فهرست مطالب

پژوهشنامه مالیات - سال هفدهم شماره 53 (تابستان 1388)

پژوهشنامه مالیات
سال هفدهم شماره 53 (تابستان 1388)

  • 180 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1388/06/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • صفحه 7
  • زهرا پورزمانی، ابوالقاسم شمسی جامخانه صفحه 9
    در تحقیق حاضر سعی شده است دلایل و عوامل ایجاد اختلاف بین درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتهای بازرگانی و درآمد مشمول مالیات تشخیصی توسط واحدهای مالیاتی، مورد ارزیابی قرار گیرد. در این تحقیق سعی شده است تا جهت بررسی دلایل اختلاف مذکور از اطلاعات پرونده های مالیاتی مربوط به سالهای 84 و 85 شرکتهای بازرگانی فعال در اداره کل امور مالیاتی غرب (که از طریق دفاتر مورد رسیدگی قرار گرفته اند) و از روش ها و نرم افزارهای آماری مربوطه استفاده شود. نتایج تحقیق نشان دهنده وجود اختلاف معنادار بین درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتهای بازرگانی و درآمد مشمول مالیات تشخیصی توسط واحدهای مالیاتی می باشد؛ بعلاوه عوامل ایجاد کننده این اختلاف نیز هر کدام به تنهایی در سطح اطمینان مورد نظر معنادار می-باشند. در آخر جهت نشان دادن درجه اهمیت هرکدام از این عوامل، علاوه بر محاسبه سهم هر متغیر در اختلاف مذکور، از آزمون فرید من استفاده شده است.
    کلیدواژگان: مالیات، شرکت بازرگانی، درآمد مشمول مالیات، واحدمالیاتی
  • یگانه موسوی جهرمی، فرهاد طهماسبی بلداجی، نرگس خاکی صفحه 27
    هدف از مقاله حاضر بیان نظری عوامل اقتصادی موثر بر شکل گیری و گسترش پدیده فرار مالیاتی در نظام مالیات بر ارزش افزوده است. براساس مدل ارائه شده چنین استنباط می شود که با افزایش پرداخت های هزینه ای مشمول مالیات بر ارزش افزوده، فرار مالیاتی افزایش می یابد و به عبارتی تمکین مالیاتی کاهش خواهد یافت. همچنین، افزایش در احتمال رسیدگی و کشف فرار مالیاتی و افزایش نرخ جریمه، برای مواردی که پرونده مالیاتی رسیدگی نمی شود، افزایش تمکین مالیاتی و در نتیجه کاهش فرار مالیاتی موجب، خواهد شد. نتایج حاصل که از پشتوانه نظری برخوردار است، می تواند مسؤلین و مجریان نظام مالیات بر ارزش افزوده را در اتخاذ سیاست ها و انتخاب متغیر سیاستی در امر جلوگیری از فرار مالیاتی یاری رساند.
    کلیدواژگان: مالیات، مالیات بر ارزش افزوده، تمکین مالیاتی، فرار مالیاتی، اجتناب مالیاتی، مدل فرار از مالیات بر ارزش افزوده
  • کامران نیکی اسکویی، میر رستم اسدالله زاده بالی، محبوبه زمانیان صفحه 39
    کارایی سیاستهای مالی در گرو تناسب و ترکیب ابزارهای مالی یعنی درآمدها و مخارج دولتی و نیز انعطاف پذیری و تاثیرگذاری آنها بر اهداف اقتصادی است. در اقتصاد ایران، عواملی مانند وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی و انعطاف ناپذیری مخارج دولت، باعث ناکارآمدی سیاست های مالی شده است که این موضوع به نوبه خود نقش درآمدهای مالیاتی را در کاهش کسری بودجه دولتی و نوسانات آن کم رنگ کرده است. در این مطالعه سعی شده است تا با استفاده از رویکرد خود توضیح برداری ساختاری (SVAR) به بررسی نقش مالیات ها در توضیح نوسانات کسری بودجه پرداخته شود. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که تکانه های حاصل از تولید و سیاستهای مالیاتی در کوتاه مدت بیشترین سهم را در توضیح نوسانات درآمدهای مالیاتی دارند. تکانه مخارج دولتی درصد بسیار ناچیزی از نوسانات درآمدهای مالیاتی را به ویژه در کوتاه مدت توضیح می دهد که نشان دهنده پایین بودن جهت علیت از سمت کسری بودجه و مخارج دولتی به طرف درآمدهای مالیاتی است در نتیجه فرضیه مخارج- و- مالیات (spend-and-tax) را در ایران نقض می نماید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس کسری بودجه نشانگر وابستگی بالای بودجه کشور به درآمدهای نفتی می باشد و نشان می دهد که نقش سیاست مالیاتی در توضیح نوسانات کسری بودجه بسیار پایین می باشد می باشد. نتایج حاصل از توابع عکس العمل آنی تجمعی برای متغیرهای مدل نشان می دهد که تکانه مثبت سیاست مالیاتی مطابق با مبانی نظری باعث کاهش رشد تولید در کوتاه مدت می شود ولی اثر منفی آن در بلند مدت خنثی و صفر می گردد. تکانه مخارج دولتی در کوتاه مدت منطبق با مبانی نظری باعث افزایش رشد تولید ناخالص می گردد، ولی در بلند مدت اثر آن خنثی و به سمت صفر میل می کند. همچنین توابع عکس العمل آنی تجمعی برای مالیات نشان می دهد که یک تکانه مثبت در تولید و درآمدهای نفتی باعث رشد درآمدهای مالیاتی می گردند و تکانه مخارج دولتی با یک وقفه سه دوره ای منجر به افزایش درآمد مالیاتی می-گردد. توابع عکس العمل آنی تجمعی برای کسری بودجه نشان می دهد که شوک مثبت در درآمدهای نفتی و مالیاتی باعث کاهش کسری در بودجه دولت هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت می گردد، اما تاثیر تکانه درآمدهای نفتی در کاهش کسری بودجه بیشتر از تکانه درآمدهای مالیاتی می باشد.
    کلیدواژگان: کسری بودجه دولت، درآمدهای مالیاتی، درآمدهای نفتی، مدل خود توضیح برداری ساختاری، تکانه های ساختاری
  • مهدی مراد نقده صفحه 69
    در این مقاله، رفتار مالیاتی با هزینه های استهلاک دارایی های ثابت در قوانین مالیاتی ایران و تعدادی از کشورهای دنیا مطالعه و مقایسه شده است. ساختمانها، طیفی از دارایی های مورد استفاده در بخش انرژی و دارایی های نامشهود از بین انواع دارایی های ثابت جهت مطالعه و مقایسه انتخاب شده اند. دلیل این انتخاب در وهله نخست سهم عمده ساختمانها در سبد دارایی های شرکتها و سایر موسسات اقتصادی، سهم بالای بخش انرژی در اقتصاد کشورمان و بالاخره اهمیت دارایی های نامشهود و مغفول ماندن این دارایی ها در اکثر مطالعات انجام شده در کشور بوده است. تنوع در روش های محاسبه استهلاک، مقایسه بین مقررات نظام های مختلف مالیاتی را دشوار می سازد. برای فراهم نمودن امکان مقایسه بهتر بین کشورها، به جای توجه به نرخ ها یا روش های استهلاک، میزان اسمی بازیافت بهای تمام شده در دوره های پنج و ده ساله مقایسه شده است. نتایج مطالعات انجام شده حاکیست که در زمینه رفتار مالیاتی با هزینه استهلاک انواع ساختمانها، علائم تجاری، حق الامتیاز، مجوز، حق تالیف و حق اختراع مقررات مالیاتی ایران نسبت به اکثر کشورهای مورد مطالعه مشوقانه تر و در عین حال در مورد دارایی های بخش انرژی و سرقفلی سختگیرانه تر است. مقاله همچنین نتیجه می گیرد که تورم شدید حاکم بر اقتصاد ایران و اثر کاهشی تورم بر میزان مشوقانه بودن رفتار مالیاتی با استهلاک میزان سختگیرانه تر بودن رفتار مالیاتی با استهلاک برخی دارایی ها در ایران در قیاس با کشورهای مورد مطالعه را تشدید کرده است. توصیه های سیاستی و پیشنهاداتی نیز برای اصلاح مقرات استهلاک در ایران ارائه شده است.
    کلیدواژگان: تشویقات مالیاتی، استهلاک دارایی های ثابت، استهلاک [مجاز] مالیاتی، مطالعه تطبیقی
  • فرشته حاج محمدی صفحه 93
    موضوع مورد مطالعه در این تحقیق بهبود و توسعه الزامات قانونی برای دست یابی و تبادل اطلاعات بانکی و مالیاتی است. بدین منظور، با توسل به روش تحقیق کتابخانه ای در چارچوب نوعی مطالعه تطبیقی، ضمن مرور اجمالی رهنمودهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، وضعیت موجود نظامهای مالیاتی و بانکی ایران از نقطه نظر مبادله اطلاعات، بررسی و با معیارها و استانداردهای بین-المللی مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته های مقاله در نهایت به ارائه پیشنهاداتی در خصوص بهبود روند موجود منتهی گردیده است.
    کلیدواژگان: رازداری بانکی، اطلاعات بانکی، تبادل اطلاعات، مالیات
  • پرویز سعیدی، حسینعلی نهتانی صفحه 115
    در این پژوهش، تاثیرجایگزینی مالیات بر ارزش افزوده بجای مالیات بر درآمد شرکت های غیر تولیدی استان گلستان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفت..
    ابتدا مالیات بر درآمد قطعی شرکت های نمونه شامل 283 شرکت، از پرونده های مالیاتی آنها استخراج، سپس ارزش افزوده هر شرکت با استفاده از روش تجمعی با نرخهای سناریوهای چهارگانه 1/5، 3، 7 و10 درصد برآورد گردید.
    با توجه به نرمال نبودن داده های پژوهش، از آزمونهای ناپارامتری ویلکاکسون و آزمون کمکی فریدمن استفاده شده است.نتایج تحقیق بیانگر آنست که جایگزینی مالیات بر ارزش افزوده با نرخهای پایین 1/5 و3 درصد بجای مالیات بر درآمد شرکتهای غیر تولیدی، باعث کاهش درآمدهای مالیاتی استان خواهد شد. ضمن اینکه جایگزینی مالیات بر ارزش افزوده با نرخهای 7 و10 درصد، بجای مالیات بر درآمد شرکت ها، موجب می شود تا درآمدهای مالیاتی استان، افزایش یابد.
    در صورتی که دولت بخواهد مالیات بر ارزش افزوده را که مالیاتی نوین، درآمدزا، و شفاف و انعطاف پذیراست، جایگزین مالیات بر درآمد فعلی شرکت ها نماید باید حداقل از نرخهای 7 و10 درصدی استفاده نماید. البته در این بین استفاده از نرخ مطلوب و استاندارد10 درصد که مورد تایید و تاکید اکثر کشورهای جهان و سازمان های بین المللی می باشد قطعا نتایج مطلوب و موثری را در پی خواهد داشت.
    کلیدواژگان: مالیات، مالیات بر درآمد شرکتها، ارزش افزوده، مالیات بر ارزش افزوده، شرکتهای غیرتولیدی
  • سعیده شفیعی، محمدحسن صبوری دیلمی صفحه 137
    امروزه پول شویی یکی از جرایم عمده مالی در سطح جهان محسوب می شود و عبارت است از تبدیل یا انتقال یک دارایی با هدف پنهان کردن منشا غیرقانونی آن دارایی یا کمک به هر شخصی که با چنین جرایمی سر و کار دارد. فرار مالیاتی نیز یکی از مصادیق پول شویی به شمار می آید و در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مالیات گریزی و پول شویی تواما وجود دارند. از این رو، اصلاح سیستم مالیاتی از مهم ترین راهکارهای مبارزه با پول شویی به شمار می رود. در اقتصاد ایران نیز چند سالی است که به مقابله با پدیده پول شویی توجهی خاص شده است. علاوه بر تصویب قانون مبارزه با پول شویی در مجلس شورای اسلامی در سال 1386، اجرای برخی طرح ها و قوانین مالیاتی نیز به تحقق این هدف کمک نموده یا خواهند نمود. از جمله این طرح ها و قوانین می توان به اجرای طرح مالیات بر ارزش افزوده، الزام صدور صورتحساب، طرح جامع مالیاتی و امکان سنجی احیاء مالیات بر جمع درآمد اشاره نمود.
    کلیدواژگان: پول شویی، نظام مالیاتی، فرار مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر جمع درآمد
|
  • Zahra Pourzamani, Abolghasem Shamsi Jamkhaneh Page 9
    The present paper seeks to explore the factors involved in the difference betweenthe taxable income declared by business corporations and the taxable incomeassessed by tax authorities. To this end, data of business corporations’ performance(data of the fiscal years 2005 and 2006 being recorded in their statuary books) weregathered from tax cases filed with West Tehran Tax Affairs Head Office and,through making use of relevant statistical methods and software, were put underinvestigation. The findings obtained indicate that there is a significant differencebetween the declared and assessed taxable incomes. Moreover, the factors involvedin this difference are all, in isolation, significant. In order to show the degree ofimportance of each factor, the proportion of each variable in the overall differencewere calculated and Freidman Test was used.
  • Yeganeh Mousavi Jahromi, Farhad Tahmasebi Boldaji, Narges Khaki Page 27
    This paper aims at presenting a theoretical explanation of economic factorsinvolved in the emergence and development of tax evasion in the VAT system.According to the model proposed here, it is inferred that an increase in the costpayments subject to VAT will result in an increase of tax evasion or a decrease oftax compliance. Moreover, an increase in the probability of being caught or anincrease in the sanction rate (as for cases where the tax files are not investigated)will result in an increase of tax compliance level and a result, in a decrease of taxevasion. The findings obtained, having supported theoretically, can help the IranianVAT authorities in adopting a variety of appropriate policies to prevent taxevasion.
  • Kamran Niki Oskoui, Mir Rostam Asadollahzadeh Bali, Mahboubeh Zamanian Page 39
    Fiscal policies have an effective and dynamic role in the process of economicdevelopment. They are an almost inseparable part of countries’ economicprocesses. The efficiency of fiscal policies is a function of proper arrangement andcombination of fiscal policy instruments namely, the government revenues andexpenditures as well as their flexibility and their being effective on economicgoals. In Iran, however, fiscal policies are not sufficiently efficient due to thesignificant role of oil revenues in the government budget and insufficient taxrevenues alongside with inflexibility of government expenditures. The inefficiencyof fiscal policies has, in its turn, back grounded the role of tax revenues indecreasing the government budget deficits. This study aims at examining therelationship between budget deficit fluctuations and tax revenues using a structuralVAR approach. By imposing long-run restrictions on a VAR model, four structuralshocks have been identified: oil income shock, real product shock, tax shock andgovernment expenditure shock. The results show that an impulse in the tax revenuedecreases the economic growth (a result which is in line with economic theory) butthis negative effect converges to zero in the long-term. Positive impulses both inthe oil income and the real product increase the tax revenue levels. Moreover, thegovernment expenditure shock leads to an increase in tax revenues after threeperiods of time. The results of accumulative impulse response functions show thatpositive shocks both in oil income and tax revenue decrease the budget deficitlevels but the decreasing effect of an oil income shock on the budget deficit islarger than the tax revenue
  • Mahdi Muradi Naqade Page 69
    In this paper, depreciation allowances stipulated in the Iranian tax laws arecompared with those of some selected countries. Buildings, some assets used in theenergy sector and intangible assets were selected among fixed assets forcomparison purposes. The rationale behind selecting the above-mentioned assetsconsists of such issues as the large share of buildings in the total assets of mostfirms, the large share of the energy sector in the Iranian economy as well as theoverall importance of intangible assets and their being neglected in most studies. Itis difficult to compare depreciation allowances on a cross-country basis due to thediversity of calculation methods. In order for the comparison to be possible, thenominal percents of asset recovered costs in periods of 5 and 10 years were used,instead of rates or methods of depreciation. The results show that as compared withmost of countries in question, the Iranian tax laws provide more incentives in casesof such assets as buildings, patents and licenses and weaker incentives for theenergy sector assets and goodwill. The findings also indicate that the high inflationrates in Iran could reduce the incentive effects of depreciation allowances. Thepaper has ended up in the presentation of some policy recommendations and someproposals for the adjustment of depreciation rules in Iran.
  • Fereshteh Hajmohammadi Page 93
    The present paper aims at exploring how to develop legal requirements forimproving the access to banking information and for the exchange of tax andbanking information. To this end, I have resorted to a library work within acomparative framework wherein I have briefly studied the relevant guidelinesissued by OECD and have tried to investigate the current Iranian banking andtaxation systems from the viewpoint of information exchange in order to comparethese systems against international standards. Research findings obtained havefinally resulted in some recommendations for improving the existing procedures inIran.
  • Parviz Saeedi, Hosseinali Nohtani Page 115
    The present research aims at exploring the impacts of replacing VAT for company income tax (CIT) in non-producing companies of Golestan Province. To this end, the taxable income of a sample of 283 companies was extracted and the valueadded of each company was estimated through the accumulative method bearing in mind four rates of 1.5, 3, 7, and 10. Since the research data was not normal, we have made use of non-Parametric Wilcoxon Test and Friedman Test. The findings indicate that the replacement of VAT (with rates of 1.5, and 3) for CIT in nonproducing companies will result in a decrease in the provincial tax revenues while the replacement of CIT with two VAT rates of 7 and 10 will lead to an increase in tax revenues. So, if the government decides to substitute the modern, revenue generating and transparent system of VAT for the current system of CIT, it is recommended to use VAT rates of 7 and 10, the latter being internationally supported.
  • Saeeideh Shafiee, Mohammad Hassan Sabouri Deilami Page 137
    Nowadays, money laundering is considered as one the major financial crimes in the world and consists of converting or transferring a property for the purpose of concealing its illegal source or of assisting any persons engaged in committing such crimes. Tax evasion is a sub-category of money laundering and, in many countries, both tax evasion and money laundering are pervasive. So, tax system reform is one of the most important strategies for fighting against money laundering. In the Iranian economy, too, there has been an increasing focus on fighting against money laundering since a few years ago. In addition to the approval of the Act for Fighting against Money Laundering by IslamicConsultative Assembly in 2007, the implementation of some tax plans and laws have already assisted or will assist the realization of this goal. Among these plans and laws, one may refer to the implementation of VAT system, the obligation imposed on the issuance of invoices, Tax Automation Reform Administration (TARA) plan, and the assessment of feasibility of reintroducing the aggregate income tax system.