فهرست مطالب

نشریه روابط خاک و گیاه
پیاپی 2 (تابستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/06/01
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عبدالرضا سجادی نیا، احمد ارشادی، حمیدرضا روستا صفحه 1
    سیستم آکواپونیک، یکی از سیستم های آبزی پروری گردشی است که در آن، گیاه بدون نیاز به وجود خاک پرورش می یابد. با توجه به اطلاعات اندک در مورد کشت آکواپونیک برای محصولاتی نظیر فلفل و عدم وجود مقایسه با وضعیت گیاهان در سیستم های آبکشت، در این پژوهش خصوصیات اکوفیزیولوژیک گیاه فلفل در دو سیستم هیدروپونیک و آکواپونیک مورد بررسی قرار گرفت. پس از این که در هر دو سیستم گیاهان به مرحله گل دهی رسیدند، پارامترهای اکوفیزیولوژیک با استفاده از دستگاه آنالیزور گاز مادون قرمز مدل ADC، LCA-4 اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میزان فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق، تشعشع فعال فتوسنتزی و کارآیی مصرف آب در تیمار آکواپونیک بیشتر از گیاهان کشت شده در سیستم هیدروپونیک بوده، اما میزان مقاومت روزنه ای و دمای سطح برگ در تیمار هیدروپونیک بیشتر بود. گرچه تفاوت بین دمای سطح برگ در تیمارهای هیدروپونیک و آکواپونیک معنی دار نبود. به نظر می رسد که کاشت گیاه فلفل در سیستم آکواپونیک، به علت بهتر بودن خصوصیات اکوفیزیولوژیک آن، رشد و نمو بهتری داشته باشد.
    کلیدواژگان: آبکشت، سیستم های بسته (چرخشی)، ماهی، فتوسنتز
  • مریم حقیقی صفحه 9
    کاهش میزان بارندگی و کمبود منابع آب خسارات زیادی بر بخش کشاورزی وارد کرده است. لذا استفاده از روش های نوین جهت استفاده بهینه از منابع آب ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، روش آبیاری PRD و اثر آن بر رشد گوجه فرنگی در مقایسه با روش معمول آبیاری بررسی شد. نتایج آزمایش افزایش کارایی مصرف آب گیاه و افزایش مواد جامد محلول را در تیمار PRDنشان داد، در حالی که رنگ، تعداد میوه، وزن خشک و تر ریشه و میزان عارضه پوسیدگی گلگاه بین دو تیمار تفاوت معنی داری نداشت. وزن خشک اندام هوایی و میوه در تیمار PRD کاهش یافته است. میزان میوه های دارای پوسیدگی گلگاه در تیمار PRD حدود 8/7% و در شاهد 6/2% بود. با وجود کاهش وزن تر و خشک میوه و اندام هوایی، شاخص برداشت، پتانسیل آب گیاه و محتوای آب میوه، با توجه به کاهش 50 درصدی مقدار آب مصرفی، استفاده از روش PRD مقرون به صرفه است. توزیع میوه قرمز و نرخ رسیدگی در تیمار PRD بیشتر بود، که این نکته را می توان در استفاده از ماشین های برداشت و برنامه ریزی تاریخ برداشت مد نظر داشت.
    کلیدواژگان: پتانسیل آب، پوسیدگی گلگاه، درصد مواد جامد محلول، تنش خشکی، کلسیم
  • نسرین فرزانه، احمد گلچین، کاظم هاشمی مجد صفحه 19
    به منظور مطالعه اثر نیتروژن و بور بر وزن خشک اندام هوایی و ریشه و غلظت عناصر غذایی برگ گوجه فرنگی در محیط کشت آبکشت، آزمایشی با 16 تیمار و در سه تکرار به صورت فاکتوریل با طرح پایه کامل تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، در سال 1386 به اجرا در آمد. در این آزمایش بذر گوجه فرنگی رقم Rio Grande Ug انتخاب گردید و اثر مستقل و متقابل چهار سطح نیتروژن (100، 200، 300 و 400 میلی گرم در لیتر) و چهار سطح بور (5/0، 0/1 و 5/1و 0/2 میلی گرم در لیتر) بر وزن خشک اندام هوایی و ریشه و غلظت نیتروژن، بور، آهن، منگنز و روی برگ گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر مستقل و متقابل نیتروژن و بور بر وزن خشک اندام های هوایی و ریشه معنی دار بود. بیشترین وزن خشک اندام هوایی از تیمار 300 میلی گرم درلیتر نیتروژن+ 0/1 میلی گرم در لیتر بور و بیشترین عملکرد میوه و وزن خشک ریشه از تیمار 200 میلی گرم در لیتر نیتروژن+ 0/1 میلی-گرم در لیتر بور به دست آمد. با افزایش سطوح نیتروژن در محلول غذایی، غلظت نیتروژن و منگنز برگ افزایش و غلظت آهن، بور و روی برگ کاهش معنی داری یافت. در حالی که با افزایش سطوح بور در محلول غذایی، غلظت نیتروژن، بور و روی افزایش و غلظت آهن و منگنز برگ کاهش معنی داری یافت. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش مصرف توام 200 میلی گرم در لیتر نیتروژن و 0/1 میلی گرم در لیتر بور برای حصول بیشترین عملکرد میوه گوجه فرنگی در محیط های آبکشت توصیه می گردد.
    کلیدواژگان: پرلیت، محلول غذایی، عملکرد گوجه فرنگی، اندام هوایی، ریشه، آهن، روی، منگنز
  • مریم زاهدی فر، عبدالمجید رونقی، سیدعلی اکبر موسوی، صدیقه صفرزاده شیرازی صفحه 31
    مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر سطوح شوری و نیتروژن بر رشد و عملکرد گوجه فرنگی و غلظت و جذب برخی عناصر غذایی در اندام های مختلف گیاه در محیط آبکشت انجام شد. نیتروژن در سطوح 0، 5/1 و 3 درصد از منبع کلرید و فسفات آمونیوم (نسبت وزنی 1:1) و شوری در سطوح 0، 30 و 60 میلی مولار از کلرید سدیم و کلسیم (نسبت وزنی 2:1) اضافه شد. آزمایش به صورت طرح کامل تصادفی در شرایط گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که با کاربرد نیتروژن، وزن تر میوه افزایش یافت ولی تیمار شوری آن را کاهش داد. بیشترین وزن تر میوه با کاربرد 3% نیتروژن و بدون افزودن شوری مشاهده شد، در حالی که کمترین وزن تر میوه با کاربرد 30 میلی مولار شوری و بدون افزودن نیتروژن به دست آمد. افزودن 30 و 60 میلی مولار شوری، غلظت فسفر میوه را در سطح 5% به صورت معنی داری افزایش داد ولی بر غلظت فسفر شاخساره و ریشه اثر معنی داری نداشت. کاربرد نیتروژن، غلظت فسفر را در میوه، شاخساره و ریشه به صورت معنی دار افزایش داد. با افزودن نیتروژن در تیمار شاهد شوری، جذب نیتروژن ریشه، شاخساره و میوه افزایش یافت، در حالی که در سطوح بالای شوری، افزایش جذب نیتروژن کمتر از سطوح پایین شوری بود. کاربرد شوری در غیاب نیتروژن، جذب فسفر و منگنز میوه، غلظت مس، روی و منگنز ریشه و جذب منگنز شاخساره را به صورت معنی داری در سطح 5 درصد کاهش داد. هم چنین نتایج نشان داد که در سطوح پایین شوری، کاربرد نیتروژن از اثرات منفی شوری بر رشد و عملکرد گیاه می کاهد.
    کلیدواژگان: شوری، آبکشت، گوجه فرنگی، نیتروژن، جذب عناصر غذایی
  • معصومه شریفی، مجید افیونی، امیرحسین خوشگفتارمنش صفحه 43
    به منظور بررسی تاثیر لجن فاضلاب، کمپوست و کود گاوی بر رشد و جذب آهن، روی، منگنز و نیکل در گل جعفری آزمایشی گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. این پژوهش در قالب طرح کامل تصادفی با سه تیمار (لجن فاضلاب، کمپوست و کود گاوی به مقدار 25 تن در هکتار) و در 3 تکرار انجام شد. کاربرد ضایعات آلی اثر معنی داری بر افزایش ماده آلی و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک داشت. تیمار کمپوست سبب افزایش قابل توجه Fe، Zn، Mn و Ni قابل عصاره گیری با DTPA در خاک شد. کاربرد ضایعات آلی باعث افزایش معنی دار رشد گل جعفری شد، در حالی که بیشترین مقدار رشد گیاه مربوط به تیمار کمپوست بود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار جذب آهن، روی، منگنز و نیکل توسط شاخساره گل جعفری و همچنین بیشترین درصد انتقال فلزات به شاخساره مربوط به تیمار کمپوست بود. به طور کلی استفاده از کمپوست در کاشت گل جعفری اثر مثبتی بر شاخص های رشد و مقدار جذب عناصر کم مصرف توسط گیاه داشت.
    کلیدواژگان: ضایعات آلی، گل جعفری، رشد، عناصر کم مصرف
  • زهرا قاسمی، علی اصغر شهابی صفحه 55
    به منظور بررسی تاثیر کادمیم بر شاخص های فیزیولوژیک، صفات رویشی و غلظت عناصر غذایی در اندام های مختلف گیاه گوجه فرنگی، آزمایشی گلخانه ای در سال 1387 در محل گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با دو تیمار و 6 تکرار و در مجموع 12 گلدان آزمایشی اجرا گردید. تیمارها شامل تیمار شاهد یعنی افزودن محلول غذایی هوگلند (فاقد کادمیم) و تیمار دوم شامل محلول غذایی هوگلند به علاوه غلظت 20 میکرومولار کادمیم بود. شاخص های مورد اندازه گیری پس از انتقال نشاء و در طول فصل رشد، عبارت بودند از: شاخص های فیزیولوژیک شامل کلروفیل a، b و کاروتنوئیدها و قندهای محلول و نامحلول، صفات رویشی شامل میزان رشد نسبی (RGR)، میزان ماده سازی خالص (NAR)، شدت رشد نسبی برگ (RLGR)، نسبت سطح برگ (LAR)، سطح ویژه برگی (SLA)، نسبت وزن برگی ((LWR، محتوای آب در واحد سطح برگ (LWCA) و طول ساقه (LS) و وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و غلظت عناصر غذایی شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روی، مس و عنصر آلاینده کادمیم در برگ، ساقه، ریشه و میوه بود. نتایج نشان داد که وجود غلظت 20 میکرومولار کادمیم در محلول غذایی، سبب تاثیر معنی دار بر برخی شاخص های رویشی شده است، به طوری که شاخص های RGR،NAR، RLGR، LS، RDW (وزن خشک ریشه)، RFW (وزن تر ریشه)، SFW (وزن تر اندام هوایی) و SDW (وزن خشک اندام هوایی) به ترتیب 3/13، 4/18، 3/13، 9/18، 5/59، 7/58، 9/53 و 3/65 درصد کاهش و SLA به میزان 2/12 درصد افزایش یافت، اما تاثیر معنی دار بر شاخص های فیزیولوژیک نداشت. غلظت کادمیم در تمامی اندام های گیاه به جز میوه نسبت به شاهد افزایش داشت، با این توضیح که در تیمار شاهد چنانکه انتظار می رفت، وجود کادمیم مشاهده نگردید. افزایش غلظت کادمیم در ریشه بر غلظت منگنز و مس، در ساقه بر غلظت منگنز و فسفر و در برگ بر غلظت منگنز اثر معنی دار داشت. به طوری که میزان منگنز در برگ و ساقه نسبت به شاهد به ترتیب 3/5 و 6/87 درصد افزایش و در ریشه 4/58 درصد کاهش یافت. در ساقه، غلظت فسفر 3/33 درصد و در ریشه غلظت مس به میزان دو برابر افزایش نشان داد. در میوه نیز غلظت کلسیم 7/76 درصد کاهش یافت. به طور کلی و به عنوان یک نتیجه گیری از این آزمایش و با توجه به اثرات منفی این عنصر بر رشد گیاه می توان گفت که کادمیم به عنوان یک عنصر سمی برای گوجه فرنگی محسوب شده و به این جهت کشت آن در خاک های آلوده به این عنصر، قابل توجیه نبوده و توصیه نمی شود.
    کلیدواژگان: گوجه فرنگی، کادمیم، شاخص های فیزیولوژیک، صفات رویشی، عناصر غذایی
  • حوریه برانگیزی، مجید افیونی، بهزاد رضایی صفحه 67
    همراه با صنعتی شدن کشورها و افزایش مصرف ترکیبات حاوی آنتیموان، آلودگی به این عنصر در سال های اخیر افزایش یافته است. با توجه به اهمیت آنتیموان و تحقیقات بسیار کمی که درباره این عنصر در ایران صورت پذیرفته، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آنتیموان بر رشد و درصد نفوذپذیری غشاء ریشه (به عنوان شاخص خسارت اکسیداتیو) و غلظت عناصر مختلف در ریشه ذرت شیرین hybrid Cchase) (Zea mays L. انجام گرفت. این پژوهش گلخانه ای در محیط آبکشت و در قالب بلوک کامل تصادفی و آزمون فاکتوریل با سطوح مختلف آنتیموان، فسفر و شوری انجام گرفت. آنتیموان به صورت KSb(OH)6 در سه سطح (صفر، 6 و 18 میلی-گرم در لیتر)، فسفر در دو سطح (صفر و 3 میلی گرم در لیتر) و شوری به صورت کلرید سدیم در سه سطح (صفر، 60 و 120 میلی مولار) اعمال شد. پس از برداشت ذرت، وزن تر و خشک شاخساره و درصد نفوذپذیری غشاء ریشه اندازه گیری شد. هم چنین غلظت عناصر آنتیموان، آهن و روی ریشه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد با افزایش غلظت آنتیموان در محلول غذایی، عملکرد وزن تر و خشک شاخساره به طور معنی داری کاهش یافت. با افزایش غلظت آنتیموان در هر سطح فسفر، وزن تر شاخساره ذرت به طور معنی داری کاهش یافت. ریشه های گیاهانی که در محلول غذایی حاوی فسفر کمتر رشد کرده بودند، دارای نفوذپذیری بیشتری بودند. همراه با افزایش غلظت آنتیموان در محلول غذایی، نفوذپذیری غشاء ریشه ابتدا به طور معنی داری کاهش و در سطح بالاتر عنصر، دوباره افزایش یافت. نفوذپذیری غشاء ریشه با افزایش سطح شوری در محلول غذایی نیز به طور معنی داری افزایش یافت. افزایش غلظت آنتیموان و هم چنین سطح شوری محلول غذایی سبب افزایش غلظت آنتیموان ریشه گیاه ذرت شد. با افزایش غلظت آنتیموان محلول غذایی، کاهش معنی داری در غلظت روی در ریشه مشاهده شد، در حالی که غلظت آهن ریشه تغییری نداشت.
    کلیدواژگان: آنتیموان، فسفر، شوری، نفوذپذیری غشاء
|
  • A. R. Sajjadinia, A. Ershadi, H. R. Roosta Page 1
    Aquaponics is one of the recirculating aquaculture systems in which plant grows without soil. Considering the lack of information about aquaponic culture for main crops like pepper and the absence of comparison of plant conditions in soilless culture, in this experiment eco-physiological characteristics of pepper in hydroponics and aquaponics were investigated. After starting the plants to flowering, eco-physiological parameters were measured using potable far-red gas analyzer LCA-4, ADC. The results showed that photosynthesis, stomatal conductance, transpiration, photosynthesis active radiation (PAR) and water use efficiency were higher in aquaponics compared to hydroponics, while, stomatal resistance and leaf surface temperature were higher in hydroponics. However, there was no significant difference in leaf surface temperature in hydroponics and aquaponics. It seems that due to better eco-physiological characteristics of pepper in aquaponics, its growth and development will be better in this system.
  • M. Haghighi Page 9
    Reduction in rainfall and shortage of water resources has caused major damages to agricultural sector. Therefore, it is necessary to employ new methods in order to optimize use of water resources. In this research, the effect of irrigation method of PRD on tomato growth was compared with the conventional irrigation method. The results showed an increase in water use efficiency and total soluble solid of tomato fruits in the PRD treatment while color intensity, number and dry and fresh weight of fruit and severity of blossom-end rot remained unchanged. The PRD treatment reduced dry and fresh weight of shoot and fruit by 8 and 10 %, respectively. About 7.8 and 2.6% of fruits with blossom-end rot were in the PRD and control treatments, respectively. Despite significant reduction in dry and fresh weight of shoot and fruit, harvest index, potential water of leaves and fruit water content, due to 50% reduction in the used water, using PRD is a cost-effective method. Mechanization and scheduled harvest time in PRD method accounts for higher red fruit production and ripening rate.
  • N. Farzaneh, A. Gholchin, K. Hashemi Majd Page 19
    A completely randomized factorial experiment was set up with 16 treatments and three replicates to study the effect of nitrogen and boron on yield, shoot and root dry weights and leaf concentration of nutrient elements in hydroponically grown tomato in greenhouse of Agricultural College of Zanjan University in 2008. In this experiment, tomato seed of Rio Grande Ug was selected and simple and interaction effect of four levels of N (100, 200, 300 and 400 mgL-1) and four levels of B (0.5, 1.0, 1.5 and 2.0 mg L-1) on tomato yield, shoot and root dry weights and leaf concentration of nutrient elements was investigated. The results indicated that the simple and interaction effect of nitrogen and boron on yield and tomato shoot and root dry weights were significant. Te highest yield and root dry weights were obtained in N200B1.0 treatment and the highest shoot dry weight was obtained in N300B1.0 treatment. By increasing the nitrogen level in the nutrient solution, leaf N and Mn concentration increased while B, Fe and Zn concentration of leaves decreased significantly. In contrast, by increasing the boron levels, leaf N, B and Zn concentration increased and Fe and Mn concentration of leaves decreased significantly. With respect to the results of this study, applications of 200 mg L-1N and 1.0 mgL-1 B of nutrient solution are recommended to obtain higher yield and better quality for tomato in hydroponic culture.
  • M. Zahedifar, A. M. Ronaghi, S. A. A. Moosavi, S. Safarzadeh Shirazi Page 31
    This experiment was conducted to determine the effect of salinity and nitrogen on growth and yield of tomato and concentration and total uptake of some nutrients in different parts of plant in hydroponics culture. Nitrogen (N) was used at 0, 1.5 and 3% levels as NH4Cl and NH4H2PO4 and salinity consisted of 0, 30 and 60 mM as NaCl and CaCl2 (2:1 w/w). A completely randomized design experiment was carried out under greenhouse conditions. Results showed that fruit fresh weight increased with N application but salinity treatment decreased fruit yield. Maximum fresh weight was observed in treatment with 3% N and without any salinity application, whereas minimum fresh weight was obtained with 30 mM salinity and without any N application. Application of 30 and 60 mM salinity increased fruit phosphorous concentration significantly (P<0.05), but it did not affect shoot and fruit concentration. Nitrogen application increased fruit, shoot and root phosphorous concentration significantly. Root, shoot and fruit N uptake increased with N application (without salinity) whereas at high salinity level, increase in N uptake was lower than at low salinity level. Salinity increase without N decreased fruit phosphorous and manganese uptake, root copper, zinc and manganese concentration and shoot manganese uptake. Furthermore, results showed that at low salinity level, N application can alleviate the negative effects of salinity on growth and yield of plant.
  • M. Sharifi, M. Afyuni, A. H. Khoshgoftarmanesh Page 43
    A pot experiment was conducted in Isfahan University of Technology research greenhouse to investigate the effects of sewage sludge, compost and cow manure on growth and uptake of Fe, Zn, Mn and Ni in tagetes flower. A completely randomized research with three treatments (sewage sludge, compost and cow manure at 25 Mg ha-1) and three replicates was performed. Application of organic wastes significantly increased organic matter and CEC of the soil. Application of compost significantly increased DTPA-extractable Fe, Zn, Mn and Ni of the soil. The use of organic wastes increased tagetes flower growth. The growth of plant was highest in the compost treatment. Results indicated that Fe, Zn, Mn and Ni uptake by plant shoot, and the percentage of metals translocated to the shoot was greater in the compost treatment compared to other treatments. In general, the application of compost for tagetes flower had a positive impact on plant growth parameters and micronutrients uptake.
  • Z. Ghasemi, A. A. Shahabi Page 55
    In order to determine the effects of cadmium on growth, physiological parameters, and nutritional elements’ concentration in tomato organs in a soilless system, an experiment was conducted in greenhouse of Isfahan Agricultural and Natural Resources Research Center in 2008 with a complete randomized block design with two treatments and 6 replications. The treatments were nutritional solutions of Hoagland with and without cadmium (20 µM). The measured indices included: RGR, NAR, RLGR, LAR, SLA, LWR, LWCA, length of the stem, fresh and dry weight of root and shoot, amount of sugar, photosynthetic pigments, and concentration of nitrogen, potassium, phosphorous, calcium, magnesium, iron, zinc, copper, manganese, and cadmium in root, stem, leaves and fruit. The results showed that cadmium (20 µM) had significant effects on some measured growth indices. Growth parameters such as RGR, NAR, RLGR, Ls, RDW, RFW, SFW and SDW decreased 13.3, 19.1, 13.3, 18.8, 59.5, 58.7, 53.9 and 65.3%, respectively, and SLA increased 12.2%. But physiological parameters were not significantly affected by cadmium. The Cd concentration in all organs increased except fruit, compared with control which was Cd free. High cadmium concentration had significant effects on concentration of Mn and Cu in the root, Mn and P in the stem and Mn in the leaves. Concentration of Mn increased 5.3 and 87.6% in the leaves and stem, respectively, while it decreased 58.4% in the root. Concentration of P increased 33.3% and Cu increased 2times more in the stem. However, Ca concentration decreased 76.7% in the fruit, compared with the control. In conclusion, it is not recommended to grow tomato in the soils with high Cd concentration (polluted soil) because of its negative effects on tomato growth.
  • H. Barangizi, M. Afyuni, B. Rezaee Page 67
    Antimony (Sb) pollution has increased in recent years because of human activities and extensive usage of antimony compounds. To date, only a few researches have been conducted in this field in Iran. The purpose of this research is to determine fresh and dry weight, root permeability percentage and root concentration of Sb, Fe and Zn in the corn. This greenhouse research was performed in hydroponics. A factorial experiment (3 × 2 × 3) with three Sb concentrations (0, 6, 18 mgL-1), with and without P (0, 3 mgL-1), and three concentrations of NaCl (0, 60, 120 mM) in three replications was conducted. After 40 days, plants were harvested and the roots and shoots were separated. Increasing Sb concentrations, significantly reduced shoot weight. In the presence of Sb, shoot wet and dry matter increased with phosphorous addition because of the positive effect of phosphorous. Increasing Sb concentration with the same level of phosphorous produced plants with less fresh matter. Roots with lower phosphorous level had higher permeability, and increasing phosphorous concentration had a significant effect on root permeability. The highest and lowest root permeability was related to blank Sb level and 6 mg L-1 level of Sb, respectively. Increasing Sb concentration in nutrient solution first reduced and then significantly increased the root permeability. Root permeability also increased significantly by increasing salinity level in nutrient solution. Root Fe concentration of blank phosphorous level was about 13 percent higher than 3 mg L-1 of phosphorous but there was no significant difference in root Fe concentration between species in nutrient solutions with different levels of Sb and NaCl concentrations. The addition of Sb decreased root Zn concentration.