پژوهشنامه جامعه شناسی جوانان
پیاپی 1 (1390)

مطالعات انجام شده در حوزهی ارزش های فرهنگی در ایران از دیدگاه های مختلفی به این موضوع پرداخته اند، اما به نظر می رسد که دسته بندی جامعی از ارزشهای سنتی و مدرن در جامعهی ایران صورت نگرفته است. یافتهی اصلی از مرور بر پژوهش های مربوط به موضوع پژوهش نشان از دوگانگی ارزشی (سنتی و مدرن) در ایران است. اصلی ترین ارزش های سنتی عبارتند از ارزشهای دینی، خانوادگی، ارشدیت، و جمع گرایی و ارزش های مدرن تنوع طلبی، لذت طلبی، استقلال، جاه طلبی، فردگرایی و کسب تجربهی جدید است. و مطالعات مختلف هر کدام از دیدگاهی به ارزش های فرهنگی ایران پرداخته اند.
این مقاله با در نظر داشتن این مساله به دنبال شناسایی ارزشهای فرهنگی در ایران و سپس دسته بندی آن ها در دو گروه ارزشهای سنتی و مدرن است. بدین منظور در ابتدا مطالعه ای در زمینهی تحقیقات انجام گرفته دربارهی ارزشهای فرهنگی در ایران و جهان صورت گرفته و سپس بر اساس این مطالعات خلاصه ای از ارزشها تهیه شده و با استفاده از تکنیک دلفی نظرهای متخصصان دربارهی این فهرست جمع آوری شده است. نظرهای به دست آمده با روش SAW تحلیل شده و نهایتا دسته بندی و تفکیکی از آن ها بر حسب ارزش های مدرن و سنتی برای جامعهی ایران ارائه شده است.

انگاره از یک مقصد بر روی فرایند تصمیم گیری گردشگر، انتخاب مقصد و رفتار گردشگر در مقصد تاثیرگذار است. به همین دلیل برای طراحی یک راهبرد موثر بازاریابی، داشتن ارزیابی دقیق از انگاره امری ضروری است، در این صورت است که یک مقصد گردشگری توانایی خلق محصولی متناسب با انتظارات واقعی گردشگر را دارا می باشد و تضمین کننده ی رشد گردشگری در بازار هدف انتخاب شده خواهد بود. این تحقیق برای تعیین و ارزیابی انگاره ی ایران به عنوان یک مقصد گردشگر و تشخیص تمایز بین ایران و کشورهای عربی از نگاه مردم شهر ایروان (پایتخت کشور ارمنستان) صورت گرفته است.هدف اولیه ی این تحقیق عبارت است از این که بدانیم مردم ارمنستان در مورد ایران چگونه می اندیشند و انگاره ی ایران را در ذهن خود چگونه ترسیم کرده اند و ثانیا آیا مردم ارمنستان بین ایران و کشورهای عربی منطقه تمایز قائل هستند یا خیر. در این مقاله، با بهره گیری از پژوهش های موجود مربوط به انگاره ی مقصد گردشگری، ابتدا مفاهیم و رویکردهای انگاره توضیح داده شده است، سپس برای ترسیم انگاره ی مردم ارمنستان از ایران از مدل سه بعدی اکتنر و ریچی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که انگاره های که مردم شهر ایروان از ایران به عنوان مقصد گردشگری دارند مثبت است. آنان احساس خوشایند و مطلوبی نسبت به ایران دارند و آن را مقصدی جذاب برای گردشگری محسوب می کنند و هدف اصلی آنان برای سفر، دیدار از جاذبه های ایران است.

این مطالعه برای ارزیابی میزان احساس امنیت اقتصادی و اجتماعی در میان نوجوانان و جوانان شاهد استان اردبیل و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر آن شکل گرفته است. در این تحقیق که در سال 1387 انجام گرفته است، پیشینه و پژوهش های نظری مربوط به موضوع در قالب مبانی تجربی و نظری به اجمال شکافته شده است. روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه ی آماری تحقیق را کلیه ی نوجوانان و جوانان شاهد استان اردبیل و نمونه آماری را 250 نفر تشکیل می دهد. یافته ها نشان داد که متغیرهای اعتماد اجتماعی، احساس نابرابری اجتماعی، سرمایه ی اجتماعی، تعلق ذهنی طبقاتی، پایگاه اقتصادی، اجتماعی، مشارکت و ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی با متغیر وابسته رابطه داشته و توانسته 44 درصد از واریانس آن را تبیین کند. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که بیشترین اثر تعیین کنندگی مستقیم مسیرها بر روی متغیر وابسته مربوط به متغیرهای سرمایه ی اجتماعی، اعتماد اجتماعی و عزت نفس است. به تناسب نتیجه ی به دست آمده برای مدیریت این مساله، پیشنهادهایی ارائه شد.

این پژوهش به منظور بررسی رابطه ی نوع دینداری (قرائت دینی) و برخی عوامل دیگر با نگرش به ارزش های دموکراتیک و با روش پیمایش انجام شده است. جمعیت نمونه ی پژوهش را تعداد 707 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه های دولتی تهران تشکیل داده است. داده های پژوهش از طریق پرسش نامه در بهمن و اسفند 86 گردآوری شده است. در این مطالعه برای نشان دادن رابطه ی نوع دینداری و نگرش نسبت به ارزش های دموکراتیک از نظریه ی هابرماس در خصوص تعامل دینداران و سکولارها در مواجهه با ارزش های جامعه ی مدرن استفاده شده است. به دلیل این که هابرماس برای انواع دینداری نوع شناسی خاصی ارائه نکرده و نیز لزوم استفاده از یک نوع شناسی منطبق با کشورهای اسلامی و ایران، برای نوع شناسی دینداری ها از نظریه ی ویلیام شپرد استفاده گردیده است.

بسیاری از تحولات اساسی به وجود آمده در جامعه ناشی از جایگزینی و گزینش متفاوت نسل هایی است که از پی هم می آیند. در سال های اخیر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مانند ایران تغییراتی در باروری زنان دیده می شود، که بررسی آن می تواند به پیش بینی جمعیتی دقیق تر و در نتیجه تصمیم گیری های صحیح تری در آینده بینجامد. این پژوهش به بررسی باروری دختران 18 تا 25 ساله و مقایسه ی آنان با والدینشان در دو شهر گراش و اوز برای دستیابی به الگوهای باروری دو نسل و مشاهده ی تفاوت های آن انجام شده است. روش تحقیق پیمایشی و از تکنیک پرسش نامه همراه با مصاحبه استفاده شده است. در مجموع نمونه ی این پژوهش را 300 دختر و 300 مادر تشکیل می دهند که به روش خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که عوامل فرهنگی بهترین توضیح دهنده ی سطوح تفاوت بین دو نسل مادران و دخترانشان است. به عنوان نتیجه گیری کلی باید گفت باروری مادران و دختران روند نزولی خود را طی می کندو تحت تاثیر روند کلی جامعه ی ایران قرار دارد.

این مقاله بر اساس یک رویکرد فرهنگی اجتماعی، شکاف نسلی نقش های جنسیتی در ایران را مورد مطالعه قرار می دهد. این مطالعه مبتنی بر تجزیه و تحلیل روند تحولات دموگرافیک معطوف به وضعیت زنان و دختران و نقش های جنسیتی طی دهه های گذشته است که عمدتا شامل ابعاد متعدد شکل بندی خانواده از قبیل الگوهای ازدواج دختران، باروری و اشتغال زنان است. در مجموع، یافته های این مطالعه نشان می دهند که عمق و دامنه ی گسترده ی تحولات دموگرافیک و تغییرات فرهنگی اجتماعی در زمینه ی وضعیت زنان و نقش های جنسیتی طی دهه های اخیر سبب پیدایش شکاف نسلی بزرگی شده است که نسل معاصر دختران را به وضوح از زنان و مادران متعلق به نسل های پیشین متمایز می سازد. زمینه ها و پیامدهای افزایش چشمگیر میزان سواد به ویژه تحصیلات دانشگاهی دختران، نقش کلیدی در تغییر الگوهای سنتی ازدواج و باروری و اشتغال زنان ایفا کرده است و مجموعه ی این تغییرات سبب می شود تا شکاف نسلی نیز رفته رفته بیشتر نمایان گردد.

هدف اصلی این مقاله بررسی میزان گرایش جوانان شهر رشت به انواع جراحی های زیبایی است. روش تحقیق، این پژوهش، پیمایشی است،ابزار تحقیق پرسش نامه و جامعه ی آماری آن کلیه ی زنان و مردان سنین 40-18 سال شهر رشت است. با این توضیح که تعداد 400 نفر از جامعه ی آماری از طریق فرمول کوکران و با استفاده از نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای انتخاب شدند. بر اساس داده ها، هم چنان که بین میزان آگاهی افراد به انواع جراحی های زیبایی و رفتار آنان (تمایل به عمل جراحی) رابطه معنی دار وجود دارد، بین نوع نگرش افراد به انواع جراحی های زیبایی و رفتارشان رابطه ی معنی دار قابل مشاهده است. به علاوه، بین مولفه های آگاهی، نگرش و رفتار بر حسب جنس، وضعیت تاهل و وضعیت شغلی تفاوت معنی دار وجود دارد. اما بین درآمد، محل سکونت و وضعیت محل سکونت تنها بر حسب میزان آگاهی تفاوت معنی دار وجود دارد. بررسی انجام شده نشان می دهد که هر چند زنان، مجردین، بی کاران و به طور نسبی افراد سنین پایین، آگاهی، تمایل و نگرش مثبت تری نسبت به انجام جراحی های زیبایی داشتند، استفاده از آن در بین همه ی قشرهای جامعه وجود دارد.