فهرست مطالب

آفات و بیماریهای گیاهی - سال هفتاد و یکم شماره 1 (پیاپی 75، شهریور 1382)

نشریه آفات و بیماریهای گیاهی
سال هفتاد و یکم شماره 1 (پیاپی 75، شهریور 1382)

  • 185 صفحه،
  • تاریخ انتشار: 1382/05/15
  • تعداد عناوین: 11
|
  • سعید عباسی، عزیز الله علیزاده، محمود مصباح، ابراهیم محمدی گل تپه صفحه 1
    به منظور مقایسه روش های مختلف ارزیابی مقاومت به Cercospora beticola عامل بیماری لکه برگی سرکوسپورایی، دوازده رقم چغندر قند با درجات مختلف مقاومت نسبت به عامل بیماری، تحت شرایط مزرعه، گلخانه و آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش های مزرعه ای در مناطق دزفول و قائم شهر به اجرا درآمد. در مطالعه گلخانه ای، پنج صفت شامل طول دوره نهفتگی بیماری، درصد برگ های آلوده، تعداد لکه های آلوده در واحد سطح، قطر لکه ها و تعداد اسپورهای تولیده شده در سطح یک لکه، مورد مقایسه قرار گرفت. در ارزیابی آزمایشگاهی مقاومت قطعات جداشده برگ، در محیط سترون در ظروف دردار مستطیل شکل از جنس پیرکس در سطح آب آگار 5/1% مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج مطالعات گلخانه ای همه صفات مورد بررسی در مقاومت دخیل بوده و جز در موارد استثنایی در مجموع با افزایش درجه مقاومت درجه مقاومت طول دوره نهفتگی فزونی یافته و تراکم لکه در واحد سطح، قطر لکه، درصد برگ های آلوده و تعداد اسپور تولید شده در سطح لکه کاهش می یابد. نتایج این مطالعه نشان داد که همبستگی بالایی بین ارزیابی های مزرعه ای، گلخانه ای و ارزیابی مقاومت از طریق برگ جداشده وجود دارد. بر این اساس ارزیابی مقاومت به هر یک از روش های مزبور صورت گیرد، قابل اعتماد خواهد بود. از طرفی ارزیابی مقاومت در یک منطقه قابل تعمیم به مناطق دیگر بوده و لذا نیازی به تکرار ارزیابی در مناطق مختلف که مستلزم صرف وقت، هزینه و امکانات زیاد است، نمی باشد. بنابراین ارزیابی مزرعه ای مقاومت به بیماری لکه برگی سرکوسپورایی را می توان به یک منطقه که از شرایط محیطی مساعدی جهت آلودگی برخوردار باشد، محدود نمود. نتایج ارزیابی های انجام شده نشان می دهد که منطقه قائم شهر، از این نظر شرایط بسیار مطلوبی دارا می باشد.
    کلیدواژگان: چغندر قند، سرکوسپورا، اجزای مقاومت، Cercospora beticola
  • عارف معروف، نورالدین شایسته، ابراهیم باقری زنوز، رضا حیدری صفحه 27
    سوسک چهارنقطه ای حبوبات Callosobruchus maculatus (Fabricius) یکی از مهم ترین آفات حبوبات به شمار می آید و با تغذیه از دانه های حبوبات موجب خسارت های سنگین می شود. به همین منظور آزمایش هایی با هدف یافتن علل ترجیح غذایی این آفت انجام شد. آزمایش ها روی دوازده رقم از حبوبات مختلف و در دو حالت تغذیه ای اختیاری و اجباری صورت گرفت به نحوی که در حالت تغذیه اختیاری 120 عدد حشره (مخلوط نر و ماده)، و در هریک از ظروف مربوط به تغذیه اجباری 10 عدد حشره (5نر+5 ماده) روی ارقام مختلف رهاسازی شدند. ملاک ارزیابی ترجیح غذایی، تعداد تخم گذاشته شده و همینطور تعداد حشرات کامل ظاهرشده (جمعیت نسل(F1 روی هر رقم در نظر گرفته شده هر دو گروه آزمایش تحت شرایط یکسان دمایی و رطوبتی انجام شد. نتایج نشان داد که در تغذیه اختیاری رقم لوبیا چشم بلبلی مشهد و در تغذیه اجباری رقم ماش پرتو داراری مطلوبیت بیشتری برای تغذیه حشره می باشد. نتایج به دست آمده در تغذیه اختیاری ملاک بررسی علل ترجیح غذایی قرار گرفت. میزان چربی، پروتئین کل، 16 نوع اسید آمینه و رطوبت هر 12 رقم حبوبات به عنوان عواملی که ممکن بود در ترجیح غذایی حشره موثر باشند اندازه گیری شدند. بعد از محاسبات آماری رابطه ای بین عوامل شیمیایی اندازه گیری شده و ترجیح غذایی c.maculatus F. مشاهده نشد.
    کلیدواژگان: ترکیب دانه حبوبات، ترجیح غذایی، سوسک چهار نقطه ای حبوبات، Callosobruchus maculatus
  • محمد علی باغستانی، علیرضا عطری صفحه 43
    به منظور ارزیابی قدرت رقابت گندم در مقابل چاودار از طریق مدل عکس عملکرد، آزمایشی در سالهای زراعی 80-79 و 81-80 در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی در منطقه کرج انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 24 تیمار و 4 تکرار انجام شد. الگوی طرح رقابتی فاکتوریل دو متغیره در نظر گرفته شد. تیمارها شامل کشت های خالص گندم در تراکم های 350، 450، 550 و 650 و چاودار بود. نتایج دو ساله آزمایش نشان داد که چاودار همواره نسبت به گندم رقابتگر قویتری می باشد. عملکرد بیولوژیک و اقتصادی گندم بیشتر از رقابت درون گونه ای تحت تاثیر رقابت برون گونه ای قرار گرفت. تاثیر رقابت چاودار بر عملکرد اقتصادی بیشتر از عملکرد بیولوژیک بود. محاسبه ضرایب رگرسیونی نشان داد که اثر هر بوته چاودار برعکس عملکرد دانه گندم در سال اول و دوم به ترتیب معادل 3 و 2 بوته گندم از نظر رقابتی بود. نتایج نشان داد که هر 36/0 و 51/0 بوته چاودار اثری معادل یک بوته گندم برعکس عملکرد دانه گندم در سال اول و دوم داشت.
    کلیدواژگان: رقابت، مدل عکس عملکرد، فاکتوریل دو متغیره
  • جعفر محقق نیشابوری، ایرج نجفی نوایی صفحه 57
    به سن شکارگر Andrallus spinidens از دشمنان طبیعی کرم های برگ خوار برنج و از جمله کرم سبز برگ خوار برنج Naranga aenescens محسوب می شود. برای تعیین میزان شکارگری پوره ها و حشرات بالغ این شکارگر آزمایش هایی در مزرعه و گلخانه طی سالهای 1379 و 1380 در ایستگاه تحقیقات در ایستگاه تحقیقات برنج آمل انجام شد. در مزرعه هر تکرار شامل یک قفس بود که یک عدد بوته برنج رقم طارم محلی در مرکز آن قرار داشت. در گلخانه نیز هر بوته برنج داخل یک گلدان کاشته شد. در هر قفس یا گلدان لارو سنین آخر کرم سبز بر گخوار برنج و سپس پوره های سنین دو تا پنج (در مزرعه فقط سن 5) شکارگر و حشرات کامل به نسبت های مختلف در آنها رها شد. در قفس ها و گلدان های شاهد کرم سبز برگخوار بدون حضور شکارگر وجود داشت. در شرایط مزرعه متوسط لارو کشته شده در روز به ازا هر عدد پوره سن پنجم و حشره کامل به ترتیب 033/0±44/1 و 08/0±87/1 عدد به دست آمد. در گلخانه میانگین لارو کشته شده در روز توسط هر پوره سن دو، سه، چهار، پنج و حشره کامل به ترتیب 006/0±43/0، 01/0±77/0، 03/0±28/1، 05/0±40/1، 05/0±92/1 در سال اول و 005/0±41/0، 007/0±76/0، 02/0±20/1، 02/0±23/1 و 06/0±20/2 در سال دوم بود به طوری که با افزایش سن پورگی میزان شکار افزایش می یافت. به طور کلی در شرایط متغیر گلخانه هر پوره سن دو A. spinidens در مدت 12 تا 15 روز به 11 تا 13 عدد لارو سنین آخر N. aenescens نیاز داشت تا به حشره کامل تبدیل شود. میانگین میزان شکارگری یک جفت حشره کامل نر و ماده طی دوره زندگی در گلخانه و مزرعه به ترتیب 05/0±06/4 و 0/028±3/55لارو در روز به دست آمد. نسبت جنسی (ماده / نر) برای آنها در گلخانه 1 و در مزرعه 08/1 بود. تفاوت در میزان شکارگری سن A.spinidens در شرایط طبیعی و شبه طبیعی با آنچه که در مطالعات قبلی آزمایشگاهی بیان شده است ما را به بررسی بیشتر رفتار تغذیه ای این حشره مفید در شرایط نزدیک به وضعیت های واقعی فرا می خواند.
    کلیدواژگان: آندرالوس، کرم سبز برگ خوار برنج، میزان شکارگری، برنج، Andrallus spinidens، Naranga aenescens
  • مرتضی موحدی فاضل، غلامعباس عبدالهی صفحه 69
    این تحقیق جهت بررسی تغییرات فصلی وزن تر، خشک و مقدار آب در سن معمولی گندم (E. integriceps) در مناطق ورامین، کرمانشاه و سرخس انجام گرفت. وزن تر حشرات کامل هر دو جنس در طول تابستان و پاییز کاهش یافته لیکن در بعضی از مناطق روند افزایشی را در زمستان نشان داد. وزن خشک هر دو جنس در طول سه فصل روند کاهشی داشته و میانگین این کاهش بین فصول تابستان و پاییز معنی دار بود (P<0.05). همچنین مقدار آب نیز در طول تابستان کاهش یافهت و در پاییز به حداقل مقدار خود رسید. این پارامتر در زمستان در بعضی از مناطق افزایش یافت به طوری که تغییرات آن در ارتفاعات 2000 و 2100 ورامین تفاوت معنی داری را با فصل پاییز نشان داد.
    کلیدواژگان: Eurygaster integriceps، سن گندم، فیزیولوژی، محتوای آبی، زمستان گذرانی، تابستان گذرانی
  • حسن قهاری، محمود شجاعی، هوشنگ بیات اسدی صفحه 79
    واکنش تابعی کفشدوزک های Coccinella septempunctata L، Hippodamia variegata Goeze و(Clitostethus arcuatus Rossi، Coleoptera: occinellidae) روی تراکم جمعیت سنین مختلف پورگی عسک پنبه (Homoptera: Aleyrodidae)، Bemisia tabaci Gennadius در شرایط آزمایشگاه و با دمای متوسط 2 ±25 درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی 90-75 درصد و 16 ساعت روشنایی در شبانه روز مورد ارزیابی قرار گرفت. منحنی های حاصل از شکارگری هر سه گونه کفشدوزک فوق به طور کامل با مدل نوع دوم از معادله دیسک هولینگ منطبق گردیدند. شکارگران فوق در شرایط یکسان از تعداد بیشتری از پوره های سنین اولیه عسلک پنبه در مقایسه با پوره های سنین آخر تغذیه نمودند. حشرات کامل کفشدوزکC. arcuatus در مقایسه با لاروهای کامل دارای کارآیی لحظه ای جستجوگری بالاتر و نیز زمان دست یابی پایین تری بوده و تعداد بیشتری از پوره های عسلک پنبه را مورد تغذیه قراد دادند. از بین سه گونه کفشدوزک مورد بررسی، گونهC. sptempunctata یا کفشدوزک هفت نقطه ای از راندمان شکارگری بالاتری برخودردار بود و توانایی کنترل جمعیت عسلک پنبه را داشت.
    کلیدواژگان: واکنش تابعی، کفشدوزک، عسلک پنبه، شکارگری
  • علی اصغر طالبی، عباسعلی زمانی، ابراهیم محمدی گل تپه صفحه 91
    طی مطالعات انجام شده در طول ماه های تیر تا آخر سال 1379 سه گونه از دوبالان (Diptera) به عنوان آفت قارچ خوراکی دکمه ای، Agaricus bisporus Lange در مراکز پرورش قارچ خوراکی کرج شناسایی و توصیف شدند که عبارت بودند از: Lycorie auripila Winnertz (Sciaridae)، Megaselia halterata Wood (phoridae) و Coboldia fuscipes Meigen (Scatopsidae). گونه های L. auripila و M.halterata برای اولین بار از ایران گزارش می شوند و از مهمترین آفات قارچ خوراکی دکمه ای محسوب می شوند...
    کلیدواژگان: قارچ خوراکی دکمه ای، دوبالان، کرج
  • رئوف کلیایی صفحه 103
    پشه میوه گلابی Contarinia pyrivora Riley که برای اولین بار از ایران گزارش می شود حشره کوچکی است که به میوه های جوان گلابی خسارت می زند. این حشره توسط نگارنده از باغات گلابی روستای فشند در اطراف کرج جمع آوری شد. بررسی های انجام شده و نتایج بدست آمده نیز حاصل کارهای انجام شده در همان منطقه است. براین اساس آفت سالانه یک نسل داشته و زمستان را به صورت شفیره در عمق 8-5 سانتیمتری خاک بستر باغ می گذراند. حشرات کامل در شرایط طبیعی از اواخر فروردین ماه و همزمان با شروع شکوفایی گلهای ارقام گلابی میان رس، در طبیعت ظاهر می شوند. تخم ریزی روی اندامهای گل بخصوص بساک پرچمها انجام می شود. تخمها کوچک و کشیده بوده و رنگ آنها سفید است. دوره جنینی به طور متوسط 3 روز به طول می انجامد. لاروها پس از خروج به داخل بافت میوه جوان نفوذ و اقدام به تغذیه از دانه های تازه تشکیل شده می کنند. میوه های آلوده ضمن تغییر شکل، بزرگتر از میوه های دیگر به نظر می رسند. در طول سه سال انجام مطالعات، داخل هر میوه آلوده به طور متوسط تعداد 15-12 عدد لارو مشاهده شد. متوسط زمان دوره لاروی آفت سه هفته محاسبه گردید.
    کلیدواژگان: آفاتب گلابی، پشه میوه گلابی، زیست شناسی
  • محمد مشهدی جعفرلو، پرویز طالبی چایچی صفحه 113
    بررسی ویژگی های زیستی زنبور Dibrachys boarmiae (Hym.: Pteromalidae) پارازیت لاروهای کامل کرم سیب در باغات سیب تبریز و حومه طی سالهای 79-1378 نشان داد که این پارازیتوئید به صورت گروهی از میزبان خود تغذیه نموده و حداقل 3 نسل کامل در روی کرم سیب ایجاد می نماید. زمستان گذرانی آن به صورت لارو کامل در محل زمستان گذرانی میزبان خود بوده و فاقد دیاپوز اجباری است. فعالیت حشرات کامل آن از اوایل اردیبهشت ماه هم زمان با گل دهی درختان سیب شروع شده و تا اواخر آبان ماه همان سال ادامه می یابد...
    کلیدواژگان: پارازیتوئید، کرم سیب، Dibrachys boarmiae
  • فرزاد مجیدی شیلسر، کریم کمالی، فرامرز علی نیا، جعفرارشاد صفحه 123
    اثر طیف دمایی 3803 درجه سانتی گراد در جوانه زنی، رشد میسلیومی و فعالیت بیمای زایی شش جدایه قارچ B. bassiana که از لاروهای ساقه خوار نواری برنج در استان گیلان جدا شده بود در شرایط آزمایشگاهی مطالعه گردید. جوانه زنی، رشد شعاعی میسلیوم و فعالیت بیماری زایی برای همه جدایه ها از 20 تا 30 درجه سانتی گراد lahini an. از نظر صفات مذکور به جز در دمای بهینه (30-25 درجه سانتیگراد) در سایر دماها اختلاف معنی داری وجود داشت. جوانه زنی اسپورها در دمای 5، 10، 15 و 35 درجه سانتی گراد برای همه جدایه ها عموما در سطح پایین بود در دمای 3 و 38 درجه سانتی گراد هیچگونه جوانه زنی اسپورها برای جدایه های مختلف مشاهده شد. پایین ترین سرعت رشد میسلیومی در 5، 10 و 35 درجه سانتی گراد برای جدایه های قارچی صورت گرفت. میانگین میزان رشد رویشی برحسب روز برای جدایه های Mcb1، Mcb11 و Mcb18 در 20، 25 و 30 درجه سانتی گراد بیشتر از سایر جدایه ها بود. مرگ و میر لاروها توسط جدایه های قارچی در دماهای مختلف اختلاف معنی دار داشت. مرگ و میر لاروهای ساقه خوار نواری برنج در اثر جدایه های قارچی از 10 تا 30 درجه سانتی گراد اتفاق افتاد. بیشترین مقدار LT50 در میان جدایه های قارچی مربوط به جدایه قارچ Mcb11 با میانگین 12/15 روز در دمای 10 درجه سانتی گراد و کمترین مقدار LT50 مربوط به جدایه قارچ Mcb18 با میانگین 35/5 روز در 25 درجه سانتیگراد بود. جدایه های قارچی Mcb1 و Mcb18 از لحاظ فعالیت جوانه زنی، رشد میسلیومی و فعالیت بیماری زایی برتر از جدایه های دیگر بودند.
    کلیدواژگان: قارچ Beauveria bassianna، دما، زهرآگینی، جوانه زنی، رشد شعاعی میسلیومی، مرگ و میر، کرم ساقه خوار، نواری برنج