دوماهنامه مهندسی شیمی ایران
پیاپی 9 (اردیبهشت 1383)

در سالهای اخیر در مقالات و نشریات علمی و نیز دیگر رسانه های عمومی بارها راجع به افزایش و تاثیرات ناهنجار گازهای گلخانه ای بر روی جو کره زمین سخن به میان آمده است. از آنجائی که افزایش روز افزون این گازها باعث تغییرات در اقلیم و شرایط آب و هوا شده و در نتیجه اثرات زیانباری را برای حیات و اکوسیستم به بار آورده است، سازمان ملل متحد به منظور جدی گرفتن اثرات مخرب این گازها، به همه کشورهای جهان هشدارهای لازم را اعلام و برای جلوگیری از افزایش بی رویه و مهار نمودن آنها، راهکارهایی علمی نیز ارائه نموده است که از جمله استفاده از سوخت های فسیلی که CO2 کمتری را به محیط انتشار می دهد را می توان نام برد.

در حال حاضر غالبا انتقال نیوماتیکی مواد دانه ای کشاورزی بصورت غیر متراکم (Dilute) صورت می گیرد که این روش انتقال منجر به بروز ضایعات متعددی همچون صدمه دیدن دانه ها، تسریع در فساد و قارچ زدن محصول می گردد. بنابراین اهمیت ارزیابی عوامل مختلف در افزایش راندمان و کاهش ضایعات در انتقال نیوماتیکی مواد دانه ای تحت جریان حرکتی متراکم (Dense) و فشرده به نحوی که هر ذره با ذره مجاور در تماس دائم بوده و با یکدیگر حرکت می کنند، بیشتر محسوس می باشد.

با شروع قرن بیست و یکم کاربردهای مختلف ازن به شدت رو به گسترش است. در قرن گذشته استفاده از ازن عمدتا منحصر به تصفیه آب و فاضلاب ها می شد و استفاده های دیگر ان خیلی کم و تنها در زمینه کنترل بو و معدودی استفاده های پزشکی می شد. اکنون کاربرد ازن در زمینه آب و فاضلاب انچنان جایگاهی برای خود یافته است که در قبال کاربردهای متنوع و نوین ان بعنوان کاربردهای کلاسیک ازن بشمار می ایند. در این مقاله کاربردهای ازن در زمینه تصفیه اب آشامیدنی و فاضلاب های مختلف صنعتی و شهری با تکیه بر نکات و مسائل عمده آن مرور گردیده است.

در این مقاله اثرات وجود دماغه های مخروطی که در جلوی یک پروانه مولد برق از باد نصب می گردد، بر روی میزان تولید برق آن بصورت ازمایشی برای یک پروانه کوچک آزمایشگاهی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. آزمایشات برای تعداد مختلف پره ها و زوایای مختلف آنها و همچنین ابعاد مختلف دماغه ها در سرعت های مختلف باد انجام شده است. نتایج آزمایشات نشان می دهد که ضمن اینکه وجود دماغه می تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد ولی در صورتیکه نسبتهای ابعادی مناسبی در طراحی ان بکار برده شود کاملا مفید بوده و اثرات مطلوبی در راندمان تولید برق خواهد داشت.

گاز طبیعی علاوه بر متان به عنوان سازنده اصلی شامل هیدروکربن های سنگین و نیز ناخالصی های دیگر مانند ترکیبات مختلف گوگرد دار، دی اکسید کربن، هلیم، نیتروژن و بخار آب می باشد. در پاره ای از موارد تا پنجاه درصد حجمی گاز طبیعی از هیدروکربنهای سنگین و نیز برای برآورده کردن ملزومات کیفی جریان گاز طبیعی در داخل خطوط لوله، طی یکسری فرآیند جداسازی این ترکیبات که به عنوان مایعات گازی از آنها نام برده می شود از گاز طبیعی بازیابی می شوند. بسته به میزان هیدروکربن های سنگین، اجزا سازنده جریان گاز طبیعی و میزان بازیابی مورد نظر مسیرهای متفاوتی برای سنتز فرایند مربوط به بازیابی مایعات گازی وجود دارد.

یکی از اکتشافات بزرگ مربوط به Nanotechnology، کشف Nanotube است. Carbon Nanotube لوله کربنی تو خالی است. نانو تیوب های کربنی از منابع کربنی مانند گرافیت یا گازهای هیدروکربنی بوسیله روش هایی مانند تخلیه الکتریکی، TCVD و Laserr ablation ساخته می شوند. این مواد به علت داشتن خواصی مانند سطح ویژه زیاد (1000-700 m2/gr)، استحکام زیاد (حدودا 50 برابر فولاد) و خصوصیات الکتریکی و الکترونیکی استثنایی موارد کاربرد زیادی از جمله استفاده به عنوان پایه کاتالیست، تقویت مکانیکی پلیمرها و کمپوزیت ها و ساخت قطعات الکترونیکی دارند.

فرایند غشایی اسمز معکوس کاربردهای فراوانی از جمله نمک زدایی از آب، تهیه آب قابل شرب از منابع مختلف، تصفیه آب و پساب دارد. انتخاب غشاء مناسب برای هر کاربردی بستگی به خوراک ورودی به غشاء و شرایط عملی دارد. شناخت کافی از غشاء های تجارتی می تواند راهگشای استفاده مناسب از آنها برای کاربردهای مختلف باشد.

کمتر از 40 سال است که از پرکن های ساختاری (Structured Packing) در صنایع شیمیایی در فرایندهایی مثل تقطیر یا جذب استفاده می شود. این نوع پرکن ها دارای مزایایی از جمله افت فشار پایین و راندمان بالا نسبت به پرکن های نامنظم هستند. تا کنون تحقیقات زیادی جهت بهینه سازی عملکرد این برج ها انجام شده است و پارامترهای زیادی از جمله افت فشار در بستر، عملکرد توزیع کننده های مایع و گاز در برج و چگونگی الگوی جریان در بستر آکنده انجام شده است.

در شهر تهران به دلیل موقعیت جغرافیای خاص و همچنین رشد ناهمگون شهری، معضل الودگی هوا اهمیت ویژه ای یافته است. در این شهر منبع اصلی انتشار آلاینده های هوا احتراق سوخت در خودروها شناخته شده است. بنابراین مراکز اصلای تجمع خودروها به عنوان مناطق مهم انتشار آلاینده های هوا محسوب می شوند. از جمله این مراکز می توان پارکینگ ها، خیابان های پر ترافیک، ترمینال های اتوبوسرانی و مینی بوسرانی و همچنین جایگاه های سوخت رسانی را نام برد.