فصلنامه هویت شهر
پیاپی 10 (بهار و تابستان 1391)

یکپارچگی مدیریت شهری موضوعی است که از عوامل متعددی چون حکومت محلی، انواع تفرق های عملکردی و سیاسی موجود در عرصه شهری، نظام قدرت شهری و بازیگران آن نشات می گیرد. مقاله حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی کنشگران و ابزارهای مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر تهران انجام گرفته است. به این منظور، ابتدا مفهوم شهر و مدیریت شهری و مدیریت یکپارچه شهری و ارتباط کنشگران مدیریت شهری با این مفاهیم بر مبنای پیشینه نظری مشخص گردید. سپس برای پاسخ دادن به سوال های اصلی تحقیق از رویکرد آمیخته استفاده می شود. در رویکرد آمیخته با بهره گیری از روش های موردپژوهی (کیفی) و پیمایش (کمی)، داده های مورد نیاز برای تحقیق گردآوری می گردد. در تحقیق حاضر داده های حاصل از پرسشنامه های جمع آوری شده از متخصصان و مدیران حوزه مدیریت شهری با استفاده از آزمون کروسکال والیس تحلیل گردید. یافته های تحقیق نشان دهنده مهمترین کنشگران در عرصه های مختلف مدیریت شهری تهران و اولویت بندی ابزارهای مدیریت شهری هستند.

یکی از روش های مواجهه با پیچیدگی و عدم قطعیت، بهره گیری از نظریه ی فازی است. بر اساس این نظریه که توسط یک دانشمند ایرانی به جهانیان ارائه شده، امکان بررسی سیستم ها در سطحی فراتر از منطق ساده انگارانه دودویی فراهم می گردد.
شهرها به لحاظ تعدد عناصر و پیچیدگی روابط جزو سیستم های پیچیده هستند که یافتن عناصر سازنده این سیستم و همچنین پیوندهای آنان هسته اصلی مسائل شهری را تشکیل می دهد.
این مقاله گزارشی است از یک پژوهش که با هدف تحلیل مسائل شهری با رویکرد فازی انجام یافته است. طراحی مدلی برای به کار گیری سیستم های فازی در تحلیل مسائل شهری از دستاوردهای این پژوهش است. این مدل می تواند بر اساس قواعد اگر آنگاه فازی، راه حل های مناسبی برای مسائل شهری بر اساس آخرین نظریات موجود در این زمینه فراهم نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که خروج ی ها و تحلیل های چنین مدلی تطابق بیشتری با واقعیات پدیده های شهری دارند.

این تحقیق در قالب رویکرد اکولوژی منظر و با هدف ایجاد روشی در مکانیابی و بهسازی فضای سبز شهری انجام شده است.
پس از بررسی و نقد روش های متداول مرتبط با موضوع و نیز بررسی اصول اکولوژی منظر به عنوان دانشی جدید در طراحی منظر شهرها، روشی پیشنهاد شده است که می تواند با توجه به لزوم ارتقاء کیفیت اکولوژیکی سامانه های زیستی بکار رود.
تاکید داشته و شامل مراحل GIS،AHP، روش پیشنهادی «تحلیل سازگاری سرزمین اکولوژیک»، بر مطالعات سازگاری سرزمین مختلفی می باشدکه در تحقیق معرفی شده است. جهت حصول به هدف تحقیق، روش پیشنهادی درجزیره کیش بکار گرفته شده است. یافته های تحقیق به صورت نقشه های سازگاری سرزمین استنتاج گردیده و کارایی روش با استفاده ازمعیارهای کیفی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد این روش در شرایط همسان قابل تعمیم بوده و در شرایط غیر همسان با تغییرات جزیی قابل استفاده است.

مبنای جامعه شناسی نظریه است و نظریه ها نگاه انسان به جهان را می سازند. اگرچه فمینیسم یا جنبش برابری طلبی زنان را به دلیل اینکه نظریه ای واحد نبوده و فمینیست ها در مورد شیوه های توضیح فرودستی زنان یا راه های رهایی آنها هم عقیده نیستند نمی توان یک نظریه یا جهان بینی به حساب آورد، اما نفوذ تفکرات فمنیستی در حوزه معماری که همزمان با موج دوم این جنبش، اواخردهه 1970، شروع شد را نمی توان نادیده گرفت. هدف مقاله ضمن پرداختن به نظریه های فمینیستی وتبیین نکات مشترک ومتفاوت این نظریه ها، بیان خواستگاه و حلقه اتصالی و حوزه نفوذ تفکرات این جنبش که واجد عمری کمتر از سه دهه است در حیطه معماری بوده و است لذا هدف کمک در عرصه نظری به تحقیقاتی است که در این زمینه صورت می گیرد.
نتایج مطالعات بیان کننده دلایل عدم موفقیت تاثیر گذار و فراگیر مفاهیم این جنبش در معماری است.

بستر اجتماعی - اقتصادی ایران معاصر زمینه ساز توسعه نگرش کمیت گرا به محیط مسکونی شده است. پی آمد این تفکر کاهش کیفیت محیط مسکونی بوده است. بنابراین این پژوهش، به منظور ارائه راه حل هایی برای کیفیت بخشی به محیط مسکونی بر اساس بازشناسی مفهوم کیفیت در محیط انسان ساخت و تحلیل آن با رویکردی جامع، نظریه های کیفیت_ محور را در قالب سامانه ای چند لایه از نظام سلسله مراتبی تدوین نموده و رابطه درونی دو مولفه «مشخصه های اساسی کالبد محیط مسکونی» و«نیازها و توقعات برگرفته از ارزش های فرهنگی و اجتماعی ساکنان» را در قالب سازمانی نظام مند برای برنامه ریزی و طراحی این محیط ها تبیین می کند. با استفاده از تحلیل محتوا، مفهومی از کیفیت را در حوزه معنا شناسی یافته و با استناد به استدلال منطقی، به تعیین مراتب و مولفه های کیفیت محیط انسان ساخت و تحلیل کیفیت محیط مسکونی معاصر می پردازد.

هدف از بحث حاضر این است که بررسی گردد برای دست یابی به معماری هماهنگ با طبیعت آیا صورت برداری ظاهری از طبیعت به تنهایی برای معماری زیبایی به ارمغان می آورد؟ و چگونه می توان معماری زیبا با توجه به عملکرد خلق کرد؟ طبیعت در این زمینه چه روشی داده است؟ برای پاسخ به پرسش ها با مراجعه به متون ابتدا معنای زیبایی در طبیعت جمع بندی گردیده و پس از آن بررسی کوتاهی در مورد بناهایی که در طراحی آنها طبیعت و عملکرد هم زمان مد نظر بوده اند و به استفاده ی ظاهری طبیعت اکتفا نشده است چالشی صورت پذیرفته است و در نهایت روش استدلال منطقی نحوه ی صحیح الگوبرداری از طبیعت با رویکرد زیبایی شناسی عنوان گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد پاسخ درست به عملکرد و برداشت صحیح از عملکردها موجبات زیبایی طرح را نیز فراهم می آورد.

پرداختن به مرمت شهرهای تاریخی در دوره های مختلف، با توجه به شرایط اقتصادی- اجتماعی و تاریخی و با اهداف گوناگونی صورت گرفته است. ارتقا و تشویق صنعت گردشگری، حل معضلات و کمبودهای مناطق تاریخی شهر، بازآفرینی شهری و حتی کمک به قرارگیری در زمره شهرهای جهانی، از اهدافی است که مرمت های شهری بر مبنای آنها انجام شده است.از طرف دیگر دو رویکرد حفاظت و توسعه همواره در انجام مداخلات شهری حاکم بوده و به تعادل رساندن این دو رویکرد چشم انداز اصلی مرمت در بافت های تاریخی گردیده است. نگاه به مرمت شهری در کشورهای در حال توسعه، به علت مشکلات موجود در آن شهرها، عمدتا از زاویه حل معضلات و کمبودهای مناطق تاریخی صورت گرفته و شهرهای ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است. بر این اساس با استفاده از مطالعات اسنادی به گردآوری و تدوین مبانی و بیانیه های نشست های بین المللی اقدام و تلاش گردیده تا یک دوره بندی تاریخی بر مبنای تاثیرگذاری اهداف توسعه و حفاظت ارائه گردد.

هویت را می توان به معنایی که انسان ها از طریق احساسات ذهنی از وجود هر روزه خود و ارتباطات گسترده اجتماعی کسب می کنند،تعریف نمود. این وجود و ارتباطات نیازمند مکانی برای شکل گیری است. مکان ها، مراکز اصلی تجربه بلافصل از جهان است. اگرچه امروزه فشار فن آوری های جدید، جهانی شدن و تراکم فضا-زمان، تاثیر مکان ها در شکل دهی به هویت فردی و اجتماعی جوامع را کم رنگ کرده است، با این وجود مکان ها نقش بارزی در ساخت ابعاد کالبدی و نمادین هویت انسان ها برعهده دارند. معنای مکان از جمله مفاهیمی است که امروزه به طور گسترده ای برای مقابله با از دست رفتن مکان مورد توجه قرار گرفته است.
در این مقاله کوشش شده با توجه به اهمیت مکان و هویت مکانی، با رویکردی پدیدارشناسانه نحوه شکل گیری هویت مکانی و عوامل دخیل در آن بازشناسی شده و مدل چگونگی شکل گیری هویت در ارتباط با مکان در جهت خلق مکان های بامعنا ارائه گردد.

روند شتابان شهرنشینی و رشد جمعیت در سه دهه گذشته در کشورهای در حال توسعه و به ویژه در کشور ایران، مسائل بسیاری در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به همراه داشته است و تهیه برنامه ای جامع در بازار مسکن را ضروری ساخته است. برای چنین برنامه ای شاخص های مسکن و ارزیابی آنها ابزار مناسبی جهت سنجش نیازهای بخش مسکن در کشور است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه وضعیت مسکن در ایران و دو کشور انگلیس و فرانسه است. این پژوهش از نوع تحلیلی است. در این پژوهش شاخصهای کمی، کیفی و اقتصادی مسکن در کشورهای ایران، انگلیس و فرانسه مورد سنجش قرار گرفته است.
نتایج حاکی از آن است که با توجه به تحولات جمعیتی، شاخصهای مسکن در ایران در همه موارد رشد یافته است از طرفی، هنوز برای رسیدن به شاخصهای کشورهای پیشرفته فاصله زیادی وجود دارد.