فصلنامه معماری و فرهنگ
پیاپی 50 (زمستان 1391)

در دهه های پایانی قرن نوزدهم سبک آرت نوو در کشورهای فرانسه و بلژیک رواج یافت، سبکی که به دنبال شور زندگی، ایجاد نوعی سیالیت و دینامیک و ابداع فرم های نو و تازه در طرح های بیرونی و داخلی ساختمان بود. طراحی خوش قریحه به نام چارلز رنی مکینتاش به همراه همسر و دوستانش سبک گلاسکو را به وجود آوردند. دوره کار معماری مکینتاش هر چند کوتاه بود ولی آثار شاخصی از وی بر جای مانده است. نظیر مدرسه هنر گلاسکو که از نظر منتقدان معماری هنوز به عنوان بهترین ساختمان انگلستان محسوب می شود. ابداعات او در طراحی فضاهای داخلی و اشیاء درون آنها بدیع و اعجاب انگیز بوده و آن ایده های طراحانه هنوز هم می توانند الهام بخش معماران و طراحان داخلی باشند.

انعطاف پذیری در معماری مقولهای است که پاسخگوی بسیاری از نیازهای تغییر پذیر در فضاهای داخلی به شمار می رود. تامین شرایط آسایش وابسته به مقتضیات سنی، سلایق بشری و نحوه جریان بهتر عملکردها در داخل فضا به واسطه فراهم آوردن انعطاف پذیری در معماری مقدور است.
امروزه مبحث طراحی و دکوراسیون داخلی، به خصوص طراحی انعطاف پذیراهمیتی خاص یافته است. پیشرفت فناوری و تنوع در محصولات و مواد اولیه از یک طرف و از طرف دیگر طراحی در زمین های محدود و نیاز به افزایش فضای معماری بدون دستکاری ساختار بنا از عوامل قابل توجه است.

یکی از زیباترین و سادهترین اتاقهای هر خانه، اتاق نشیمن است. چگونگی چیدمان وآراستن این اتاق میتواند تبلوری از طرز تفکر و نوع زندگی ساکنان آن خانه باشد. ارتباط قوی و سالم بین اعضای خانواده، احساس آرامش در کنار خانواده و استراحت بعد از یک روز کاری و انجام امور متفرقه مانند تماشای تلویزیون، مطالعه کتاب و روزنامه در محیطی صمیمی و دوستانه تا حد زیادی به انتخاب شما در آراستن این اتاق بستگی دارد. اصل مهم برای ایجاد چنین محیطی استفاده از بافتهای مختلف، رنگهای متفاوت و دکورهای متنوع است.

طراحی داخلی گالری های هنری یکی از مهم ترین اهداف طراحان داخلی به منظور زیبا سازی و دلنشین کردن فضای داخلی موزه ها و مجموعه های هنری است. در این میان عوامل مهم و زیادی دخیل هستند تا یک معماری داخلی، مناسب با نوع عملکرد گالری شکل بگیرد، پس استفاده از طراحی داخلی به عنوان جزئی مهم از معماری ضروری است.

چالش های ناشی از یک فضای محدود، سایت کوچک و یا بودجه اندک در ارتباط با معماری، مسئله ای است که امروزه در بیش تر پروژه ها به چشم می خورد. مهارت معمار در پاسخ به این چالش ها موجب سازمان دهی و بهینه سازی فضا و بالابردن سطح کیفی زندگی می شود. در این مقاله، معماری داخلی خانه های کوچک واقع شده در زمین های محدود، از طریق مطالعه و تحلیل خصوصیات شش نمونه موردی، بررسی خواهد شد. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی است. معماری هر کدام از این نمونه ها، با چالش های مطرح شده تا حد زیادی درگیر بوده و پاسخی ویژه را با توجه به شرایط محیطی و خصوصیات، نیاز ها و عملکرد مورد نظر ساکنان خانه ها، بیان می کند. نتایج بررسی نشان می دهد که معماری داخلی هر کدام از این نمونه ها پاسخی مناسب مطرح می کند که در بهینه سازی فضای داخلی تا حد زیادی موثر واقع می شود. این پاسخ ها شامل شش مورد: فضای داخلی نفوذپذیر، استفاده از مصالح متقابل و هندسه تاثیرگذار، انعطاف پذیری فضای داخلی، اتصال به آسمان، در هم تنیدن دو محیط متفاوت درون و بیرون و حداکثر استفاده از فضا هستند.

در این سال ها معماری اروپا، از یک حرکت جهت دار که ریشه در باورهای عمومی داشته و دارای جایگاه بین المللی باشد، فاصله داشت. این باور برای تغییر در نگرش به معماری، منجر به ایجاد یک «هنر نو» می شود.
تاثیر این تحول طوری است که نگرش به معماری داخلی از نگاه های مختلف دیده می شود. امروزه رشد تکنولوژی به حدی است که در حیطه برداشت ها دگرگونی دیده می شود.

امروزه نقش نور پردازی ساختمان در دکوراسیون داخلی از اصول مهم و جذاب در چیدمان خانه است. با افزایش کارایی صنعت برق و امکانات تکنولوژیک مربوط به آن استفاده از محصولات وابسته نیز رشد چشمگیری داشته است تا آن جا که حتی گاهی اوقات برای تعدیل نور شدید خورشید نیز از نورهای مصنوعی استفاده می شود، در واقع آنچه مردم تصور می کنند که می بینند به همان اندازه اهمیت دارد که طراح بخواهد آن را به وجود آورد.
نیازهای واقعی انسان برای دیدن اغلب در دراز مدت بااهمیت تر از نیازهای آنی اوست . در طراحی معماری در نظر گرفتن تمام این اصول وظیفه اصلی معمار است که باید با عوامل فیزیکی دیگر همراه باشد چنانکه باید اذعان داشت تکنولوژی نور پردازی راه جدیدی را برای طراحی معماری داخلی باز کرده است.

امروزه فروشگاه ها و مراکز خرید همانند سایر فضاهای مدرن، بخش جدایی ناپذیر زندگی شهری هستند. در این مراکز، مصرف، نقش اساسی را ایفا می کند . درصورتی که مصرف در چنین فضاهایی تنها به کالاها و ابزارها محدود نمی شود. فضاها نیز در این مکان ها تولید و مصرف می شوند. به همین علت خلق فضای داخلی مطبوع و با انعطاف پذیری بالا که تجربه جدیدی را از فضا برای خریدار به ارمغان می آورد، در فروشگاه ها اهمیت خاصی دارد.
در خلق فضایی که تجربه بدیع را در اختیار خریدار قرار می دهد سیستم های تهویه مطبوع و نورپردازی مصنوع از مهم ترین عواملی هستند که می توانند فضای داخلی فروشگاه را جزء محیط های زیستی طبیعی قرار دهند. سیستم تهویه مطبوع از طریق گسترده با تغییر پذیر کردن فضاهای داخلی در آسایش و کنترل بیش تر و جمع کردن کلیه فعالیت هایی که پیش تر متفرق بودند، موثر بوده و شیوه گذر زمان را در فروشگاه ها دگرگون ساخته است. تمامی این عوامل در طراحی داخلی فضای فروشگاه ها باید به گونه ای باشند که خریدار را در محیطی راحت و گریز ناپذیر قرار دهند.

بیش تر متخصصان فیزیولوژی معتقدند لذت غذاخوردن، یکی از بزرگترین لذتهای زندگی است اما بسیاری از افراد بهراحتی از این لذت میگذرند و نمیدانند که میتوانند با رعایت نکاتی بسیار ساده اما کاربردی، غذا خوردن را برای خود و سایر اعضای خانوادهشان، به یک تفریح بزرگ تبدیل کنند. آشپزخانه و عناصر تشکیل دهنده آن از اجزای مهم ساختمان های مسکونی به حساب می آید که از نظر عملکرد، زیبایی، نور، فرم و سایر فضاها مورد توجه زیادی واقع شده و امروزه تمایل به استفاده از آنها در ساخت و سازها رو به فزونی است.
در این مقاله سعی شده به بررسی چندین نمونه طراحی دکوراسیون آشپزخانه، جنس مواد و مصالح استفاده شده در ساخت و نمونه های رنگ، نور و چگونگی دید طراح بر روی آنها پرداخته شود تا بتوان با تحلیل این نمونه ها به آشپزخانه های امروزی کیفیت بیش تری بخشید.

هنرهای تجسمی امروزه به اشکال گوناگونی در فضا (اعم از فضای داخلی و فضای شهری) بروز یافته و این جلوه گری جدید توانسته است تاثیر به سزایی بر محیط خود داشته باشد. به گونه ای که برخی از آثار هنری شخصیت فضای موجود را به کلی دگرگون کرده و خود نیز در رابطه با زمینه محیطی اش هویت یافته است. به عبارت دیگر اثر هنری در پی این تاثیر گذاری از محیط خود تاثیر پذیرفته و جزئی از آن می شود. از این رو پی بردن به نقش تاثیر گذار این آثار سبب شده ، تمایل به استفاده از هنرهای تجسمی به ویژه در محیط های شهری باز و بناهای اجتماعی فرهنگی افزایش یابد و تعامل با محیط به کارکردهای پیشین آنها افزوده شود. از این رو لازم است این رابطه دوسویه بین اثر هنری و فضای پیرامونی در مصادیق جلوه گری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

این مقاله یک نمونه جدید را در آموزش طراحی داخلی ارائه می دهد که در آن شبیه سازی کارایی ساختمان برای تصمیم گیری و پیشبرد طراحی به کار گرفته شده است به گونه ای که فناوری دیجیتال همراه با ابزار مرسوم ارائه بر روی شیت (کاغذ محور)5، برای کشف راه حل های فرمی، فضایی و استفاده از انرژی خورشیدی غیرفعال در هم آمیخته است. هدف از مطالعه، باز پی بردن ارزش نرم افزارهای کامپیوتری در کمک به تفکر طراحی و بهبود یادگیری موثر است. نتایج نشان دادند که رویکرد اجرایی محور6 منجر به شناخت اولیه از انرژی پایدار برای دانشجویان تازه وارد در رشته معماری داخلی شد. به علاوه، این رویکرد درک ارتباط متقابل بین داخل و خارج و بین محیط ساخته شده و محیط طبیعی را افزایش داد. این مقاله، موفقیت ها و هم چنین محدودیت ها و راه های آینده برای تلفیق طراحی اجرایی محور با برنامه آموزشی طراحی داخلی را بیان می کند.

کلاس های درس، فضای اصلی محیط های آموزشی هستند و کودکان بیش تر ین زمان حضور خود در مدرسه را در آن جا به سر می برند . بر این اساس کلاس ها باید به گونه ای طراحی شوند که برای کودکان دارای جذابیت باشند. در این راستا رنگ جزء مهمی در طراحی برای کودکان محسوب می شود و تاثیر زیادی بر احساسات کودکان نسبت به محیط دارد. بنابراین در این مقاله، هدف اصلی شناخت رنگ مناسب کلاس درس برای کودکان جهت بهبود شرایط محیطی این فضا است. روش تحقیق به صورت کیفی بوده است. نتایج نشان می دهد انتخاب رنگ در کلاس تحت تاثیر عوامل مختلفی همچون سن و جنسیت دانش آموزان و عوامل محیطی قرار دارد اما به صورت کلی می توان بیان کرد که رنگ های اصلی برای کودکان از جذابیت زیادی برخوردار هستند و به خصوص در سنین پایین رنگ هایی مثل نارنجی ، قرمز و زرد در ایجاد محیطی شاد و پویا برای کودکان موثرند و می توان از ترکیب رنگ های ملایم و گرم در کنار رنگ های سرد و ملایم به محیطی جذاب و متنوع برای کودکان دست یافت .