فهرست مطالب

پژوهشنامه متین - پیاپی 22 (بهار 1383)

پژوهشنامه متین
پیاپی 22 (بهار 1383)

  • 244 صفحه، بهای روی جلد: 750ريال
  • تاریخ انتشار: 1383/02/15
  • تعداد عناوین: 12
|
  • پیام متین
  • صفحه 1
  • میزگرد
  • صفحه 5
    آنچه در پی می آید حاصل بحث و گفتگویی است که در اسفند ماه 1382 در پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی با حضور آقایان دکتر دینانی، حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر محقق داماد، حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر شیخ الاسلامی و جمعی دیگر از محققین برگزار شده است. در این جلسه پرسشهایی راجع به عرفان در اندیشه سیاسی امام خمینی مطرح شده که این بزرگان به آنها پاسخ گفته و آن را مورد بررسی قرار داده اند
  • مقالات
  • سید محمد موسوی بجنوردی صفحه 21
    نگارنده در ابتدا کلمه موات را از دید لغویین و فقهای عظام بررسی کرده و اراضی موات را تعریف نموده است. انواع زمینهای موات به چهار دسته تقسیم می شود که به ترتیب شامل: زمینهای موات بالاصاله، زمینهای موات عارضی، زمینهای موات بالعرض و زمینهای مفتوحه العنوه می شود و سپس به توضیح هر یک پرداخته است. در ادامه آورده است که قطعات روی زمین از نظری به چهار قسمت تقسیم می شود: موات اصلی، آباد اصلی، موات عارضی و آباد عارضی که برای هر یک روایاتی ذکر نموده است.
    در پایان منابع و مبنای استدلال فقها برای موات شدن زمینهای احیا شده آمده است.
    کلیدواژگان: موات، انفال، اراضی موات، زمینهای موات بالاصاله، زمینهای موات عارضی، زمینهای موات بالعرض، زمینهای مفتوحه العنوه، فیء
  • سید حسن خمینی صفحه 69
    ابن کمونه و شبهه او از مواردی است که بخشی از الهیات را به چالش کشیده است. در این میان متفکران بسیاری به این حوزه وارد شده و تلاش وسیعی را نسبت به حل این شبهه معطوف داشته اند. در زمره این متالهین می توان از آنچه در تقریرات فلسفه امام آمده است یاد کرد که ضمن تشریح راه حلهای قدمای فلسفه اسلامی، راهکار منحصر به فردی را نیز ارائه کرده است.
    در این مقاله ضمن شرح و بسط متن منظومه و شرح آن، که از متون اساسی فلسفه صدرایی است، و تقریرات فلسفه امام خمینی(س) نیز به نوعی در راستای مطالب آن کتاب می باشد، سعی می نماییم تا با ابن کمونه و شبهه او و جوابهای داده شده به آن، و در پایان، با پاسخ اصلی امام راحل عظیم الشان در مورد آن آشنا شویم.
    کلیدواژگان: ابن کمونه، شبهه ابن کمونه، وجوب وجود، واجب الوجود، توحید واجب الوجود، ذاتی، عرضی، جوهر، عرض، اجناس عالی، اختلاف به تمام ذات، ما به الإمتیاز، ما به الإشتراک، بسیط، مرکب، مجهول الکنه، عوارض مشخصه
  • عبدالوهاب فراتی صفحه 93
    در این مقاله مطالب زیر بحث و بررسی می شود:1 امام خمینی و جدایی از سنت فکری عارفان؛2 امام خمینی و نحوه ورود به ساحت سیاست.
    در این قسمت به گفته امام خمینی، آدمی در پیمودن راه کمال با دو دسته از موانع زیر روبه رو می شود: موانع درونی و موانع بیرونی.
    کلیدواژگان: عرفان در اندیشه امام خمینی، سیاست در اندیشه امام خمینی، تعامل عرفان و سیاست در اندیشه امام خمینی
  • احمد اشرف ترجمه: محمد سالار کسرایی صفحه 109
    نویسنده در این مقاله تلاش نموده است تا از طرفی علل اجتماعی اقتصادی، و از طرف دیگر آرا و نظریاتی (داخلی / خارجی) را در خصوص انقلاب سفید و بویژه اصلاحات ارضی تحلیل نماید.
    اشرف با اشاره به فشارهای مختلفی که در خصوص انجام اصلاحات بر دولت شاه وارد می شد، اساسا بنیان تفکر مبتنی بر انجام اصلاحات را در بیرون از دولت محمدرضا پهلوی جستجو می نماید. وی در این مقاله به بررسی روابط دهقانی / زمینداری در ایران پیش از اصلاحات می پردازد و بر اساس این بررسی مختصر جامعه شناختی بر آن است تا اثرات برنامه های اصلاحی شاه را بر طبقات اجتماعی ایران و بالاخص روستاییان ارزیابی کند. رونق شهرها، رشد جمعیت، مهاجرت فزاینده از روستاها به شهرها، از بین رفتن تنظیمات و ترتیبات اجتماعی پیشین در مناطق روستایی و بسیاری تحولات و دگرگونی های دیگر منجر به تغییراتی در ساختار اجتماعی و طبقاتی جامعه ایران شد که مهمترین آنها شکل گیری اقشار و طبقات جدیدی بود که نقش آنها در تحولات اجتماعی بعدی قابل توجه گردید. بنابراین اجرای برنامه های اصلاحات موجب تغییرات وسیعی در حوزه های مختلفاجتماعی / اقتصادی جامعه ایران شد. با این حال، گرچه انقلاب سفید به بنیانهای سنتی اقتدار پاتریمونیالیستی (علما، بازار و طبقات زمیندار) که ارتباط بین الیگارشی پیشین و نیز بین آنها و توده های شهری، روستایی و قبیله ای را برقرار می کردند، خاتمه داد؛ اما در دهه 1970 منجر به شکل گیری اتحادهای انقلابی جدیدی شد که از ترکیب گروه های کوچک علمای انقلابی، پیروان بازاری آنها و فعالان فکری به وجود آمده و از منابع سرشار انسانی، مالی و فرهنگی بازار، مسجد و شبکه های مدرسه / دانشگاه برخودار بودند. و از سوی دیگر نیز دولت اتوکراتیک رانتیر مواجه با بحران فقدان اراده برای اعمال قدرت در ایام بحرانی بود. روی هم رفته مجموعه این عوامل به همراه ضعفهای ساختاری طبقات متوسط جدید منجر به سقوط رژیم شاه شد.
    کلیدواژگان: انقلاب، انقلاب سفید، انقلاب اسلامی، طبقه، اصلاحات، طبقه متوسط جدید، ایدئولوژی، روشنفکران، جنبش اجتماعی، بسیج، دولت بوروکراتیک، دولت اتوکراتیک، دولت پاتریمونیال
  • هادی وکیلی صفحه 143
    پیش از این در شماره 11 و 12 نخستین بخش از معرفی وشرح نقدهای عرفانی امام خمینی بر متن و شرح کتاب فصوص الحکم ابن عربی،ضمن معرفی و توصیف کمی و کیفی این نقدها که در قالب مجموعه ای از تعلیقات ایشان بر شرح فصوص قیصری به جا مانده است، به طرح فهرست وار گوشه ای از این تعلیقات و سپس شرح یکی از آنها پرداختیم [س 3 1380].
    اکنون در این مقاله در نظر داریم که به شرح و تحلیل یک تعلیقه انتقادی دیگر از امام بپردازیم. این تعلیقه در فص نوحی و به مناسبت بحث تنزیه و تشبیه در دعوت نوح(ع) به نگارش درآمده است. شکی نیست که یکی از مهمترین و بنیادی ترین مباحث در حوزه کلام و الهیات، مبحث الهیات تنزیهی و تشبیهی و طبقه بندی ادیان براساس این دو نوع الهیات است. بحث از الهیات تنزیهی و تشبیهی در واقع بحث بر سر مساله منطق دعوت انبیا یعنی تعیین نوع این دعوت در انبیا و ادیان الهی از میان دو نوع تنزیهی یا تشبیهی آن است. حضرت امام در این تعلیقه، ضمن بیان دیدگاه انتقادی خود در این خصوص، به نقد دیدگاه استادش، عارف شاه آبادی، نیز می پردازد.
    کلیدواژگان: تنزیه، تشبیه، الهیات فازی، منطق فازی
  • همایون همتی صفحه 171
    مقاله حاضر در پی مقایسه تلقی کلی و تعریف عرفان و جایگاه آن در اندیشه امام خمینی و برخی عارفان مسیحی است و به وجوه عام عرفان مسیحی نظر دارد و می کوشد تا با نگاهی پدیدارشناسانه ضمن ارزیابی اجمالی به وجوه تشابه و تفاوتهای این دو نوع نگاه و نگرش به عرفان، تجربه عرفانی و زندگی معنوی بپردازد.
    کلیدواژگان: عرفان امام خمینی، عرفان مسیحی، پدیدارشناسی توصیفی، پدیدارشناسی مقایسه ای
  • سید محمد یوسف ثانی صفحه 197
    نویسنده در این مقاله کوشیده است ضمن اشاره به برخی از مهمترین آرای قاضی سعید قمی در مسائل مربوط به اسماء و صفات باری تعالی و نسبت بین صفت و ذات از نظر این عارف گرانقدر و مبنای خاص او در این رای، انتقادات امام خمینی بر او را ضمن چهار مساله مطرح و مبنای مخالفت امام با رای مورد نظر را بیان و در نهایت رای ایشان را در این مساله تقریر کند. در این مقاله همچنین به مساله بروز و ظهور برخی آرای شاذ از سوی قاضی سعید قمی و تبیینات مختلفی که محققان فلسفه و عرفان درباره این امر ارائه کرده اند مطرح شده و مورد بحث قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: ذات، صفت، صورت، وحدت حقه، تجدد امثال
  • دیدگاه
  • سید محمد خاتمی صفحه 209
    آنچه در پی می آید متن سخنرانی جناب آقای سید محمد خاتمی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، است که در اردیبهشت ماه سال 1383 در همایش حکمت مطهر ایراد شده است.
    از دفتر محترم ریاست جمهوری سپاسگزاریم که ما را در تنظیم و چاپ این متن یاری کردند
  • فاطمه طباطبایی صفحه 215
    متنی که در پی می آید سخنان سرکار خانم دکتر فاطمه طباطبایی مدیر گروه عرفان اسلامی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی و قائم مقام سردبیر پژوهشنامه متین در برلین به مناسبت سالگرد بازگشت حضرت امام خمینی به ایران است که در تاریخ 12/11/82 (1/2/2004) ایراد شده است
  • اطلاع رسانی
  • صفحه 231
    (1382). زرتشت در گائاها (حکمت و عرفان، بنیادهای اخلاقی، جهان بینی و فلسفه سیاسی). ترجمه متون کلاسیک یونانی درباره زرتشت و مغان. ترجمه و پژوهش: هاشم رضی.
    ابن عربی، محمدبن علی. (1382). الفتوحات المکیه فی معرفه اسرار المالکیه و الملکیه. ترجمه فتوحات مکیه؛ معارف باب هفتاد و سوم، ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی...
|
  • Seyed Mohammad Moosavi Bojnourdi Page 21
    The present article in the first place studies the word… in its literary meaning as well as in the viewpoint of the jurisprudents. The uncultivated lands are divided into four categories: originally uncultivated lands, causally uncultivated lands, accidentally uncultivated lands, and untitled lands. Each of these categories is explained in this article. The pieces of land are divided into four categories: originally uncultivated, originally developed, accidentally developed, and casually developed. Some traditions are narrated for each of these categories. Also turning the developed lands into uncultivated lands is discussed.
  • Seyed Hasan Khomeini Page 69
    Ibn Kamuneh and the query he puts forth is among the cases challenging a major part of Islamic gnosticism. A number of researchers have delved into it in order to answer the said question. Among these theologian one may refer to Imam Khomeini who has elaborated on the ways of the predecessors and has also forwarded his own unique solution. The present article is an attempt to become acquainted with the solution Imam Khomeini offers to the query of Iban Kamuneh.
  • Abdul Wahhab Forati Page 93
    The present article is an attempt to discuss the following topics:Imam Khomeini and his defection from the intellectual tradition of the Gnostics; and Imam Khomeini and way of embarking on political activities. According to Imam Khomeini, in traversing this path man faces two kinds of problems: intrinsic and extrinsic.
  • Ahmad Ashraf Page 109
    The present article is an attempt to study social, economic reasons for the White Revolution, particularly the land forms, on the one hand and to go through the viewpoints of the Iranian and non-Iranian thinkers about the same revolution on the other. Referring to the pressures exerted on the Shah’s regime to carry out reforms, the author discusses that the decision to carry out reforms was basically an extrinsic one, that is, the foundations of the idea of reform came from without the Shah’s regime. One of the thrusts of the present article is to study the Iranian agrarian society before the reforms in order to analyze the impact of the land reforms on various social strata, particularly the rural areas.Overall the land reforms led to the formation of new social classes who played a drastic role in the later developments of the Iranian society. The land reforms put an end to the patrimonial authority, but later in the ’70s led to the formation of a coalition of new revolutionary classes that finally toppled the Shah’s regime.
  • Hadi Vakili Page 143
    In the previous issues (11 and 12), the author of this article discussed the criticisms of Imam Khoemini of the text and exposition of Fasus-ul-Hikam of Ibn Arabi, which is in the form of a collection of criticisms of the expositions of Fosus of Qeisari. The present article is an attempt to delve into two other expositions of Imam Khomeini. This is on the Noah’s call, particularly about similarity and incomparability. One of the main topics in the field of theology and apologetics is the issue of similar and incomparable theologies and the classification of religions into similarity and incomparability. While expressing his critical viewpoints, Imam Khomeini criticizes the viewpoints of his mentor, Shahabadi.
  • Homayun Hemati Page 171
    The present article is an attempt to give a broad definition of gnosticism and its place in Imam Khomeini’s thought as well as in that of some Christian Gnostics. Through a phenomenological approach the present article tries to discuss the similarities and differences of these two approaches to gnosticism, gnostic experience and spiritual life.
  • Seyed Mahmoud Yosouf Sani Page 197
    The present article is an attempt to briefly discuss some of the ideas of Qazi Mohammad Saeed on the names and attributes of the Lord and the relations between the attributes and the essence. Also attempts will be made to study Imam Khomein’s criticisms of Saeed’s ideas on the basis of his opposition. Also reference will be made Saeed’s unique ideas as well as commentaries of other philosophers and Gnostics of his ideas.