیابتی این اثر پس از هفته اول تداوم نداشت.
    کلیدواژگان: جو، دیابت شیرین، طب سنتی ایران
  • زهرا کاظمی زاده، زهره حبیبی، ایوب مرادی صفحه 67
    مقدمه
    جنس مریم نخودی شامل بیش از 340 گونه در سراسر جهان می باشد که در کشور ایران 12 گونه از این جنس رویش دارد. گیاهان متعلق به این جنس دارای خواص دارویی بوده و در طب سنتی استفاده می شوند.
    هدف
    این پژوهش به منظور جداسازی و شناسایی استروئیدهای موجود در عصاره گیاه Teucrium hyrcanicum انجام شد.
    روش بررسی
    در این تحقیق گونه T. hyrcanicum از محل رویش خود، واقع در رستم آباد گیلان جمع آوری شد، عصاره کلروفرمی - استنی اندام های هوایی آن استخراج شد و سپس خالص سازی با ستون کروماتوگرافی صورت گرفت.
    نتایج
    کریستال های سفید رنگ با نام β- استیگماسترول جدا شد و با استفاده از روش های طیف سنجی رزونانس مغناطیس هسته و طیف سنجی جرمی و طیف سنجی مادون قرمز شناسایی شدند.
    نتیجه گیری
    β- استیگماسترول برای اولین بار در عصاره ی کلروفرمی- استنی این گونه شناسایی شد.
    کلیدواژگان: مریم نخودی خزری، Teucrium hyrcanicum L، _ β، استیگماسترول
  • الهه کیایی، معصومه مازندرانی، عزت الله قائمی صفحه 74
    مقدمه
    عفونت مجاری ادراری یکی از شایع ترین مشکلات بالینی در دنیا محسوب می شود. علی رغم درمان توسط آنتی بیوتیک های متنوع، همچنان شیوع عفونت و خطر مقاوم شدن باکتری ها در طی درمان نسبت به آنتی بیوتیک ها وجود دارد.
    هدف
    این تحقیق به منظور بررسی اثر ضدباکتریایی عصاره اتانولی 7 گونه از گیاهان دارویی بومی استان گلستان علیه باکتری های مولد عفونت مجاری ادراری انجام شده است.
    روش بررسی
    گونه ها از زیستگاه های طبیعی خود واقع در استان گلستان جمع آوری و پس از خشک شدن، عصاره اتانولی آن ها به روش پرکولاسیون تهیه شد. بررسی اثر ضدباکتریایی عصاره ها به روش انتشار در آگار و به کمک دیسک صورت گرفت. پس از سه بار تکرار هر آزمون، میانگین قطر هاله عدم رشد اندازه گیری و ثبت شد. سپس با استفاده از روشmicrodilution Broth حداقل غلظت بازدارندگی از رشد باکتری ها، تعیین شد.
    نتایج
    نتایج به دست آمده نشان داد که عصاره زرشک با حداکثر میانگین قطر هاله عدم رشد 4/29 میلی متر علیه باکتری استافیلوکوکوس اپیدرمایدیس بهترین اثر را نشان داد. حساس ترین باکتری ها شامل اسینتوباکتر کالکواستیکوس، استافیلوکوکوس اورئوس، استافیلوکوکوس اپیدرمایدیس و استافیلوکوکوس ساپروفیتیکوس به ترتیب با قطر هاله عدم رشد 1/20، 26، 4/29 و 5/28 میلی متر بودند. باکتری های سودوموناس ائروژینوزا، سیتروباکتر فروندی، کلبسیلا پنومونیه و پروتئوس میرابیلیس نسبت به تمام عصاره گیاهان مورد بررسی مقاومت نشان دادند. همچنین عصاره الکلی گیاهان در مقادیر mg/ml100 بهترین اثر ضدباکتریایی را داشت. حداقل غلظت بازدارندگی از رشد عصاره گیاه زرشک علیه استافیلوکوکوس اپیدرمایدیس mg/ml09/0 و پائین تر از سایر انواع عصاره ها بود. باکتری های گرم مثبت حساسیت بیشتری نسبت به باکتری های گرم منفی نشان دادند.
    نتیجه گیری
    با توجه به مصارف فراوان این گونه ها در طب سنتی منطقه در درمان علایم عفونت مجاری ادراری و همچنین اثر بهینه ضدباکتریال گونه های مورد مطالعه، بررسی مدل های حیوانی و تعیین اثرات بالینی آنها در طرح های آینده پیشنهاد می شود.
    کلیدواژگان: اثر آنتی باکتریال، گیاهان دارویی، عفونت مجاری ادراری، شهرستان گرگان
  • فروزان الفتی، سمیرا آذربایجانی، متین هادی زاده، طاهره صادقی، عزت سادات حاج سیدجوادی صفحه 84
    مقدمه
    با توجه به اهمیت و شیوع دیسمنوره و اثرات آن بر زندگی نیمی از جمعیت جهان (زنان) تحقیق در مورد درمان آن ضروری است.
    هدف
    این مطالعه به منظور تعیین بررسی اثر پودر گیاه توکلیجه بر دیسمنوره اولیه بر زنان سنین 18 نا 25 سال انجام شد.
    روش بررسی
    این مطالعه یک کار آزمایه بالینی است. 50 دختر در سنین 25 - 18 ساله با وزن 50 تا 60 کیلوگرم مبتلا به دیسمنوره ی اولیه وارد مطالعه شدند. سپس به مدت سه سیکل متوالی 2 روز قبل تا 3 روز بعد از شروع درد روزی سه بار 10 گرم از پودر گل گیاه را به روش دم کرده (تجویز سنتی) مصرف کردند. شدت درد با خط کش عینی برآورد شد. قبل و بعد از مصرف دارو اطلاعات لازم درخصوص شدت و مدت درد قاعدگی (دیسمنوره اولیه) جمع آوری شد. عوارض جانبی نیز به دنبال تجویز دارو گیاهی پس از درمان بررسی شد. آنالیز آماری توسط تست تی و کای دو، انجام شد.
    نتایج
    در مدت زمان در دو همچنین شدت درد قبل و بعد از مصرف توکلیجه اختلاف آماری معنی داری مشاهده شد.
    نتیجه گیری
    پژوهش حاضر نشان داد، استفاده از توکلیجه به شیوه سنتی می تواند باعث تسکین درد ناشی از دیسمنوره اولیه شود و عارضه جانبی ندارد. به علاوه بر الگوی درد نیز مؤثر است که باعث تحمل بهتر درد می شود.
    کلیدواژگان: دیسمنوره اولیه، توکلیجه، درد
  • حسین حسین زاده، محمد رمضانی، یاسمین اختر، سیده تکتم ضیایی صفحه 95
    مقدمه
    کندر، صمغ به دست آمده از گیاه Boswellia carterii از دیرباز در طب سنتی مورداستفاده بوده و به عنوان افزایش دهنده حافظه و مهارت های یادگیری استفاده می شده است.
    هدف
    در این تحقیق اثرات تزریق داخل صفاقی فراکسیون های کندر روی حافظه سالم و حافظه تخریب شده با هیوسین به روش ماز آبی موریس در رت بررسی شد.
    روش بررسی
    هر رت به مدت 5 روز و هر روز یک نوبت (هر نوبت شامل 4 تجربه) از 4 ربع حوضچه ماز به طور تصادفی آزمایش شد. مواد و عصاره ها به جز هیوسین (20 دقیقه) یک ساعت قبل از شروع آزمایش به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در روز پنجم آزمون حرکتی جعبه باز جهت بررسی مواد بر روی فعالیت حرکتی صورت گرفت.
    نتایج
    فراکسیون های اتیل استاتی (g/kg 1/0) و N- بوتانولی (g/kg 1/0) باعث کاهش زمان یافتن سکو در حافظه سالم شد. این اثر با فراکسیون اتیل استاتی بارزتر بود (001/0p
    کلیدواژگان: کندر، حافظه و یادگیری، ماز آبی موریس، هیوسین
  • مهدی قنواتی، سعدالله هوشمند، حسین زینلی، فرشاد ابراهیم پور صفحه 102
    مقدمه
    بابونه یکی از مهم ترین و قدیمی ترین گیاهان دارویی در دنیا می باشد که توسط انسان شناخته شده است. منشای اصلی و مرکز خزانه ژنی این گیاه منطقه مدیترانه به ویژه ایران می باشد.
    هدف
    هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس بابونه در مناطق مرکزی و جنوب ایران و مقایسه آنها با یکدیگر می باشد.
    روش بررسی
    در این تحقیق 9 نمونه گل بابونه از مناطق مرکزی و جنوبی ایران (تهران، اصفهان، شیراز، کرمان، گچساران، بابامیدان، نورآباد فارس، بهبهان و لارستان) در بهار سال 1385 جمع آوری شده و توسط آنالیز کمی- کیفی مواد شیمیایی اسانس بابونه (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفتند.
    نتایج
    نتایج نشان می دهد که رشته کوه زاگرس جمعیت بابونه ایران را به دو دسته تقسیم می کند: یکی بخش جنوبی ایران با میزان بسیار بالای آلفابیزابولول (58 - 55 درصد) و میزان اسانس کمتر مانند بابامیدان و نورآباد و دیگری بخش مرکزی کشور با میزان آلفابیزابولول اکساید آبسیار بالا (60-50 درصد) و میزان اسانس بیشتر مانند تهران و اصفهان.
    نتیجه گیری
    تنوع بابونه به منطقه ای که در آن به وجود آمده و طی مدت ها در آن تکامل یافته و تاثیرات شرایط اکوفیزیولوژیکی (عوامل زنده و غیرزنده) در مناطق رشد جمعیت های بابونه بستگی دارد.
    کلیدواژگان: بابونه، اسانس، ترکیبات شیمیایی
  • میرحسن موسوی، افشین آخوندزاده بستی، علی میثاقی، حسین جباری خامنه، گیتی کریم، تقی زهرایی صالحی صفحه 109
    مقدمه
    با وجود پیشرفت های صورت گرفته در بهداشت کشتارگاه و تکنیک های تولید مواد غذایی، ایمنی مواد غذایی یک موضوع مهم بهداشت عمومی محسوب می شود. از طرف دیگر سازمان بهداشت جهانی اخیرا برای کاهش وقوع بیماری های قلبی- عروقی، کاهش مصرف نمک در سطح جهانی را مطرح نمودند. در صورتی که میزان نمک در غذاهای فرآیند شده کاهش یابد برای سالم نگهداشتن مواد غذایی احتمالا به افزودنی های دیگری نیاز خواهد بود. اسانس های گیاهی احتمالا یکی از افزودنی های طبیعی است که می توان به عنوان افزودنی های ضد باکتری استفاده کرد.
    هدف
    بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس گیاه آویشن شیرازی بر روی رشد سالمونلاتیفی موریوم در سوپ جو تجارتی بود.
    روش بررسی
    ابتدا اسانس این گیاه با دستگاه GC/MS تجزیه و اجزای شیمیایی عمده آن شناسایی شد. فعالیت ضد باکتریایی اسانس بر روی رشد باکتری سالمونلاتیفی موریوم در سوپ جو تجارتی متاثر از غلظت های مختلف (صفر، 005/0، 015/0 و 03/0 در صد) آویشن شیرازی در دو درجه حرارت 8 و 25 درجه سانتی گراد در مدت 21 روز بررسی شد.
    نتایج
    فعالیت ضد باکتریایی اسانس آویشن شیرازی بر روی میزان رشد سالمونلا تیفی موریوم معنی دار (001/0 p
    کلیدواژگان: اسانس، آویشن شیرازی، سالمونلا تیفی موریوم، سوپ جو
  • مرجان اخوان امجدی، شهناز زهرانی، فراز مجاب، حمید علوی مجد صفحه 117
    مقدمه
    خونریزی قاعدگی انعکاسی از ریزش دوره ای اندومتر ترشحی در اثر کاهش تولید استرادیول و پروژسترون می باشد. بعضی از داروها می توانند بر خونریزی قاعدگی تاثیر بگذارند. در کتب سنتی رازیانه به عنوان داروی نیرودهنده و قاعده آور معرفی شده است.
    هدف
    هدف از این پژوهش، تعیین تاثیر عصاره بذر گیاه رازیانه بر شدت خونریزی و طول مدت قاعدگی و مقایسه آن با گروه شاهد در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی تهران در سال 1384 بود.
    روش بررسی
    این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی بالینی دوسوکور بود. تعداد 90 نفر از افراد واجد شرایط وارد مطالعه شدند و به طور تصادفی (46 نفر گروه آزمایش و 44 نفر گروه شاهد) مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. طول مدت و شدت خونریزی قاعدگی بر اساس menstrual pictogram کمپل و مونگا در طی دو سیکل متوالی ارزیابی شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss10 با آزمون فریدمن، من ویتنی و آزمون آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد.
    نتایج
    آزمون های آماری اختلاف معنی داری را از نظر شدت خونریزی و طول مدت قاعدگی بین دو گروه آزمایش و شاهد نشان ندادند.
    نتیجه گیری
    مطالعه حاضر نشان داد عصاره رازیانه سبب افزایش شدت خونریزی و طول مدت قاعدگی نمی شود.
    کلیدواژگان: رازیانه، شدت خونریزی، طول مدت قاعدگی
  • سیما نصری، علی ولدی، ناصر عباسی، غلامرضا امین صفحه 124
    مقدمه
    گزارش های متعددی از اثرات ضدالتهابی دانه گیاه شوید در طب سنتی ایران وجود دارد. از طرفی با توجه به اقبال جهانی جهت استفاده بیشتر از مواد طبیعی در بهداشت و درمان در دهه های اخیر توجه زیادی به مصرف داروهای گیاهی شده است.
    هدف
    در این پژوهش اثر ضد دردی و ضد التهابی عصاره هیدروالکلی دانه شوید مورد بررسی قرار گرفته است.
    روش بررسی
    در این پژوهش از موش صحرایی نر استفاده شد که در تست التهاب به 6 گروه تقسیم شدند: گروه شاهد، گروه دریافت کننده دگزامتازون با دوز 15 میلی گرم بر کیلوگرم وزن حیوان به عنوان گروه کنترل مثبت، گروه های دریافت کننده عصاره هیدرو الکلی دانه شوید (چهار زیرگروه دریافت کننده دوزهای 100، 200، 400 و 500 میلی گرم بر کیلو گرم). جهت ایجاد التهاب از گزیلن استفاده شد. به منظور بررسی اثر ضد دردی عصاره از تست فرمالین استفاده شد. در این تست حیوانات به 6 زیر گروه تقسیم شدند: گروه شاهد، گروه دریافت کننده عصاره دانه شوید (سه زیر گروه دریافت کننده دوزهای 100، 200، 400 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم). تزریق عصاره و نرمال سالین به روش داخل صفاقی انجام گرفت.
    نتایج
    نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر نشان می دهد که عصاره هیدروالکلی دانه شوید سبب کاهش معنی دار التهاب و درد در هر دو فاز اول و دوم شد.
    نتیجه گیری
    به نظر می رسد که اثرات ضد التهابی و ضددردی این گیاه مربوط به ترکیبات لیمونن، کارون و فلاونوئیدی باشد.
    کلیدواژگان: دانه شوید Anethum graveolens L، التهاب، درد، تست گزیلن، تست فرمالین
  • افشین آخوندزاده بستی، احسان صادقی، علی میثاقی، تقی زهرایی صالحی، سمیه بهلولی اسگویی صفحه 131
    مقدمه
    گیاه زیره سبز از گیاهان دارویی در طب سنتی ایران بوده و بررسی اثر ضدمیکروبی آن در زمینه مواد غذایی بر روی باکتری های بیماری زای مهمی که از عوامل مسمومیت های غذایی رایج هستند، لازم و ضروری به نظر می رسد. از سوی دیگر آثار سودمند پروبیوتیک ها بر بدن امروزه یکی از مباحث مهم دنیای علم تلقی می شود و ما بر آن شدیم تا آثار توام وتک تک پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسید وفیلوس و اسانس زیره سبز را بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در پنیر سفید ایرانی بررسی کنیم.
    هدف
    هدف این بررسی ارزیابی اثر ضدمیکروبی اسانس زیره سبز و پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس بر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در پنیر سفید ایرانی بود.
    روش بررسی
    اسانس گیاه زیره سبز به روش تقطیر با بخار آب استخراج و ترکیب آن با دستگاه گاز کروماتوگرافی طیف سنج جرمی GC/MS تعیین شد. تاثیر غلظت های مختلف اسانس مذکور بر باکتری موردنظر که به شیر پنیر افزوده شده بود از طریق سنجش میزان رشد باکتری در محیط کشت اختصاصی در آزمایشگاه و در پنیر سفید ایرانی صورت پذیرفت.
    نتایج
    نتایج نشان داد که تک تک حالات کاملا معنی دار بودند، اسانس به تنهایی و پروبیوتیک به تنهایی نسبت به شاهد اثر معنی دار داشتند، اثر سینرژیستی بین حالت های مختلف اسانس وپروبیوتیک نیز نسبت به شاهد معنی دار بود، اثر سینرژیستی نسبت به همه ی حالات مختلف اسانس و پروبیوتیک معنی دار بود و اسانس مذکور در دو غلظت 03/0 و 015/0 درصد به ترتیب از بالاترین تاثیر بر رشد استافیلوکوکوس اورئوس برخوردار بوده و در ترکیب با استارتر پنیر و پروبیوتیک به میزان هر کدام 5/0 درصد به طور معنی داری از رسیدن شمار این باکتری به دز مسمومیت زای خود در فراورده غذایی مورد بررسی جلوگیری کردند.
    نتیجه گیری
    تاثیر ضدمیکروبی اسانس زیره سبز در غلظت 03/0 درصد بالاتر از مقادیر پایین تر آن بود و با توجه به گروه های شاهد برای حصول این تاثیر مهاری به اثر سینرژیک آن در کنارپروبیوتیک و استاترهای پنیر نیاز است.
    کلیدواژگان: زیره سبز، پروبیوتیک، استافیلوکوکوس اورئوس، پنیر
  • رضا غفارزادگان، منوچهر تیموری شبان، شیده منتصر کوهساری، رضا حاجی آقایی صفحه 142
    مقدمه
    برگ های گردو دارای خواص هیپوگلیسمیک و آنتی اکسیدان می باشد که از آن در طب سنتی ایران برای درمان دیابت استفاده می شده است.
    هدف
    این مطالعه برای ارزیابی اثرات ضددیابتی عصاره متانلی برگ گیاه گردو طراحی شده است.
    روش بررسی
    رت های نر نژاد ویستار2 دیابتی شده توسط آلوکسان مونوهیدرات برای مدت سه هفته باJRLME در دوز 250 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم تیمار و خواص ضددیابتی آن بر پارامترهای مختلف بیوشیمیایی مانند میزان گلوکز خون پس از صرف غذا، آزمون تحمل گلوکز، میزان توتال کلسترول3، تری گلیسرید4، لیپوپروتئین دارای چگالی پایین5، لیپوپروتئین دارای چگالی بالا و لیپوپروتئین های دارای چگالی بسیار پایین7، فعالیت آنزیمی سوپراکسیددیسموتاز8، گلوتاتیون پراکسیذاز9 و کاتالاز10 با استفاده از کیت های تجاری برررسی شدند.
    نتایج
    پژوهش حاضر کاهش (31 درصد) را در میزان گلوکز خون در فاصله سه تا هشت ساعت و کاهش چشمگیری (44 درصد) را در انتهای هفته سوم تیمار رت ها با JRLME را نشان دادند. همچنین JRLME میزان TC (14 درصد) و TG (6/7 درصد) سرم خون را به طور معنی داری کاهش داد. اثر آنتی اکسیدانی JRLME با افزایش فعالیت آنزیم های SOD، GPX وCAT به ترتیب به میزان 22، 12 و 9 درصد در مقایسه با گروه شاهد دیابتی تعیین شد. با وجود این نتایج در مورد آنزیم کاتالاز معنی دار نبودند.
    نتیجه گیری
    در این پژوهش تایید گردید که برگهای گردو اثرات بهبود دهنده متعددی را در کنترل اختلالات متابولیک دیابتی دارد.
    کلیدواژگان: گیاه گردو، گلوکز خون، کلسترول توتال، آنتی اکسیدان
  • بهاره ‬توکلی فر، ‬شمسعلی ‬رضازاده، ‮ ‬حسنعلی‮ ‬نقدی بادی، ‬شاهین ‬آخوندزاده، ‮ ‬محمد ‬حیدری صفحه 150
    مقدمه
    آکنه ولگاریس یک اختلال پوستی بسیار شایع است که به صورت التهاب مزمن غدد پیلوسباسه نواحی پوست صورت، قفسه سینه و پشت مشاهده می شود. در حال حاضر به خاطر ایجاد سوش های مقاوم این بیماری به آنتی بیوتیک ها، درمان آن با داروهای رایج کمتر مؤثر واقع می شود. بنابراین دستیابی به درمان جایگزین مناسب لازم و ضروری به نظر می رسد.
    هدف
    مقایسه اثربخشی محلول موضعی آنتی آکنه آرنبیا (عصاره گیاهeuchroma Arnebia) با دارونما در درمان آکنه با شدت خفیف تا متوسط.
    روش بررسی
    این مطالعه به صورت کارآزمایی بالینی تصادفی دوسویه کور بر روی 68 بیمار مبتلا به آکنه خفیف تا متوسط مراجعه کننده به کلینیک درمانی در قزوین انجام شد. یک گروه با محلول آنتی اکنه آرنبیا و یک گروه با دارونما تحت درمان قرار گرفتند. محلول دارویی 2 بار در روز به مدت 8 هفته به صورت موضعی مورد استفاده قرار گرفت. روش گردآوری داده ها در این مطالعه به صورت مشاهده ای بود. در پایان این مطالعه، تعداد ضایعات التهابی و غیرالتهابی و عوارض جانبی در هر دو گروه بررسی و ثبت شدند.
    نتایج
    نتایج نشان داد که محلول آرنبیا در کاهش علایم التهابی آکنه مؤثرتر از دارونما بوده است به طوری که میزان بهبودی پس از هشت هفته درمان با این محلول حدود 50 درصد بیشتر از دارونما بوده است. همچنین طی دوره درمان با محلول آرنبیا، عوارض جانبی خاصی بر روی بیماران مشاهده نشد.
    نتیجه گیری
    محلول آرنبیا اثر درمانی مؤثری بر روی آکنه ولگاریس با شدت خفیف تا متوسط داشته است.
    کلیدواژگان: آرنبیا، آکنه ولگاریس، گیاهان دارویی
  • عبدالامیر علامه، حمیدرضا احمدی آشتیانی، ندا حمیدی پور، حسین رستگار، مسعود سلیمانی صفحه 156
    مقدمه
    سلول های بنیادی مزانشیمی، از دسته سلول های بنیادی غیرخونساز در مغز استخوان می باشند. جداسازی راحت و توان تکثیری بالای این سلول ها در کنار حفظ توانایی تمایزی آنها به بافت های مختلف، این سلول ها را به ابزار مناسبی جهت استفاده های درمانی تبدیل کرده است. در سال های اخیر تلاش های زیادی در زمینه شناسایی ترکیبات مؤثر بر افزایش رشد این سلول ها و نگهداری آنها در حالت تمایز نیافته صورت گرفته است. سیلی مارین یک آنتی اکسیدانی قوی و یک ترکیب ضدالتهابی است و تاثیر مثبت آن بر بقا و رشد تاکنون در رده های سلولی مختلفی به اثبات رسیده است.
    هدف
    هدف این مطالعه، بررسی تکثیر hBMSCs در حضور دوزهای μg/ml 50، 75 و 100 سیلی مارین در یک دوره 14 روزه و همچین اندازه گیری درصد بقای hBMSCs، دو روز پس از تیمار سلول ها و به دنبال آن یافتن یک الگوی مناسب برای تیمار سلول های بنیادی مزانشیمی با سیلی مارین به منظور افزایش سرعت تکثیر سلول ها بود.
    روش بررسی
    سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان انسان در پاساژ سوم، با در نظر گرفتن گروه کنترل، به 12 گروه تقسیم و با μg/ml 50، 75 و 100 سیلی مارین به مدت 2، 7 و 14 روز تیمار شدند. درصد بقا در روز دوم با استفاده از تست تریپان بلو محاسبه و روند رشد با رسم منحنی روز - پاسخ برای دوزهای مشخص شده، بررسی گردید.
    نتایج
    درصد بقا در گروه های تیمار شده با دوزهای μg/ml50، 75 و 100 به ترتیب 89، 93 و 96 درصد محاسبه شد که در مقایسه با گروه کنترل (83 درصد) افزایش معنی داری داشت. با مقایسه ی میزان تکثیر hBMSCs در روزهای 2، 7 و 14 با دوز های ذکر شده ی سیلی مارین، شاهد افزایش درصد رشد سلول های تیمار شده در مقایسه با گروه کنترل در روزهای دوم تا هفتم و کاهش درصد رشد از روز هفتم تا چهاردهم در حضور سیلی مارین در مقایسه با گروه کنترل بودیم.
    نتیجه گیری
    تیمار سلول ها با سیلی مارین در مدت زمان مشخص، می تواند با افزایش میزان بقای سلول های بنیادی و همچنین افزایش سرعت رشد، کارایی این سلول ها در حیطه بالینی را افزایش دهد.
    کلیدواژگان: سیلی مارین، سلول های بنیادی مزانشیمی مشتق از مغز استخوان انسان، تکثیر، بقا
  • جلال زرین قلم، الهه تکیه، شمسعلی رضازاده، هما مناهجی، اختر اکبری صفحه 165
    مقدمه
    علایم التهابی، ادم و هایپرآلژزی، پاسخی فیزیولوژیک به عوامل محرک است که می تواند به وسیله ی میانجی های متفاوتی مانند سایتوکاین ها القاء شود. گیاهان دارویی یکی از عوامل مهم مورد استفاده در بهبود علایم التهابی می باشند.
    هدف
    با توجه به این مطالب و نقش IL-6 در ایجاد هایپرآلژزی و ادم، هدف از این مطالعه بررسی اثرات پیش درمانی با عصاره های دو گیاه بومادران زرد و سنبله2 برروی التهاب حاد ایجاد شده به وسیله ی CFA است.
    روش بررسی
    عصاره های متانولیک و چربی زدایی شده ی هر دو گیاه از بخش های هوازی آنها تهیه و به صورت پیش درمانی مورد استفاده قرار گرقتند. دوزهای 50،100،200 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره های هر گیاه برای تزریق استفاده شد.
    نتایج
    نتایج نشان داد که پیش درمانی با عصاره های متانولیک و چربی زدایی شده ی گیاه سنبله باعث کاهش وابسته به دوز هایپرآلژزی و ادم ایجاد شده به وسیله ی CFA می شود، ولی فقط عصاره متانولیک گیاه بومادران زرد باعث کاهش علایم التهاب شد.
    نتیجه گیری
    این نتایج می تواند نشان دهد که پیش درمانی با عصاره های گیاهان بومادران زرد و سنبله می تواند در بهبود علایم التهاب موثر باشد، اما مواد موثر آنها متفاوت بوده و شناسایی دقیق آنها نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
    کلیدواژگان: هایپرآلژزی، ادم، Achillea santolina، Stachys athorecalyx، عصاره، CFA
  • آرش خاکی، مرجان جمشیدی، حمیدرضا احمدی آشتیانی، شمسعلی رضازاده، فاطمه فتحی آزاد، معصومه مازندرانی صفحه 177
    مقدمه
    گیاهان منبع غنی از ترکیبات فنلی (اسیدهای فنلی، فلاونوئیدها و تانن ها) هستند که مهم ترین آنتی اکسیدان های طبیعی به شمار می آیند. آنتی اکسیدان های موجود در رژیم غذایی به لحاظ محافظت بدن در مقابل استرس اکسیداتیو و حفظ سلامت حائز اهمیت هستند.
    هدف
    در این مطالعه میزان فلاونوئیدهای تام، فنل های تام و فعالیت آنتی اکسیدانی هفت گونه از گیاهان بومی مازندران بررسی و نتایج به دست آمده با گیاه رزماری مقایسه شدند.
    روش بررسی
    از برگ های خشک گونه های مختلف، عصاره متانلی تهیه شد. سنجش میزان فنل ها و فلاونوئیدهای تام به روش اسپکترومتری صورت گرفت و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با استفاده از رادیکال آزاد DPPH اندازه گیری شد.
    نتایج
    نتایج به دست آمده نشان دادند که در میان این گونه ها میزان فنل های تام بین mgGAEg-1 45/58 – 27/38، میزان فلاونوئید تام بین mgQUEg-1 23/182 – 5/25 و بین μgml-197/489 – 55/52 متغیر بودند. در این میان گیاه Marrubium vulgare بالاترین فعالیت آنتی اکسیدان و بیشترین میزان فنل ها را نشان داد و گیاه Mentha spicata کمترین فعالیت آنتی اکسیدان و کمترین میزان ترکیبات فنلی را نشان داد.
    نتیجه گیری
    نتایج این مطالعه به خوبی نشان می دهند که فعالیت آنتی اکسیدانی این گیاهان با میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدهای تام رابطه مستقیم دارد.
    کلیدواژگان: ترکیبات فنلی، فعالیت آنتی اکسیدان، فلاونوئید، DPPH