فهرست مطالب

حدیث حوزه - پیاپی 1 (زمستان 1389)

نشریه حدیث حوزه
پیاپی 1 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1389/11/29
  • تعداد عناوین: 10
|
  • صفحه 4
  • علی نصیری صفحه 7
    یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین مباحثی که می بایست در بررسی تطبیقی میان دو دین زنده و پویای کنونی جهان؛ یعنی، اسلام و مسیحیت مورد توجه قرار گیرد، بازشناخت منابع دین شناخت آن هاست؛ زیرا تمام آموزه ها و گزاره های دینی اسلام و مسیحیت به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از آن منابع و آبش خورها بهره می گیرد و به همان میزان که بازشناخت هر یک از آموزه های این دو دین آسمانی و به ویژه مطالعات تطبیقی میان آن ها از اهمیت برخوردار است، در مرحله ای بس مهم تر شناخت ماهیت و جایگاه منابع این آموزه ها دارای اهمیت است. این منابع به طور کلی عبارت است از: کتاب آسمانی(قرآن، کتاب مقدس) و سنت.
    با توجه به این که سنت در اسلام و مسیحیت به عنوان مفسر و شارح یا به عنوان مبین آموزه های مسکوت گذاشته شده، در قرآن و کتاب مقدس نقش آفرینی می کند، در این مقاله، مفهوم جایگاه و کارکرد سنت از نگاه این دو دین آسمانی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور در بخش نخست مقاله، سنت در مفهوم اسلامی به معنای قول، فعل و تقریر معصوم دانسته شده است؛ البته با این تفاوت که سنت از نگاه شیعه شامل: پیامبراکرم و اهل بیت(علیهم السلام) است؛ اما سنت از نگاه اهل سنت، شامل قول، فعل و تقریر پیامبر اسلام و از نگاه شماری اندک، شامل سنت صحابه نیز است.
    سنت از نگاه اندیش وران مسلمان، به عنوان دومین منبع دین شناخت به رسمیت شناخته شده است. در مقابل، سنت از نگاه متالهان مسیحی، شامل آن دسته از آموزه ها و اعمال کلیسا است که از آغاز تاکنون خودنمایی کرده است. از نگاه متکلمان مسیحی ارباب کلیسا با بهره مندی از فیض و الهام روح القدس، افزون بر شایستگی تفسیر منحصرانه از کتاب مقدس، می تواند بیان گر آن دسته از آموزه ها و مناسک مسیح باشد که به دلایلی در کتاب مقدس، مسکوت گذاشته شده است. در این مقاله ضمن مقارنه این دو نگرش، نگره ی مسیحیت درباره ی کارکرد سنت از جهاتی نقد شده است.
    کلیدواژگان: قرآن، کتاب مقدس، سنت، قول، فعل، تقریر معصوم، تفسیر، نوگستری، کتاب مقدس، آباء مقدس، اعتقادنامه، نهضت اصلاح گرایان اقتدارگرا، نهضت اصلاح گرایان بنیاد ستیز
  • علی صدرایی خویی صفحه 44

    در این مقاله گواهی هایی که توسط علامه مجلسی بعد از جلسه درس به شاگردانش عطا شده مورد بررسی قرار گرفته است. خوش بختانه تعداد قابل ملاحظه ای از این گواهی ها شناسایی گردیده و هم اکنون در دسترس می باشد که تعداد آن ها بالغ بر دویست گواهی می گردد. در این مقاله شانزده گواهی مورد بررسی و متن کامل آن درج شده است. در این گواهی ها نام شاگردان علامه مجلسی، نام کتاب های درسی، و تاریخ تشکیل، به دقت ضبط گردیده و همین مساله در تاریخ تطور حدیث اهمیت فوق العاده دارد. از این گواهی ها مشخص می گردد که علامه مجلسی اغلب عمر خود را به تدریس کتب حدیثی خصوصا «کتب اربعه» (کافی، تهذیب، استبصار و من لا یحضره الفقیه) سپری نموده و متجاور از پنچ دهه از عمرش مشغول این کار بوده است.

    کلیدواژگان: علامه مجلسی، گواهی های حدیثی، کتاب های درسی حدیث، اجازات حدیثی، تصحیح متون حدیثی
  • حیدر مسجدی صفحه 64

    «بما ان اللغه ظاهره اجتماعیه فهی فی تطور و تغیر مستمر، فبعض الالفاظ المستعمله هذا الیوم لم تکن مستعمله فی العقود السابقه و بعض المفردات المسخدمه سابقا اندرست هذا الزمان و هکذا.
    و بما ان النصوص الدینیه من القرآن الکریم و الحدیث الشریف وردت باللغه العربیه و جاءت ضمن حقبه زمنیه معینه، فلابد من دراسه تاثیر تطور اللغه علی فهم هذه النصوص و هل ان فهم الالفاظ الوارده فیهما وفق معانی ها فی هذا الزمان صحیح؟ ام انه ینبغی فهم الالفاظ الوارده فیهما وفق معانی ها فی زمان صدورها؟
    هذا البحث له نتائج هامه تنعکس علی النطاق العلمی و العملی، بل قد تنعکس علی المجال الفقهی و العقیدی ایضا، فقد نسنتتج من القرآن و الحدیث شیئا ثم نحمله علی الدین الإسلامی، فی حین ان الدین الإسلامی بریء منه و بهذا تتبین اهمیه البحث و اهمیه هکذا دراسه للنصوص الدینیه.»الالفاظ المحوریه: اللغه، التطور، النصوص الدینیه، الحدیث، المناره، المئذنه، الوضوء.

  • مهدی مردانی صفحه 85

    آنچه در این مقاله سامان یافته است، بررسی تطبیقی احادیث «حلم» در نهج البلاغه با احادیث این موضوع در سایر منابع روایی است که به منظور تبیین تاثیر خانواده ی حدیث در فهم کامل از یک مفهوم اخلاقی است؛ به عبارت دیگر، غرض از این مقایسه آن است که معلوم گردد بسنده کردن به متون نهج البلاغه در یک موضوع، نسبت به مطالعه ی تمام روایات مربوط به آن، چه میزان در شناخت ما از حقیقت آن موضوع تفاوت خواهد داشت.

    کلیدواژگان: خانواده حدیث، نهج البلاغه، منابع روایی، حلم
  • محمد مهدی احسانی فر صفحه 104

    محمد بن احمد بن یحیی از اساتید حدیث در قرن سوم هجری است. وی کتابی به نام «نوادر الحکمه» داشت که جامعی روایی محسوب می شد. محمد بن حسن بن ولید، مشایخ بی واسطه ی محمد بن احمد را که بیش از 500 نفرند، جز عده ای خاص، توثیق ضمنی کرده و بزرگانی چون ابو العباس بن نوح، شیخ صدوق، نجاشی و شیخ طوسی هم این توثیق را پذیرفته اند.

    کلیدواژگان: محمد بن احمد بن یحیی، ابن عمران الاشعری، ابن عمران القمی، نوادر الحکمه، دبه الشبیب، توثیق عام، قواعد رجالی
  • جمال الدین حیدری فطرت صفحه 134

    یکی از مباحث مهم و اختلافی در بین اندیشمندان مسلمان، مساله ی عصمت پیامبران الهی و ائمه معصومین(علیهم السلام) بوده است. از جمله نویسندگانی که در این وادی پای نهاد و به خوبی این مطلب را اثبات کرد، عالم بزرگ شیعه، سید مرتضی علم الهدی بود که با نگارش کتاب «تنزیه الانبیاء و الائمه(علیه السلام)» به بسیاری از شبهاتی که درباره ی پیامبران الهی و ائمه معصومین مطرح می شد، پاسخ داد.
    نوشتار حاضر که به بررسی توصیفی-تحلیلی کتاب «تنزیه الانبیاء و الائمه(علیه السلام)» می پردازد، ابتدا به بررسی اجمالی زندگی نامه، شخصیت علمی و دیدگاه های این اندیشمند شیعی در علوم مختلف اسلامی پرداخته می شود و در ادامه، پس از ذکر مباحث مقدمه ای؛ از جمله: انگیزه نگارش، صحت انتساب کتاب و زمان تالیف آن، به بررسی شیوه ی نگارش کتاب، ساختار پاسخ گویی ایشان به شبهات درباره ی عصمت پیامبران و ائمه(علیه السلام) و بررسی محتوایی این پاسخ ها می پردازیم.

    کلیدواژگان: سید مرتضی، عصمت، تنزیه الانبیاء و الائمه، کتاب شناسی توصیفی
  • سید مصطفی مطهری صفحه 175

    اگر چه گاه در اثر حوادث گوناگون، برخی آثار بزرگان شیعه از میان رفته است، با این همه، اجزایی از آن در میان آثار علمی نویسندگان اهل سنت بیان شده است؛ از جمله این آثار، اثری رجالی از شخصیت علمی و توانا از سرزمین حلب است که اصل آن نیست؛ اما، اجزایی از آن در میان کتاب «لسان المیزان» ابن حجر عسقلانی ذکر شده است؛ این اثر که تالیف «علی بن الحکم» از عالمان قرن ششم هجری است، کتاب شناسان به اشتباه، به فردی هم‍ نام نسبت داده اند که فاصله ی آن ها، حدود سه قرن است. در این نوشتار، سعی شده این مدعا اثبات شود و در کنار معرفی مولف، اثر رجالی وی جمع آوری گردد، تا گامی دیگر در کشف میراث علمی شیعه در حلب برداشته شود.

    کلیدواژگان: ابن حجر عسقلانی، علی بن الحکم، مصنفی الشیعه، شیوخ الشیعه، مشایخ الشیعه، ابن ابی طی، الکشی، النجاشی، الطوسی، ابن ابی عمیر، آقابزرگ، علامه امین و آیت الله سبحانی
  • علی اکبر خدامیان صفحه 196

    کتب حدیثی شیعه میراث گران بهایی هستند که بیانگر سخنان گهربار معصومین(علیهم السلام) در تمام جنبه های دین و زندگی هستند. کتاب جامع الاحادیث که مولف آن جعفربن علی بن احمد القمی است، یکی از این میراث گران بهاست که نگارنده در پی آن است تا شناختی از مولف را به خوانندگان عرضه بدارد و کتاب ایشان را معرفی و خصوصیات آن را بیان کند. نویسنده ی مقاله بر این باور است که این کتاب اولین تالیف شیعه، راجع به احادیث مختص به پیامبر است که به صورت الفبایی به نگارش درآمده است و احادیث آن منحصر در موضوع خاصی نیست.

    کلیدواژگان: حدیث، حدیث پیامبر، حدیث نبوی، شیعه، جامع الاحادیث، جعفربن علی بن احمد، ابو محمد جعفر بن علی بن احمد الفقیه القمی الإیلاقی، احادیث الفبایی
  • محمدحسین افشاری صفحه 217

    مقاله ی بازشناسی هندسه ی علوم حدیثی، نوشتاری است درباه ی علوم حدیثی که در آن به اجمال معرفی دانش های حدیثی (علم رجال، فقه الحدیث، مصطلحات الحدیث، تاریخ حدیث و منبع شناسی) پرداخته و پس از معرفی آنها و بیان زیر شاخه های این علوم، به بیان مهم ترین مسایل مطرح شده در هر کدام یک از آنها پرداخته است.

    کلیدواژگان: حدیث، علوم حدیثی، رجال، فقه الحدیث، مصطلحات الحدیث، تاریخ حدیث و منبع شناسی
|
  • Ali Nasiri Page 7
    Knowledge of the origin of faith is one of the most important and effective issue that should be taken into consideration when making a comparative study between two most popular and influential religions of the world i.e. Christianity and Islam. All teachings of Islam and Christianity have been directly or indirectly taken from their sources. In addition to the teachings of these two religions, knowledge of status of their sources is also of high importance. These sources are: the Bible, the Holy Quran and Sunnah.The author of the present paper deals with Sunnah as interpreters of the Holy Quran in Islam and the Bible in Christianity. In the first part of this paper, the author presents an Islamic definition of Sunnah from two perspectives: Shia and Sunni. In the second part he makes a comparison between Islamic and Christian view of Sunnah along with a criticism of Christian approach to the functions of Sunnah.
    Keywords: The Holy Quran, the Bible, Sunnah, Sayings, Deeds of the Holy Prophet, Interpretation, New Development, the Holy Ancestors, Authoritarian Reform Movement, Ante, Fundamental Reform Movement
  • Ali Sadraee Khuee Page 44

    This article deals with teaching licenses issued by Alama Majlisi. Luckily a great number of these licenses have been verified and are available now. They are over 200 licenses. the author of this article verifies 16 teaching licenses with their full texts. These licenses contain name of students, textbooks, date of issue which are of high importance in the history of hadith development. These licenses indicate that Allama Majlisi has spent most of his time (more than fifty years) on teaching hadith books especially the Four Books (al-Kafi, Tahdhib al-Ahkam, al-Istibsar, and Man La Yahduruh al-Faqih)

    Keywords: Allama Majlisi, Hadith License, Hadith Textbook, Edition of Hadith Texts
  • Haydar Masjidi Page 64

    Since language is a social phenomenon and evolves over time, it is natural that some words in use today were not in use in the past and those in use in the past are worn out in the present day.Since religious texts (viz. the Holy Quran and Hadith) are in Arabic and revealed in a specific period of time, thus it is necessary to study the impact of language evolution on our understanding of these texts. Here is a question: Is it right to interpret them according to their present meaning or according to the time of their issuance.There are important results for this discussion theoretically and practically which reflect on jurisprudential and theological fields. If our understanding of the Holy Quran and hadith is based on wrong assumption how can we depict a true picture of Islam? That is why the present discussion is of such a very high importance.

    Keywords: Language, Evolution, Religious Texts, Hadith, al, Minarah, Midhana, Ablution
  • Mahdi Mardani Page 85

    In order to demonstrate the impact of hadith family on full comprehension of a moral concept, the author of this paper makes a comparative study between hadiths concerning hilm (clemency) in Nahj al-Balagha and hadiths with the same topic in other hadith sources. In fact he tries to prove that utilizing other hadith sources when investigating a hadith is a must and we should not be content with the very first conception of a hadith.

    Keywords: Hadith Family, Nahj al Balagha, Hadith Sources, Hilm (Clemency)
  • Mohammad Mahdi Ehsanifar Page 104

    Muhammad bn Ahmad bn Yahya is a hadith teacher of the third century A.H. He is the author of Nawdir al-Hikmah which is regarded as a hadith collection. Muhammad bn Hhasan bn Walid has implicitly accepted the trustworthiness of more than 500 direct teachers of Muhammad bn Ahmad (with a few exceptions). Some prominent scholars like Abu al-Abbas bn Nuh, Shaykh Saduq, Najashi and Shaykh Tusi have also accepted this authentication.

    Keywords: Muhammad bn Ahmad bn Yahya, Ibn Umran al Ashari, Ibn Umran al Qummi, Nawadir al Hikmah, Dabbat al Shabib (A Book Containing Miscellaneous Issues), General Authentication, Rijal Rules
  • Jamaluddin Haydari Fitrat Page 134

    Infallibility of Prophets and Imams is one of the important and controversial discussions amongst Muslim scholars. The prominent scholar of Shia, Sayyid Murtada `Alam al-Huda wrote a book under the title of Tanzih al-Anbiya wa al-A`immah in order to answer some dubious questions concerning the Infallibility of Prophets and Imams. The author of the present article makes a descriptive analysis of the above mentioned book. He first gives a brief account of Sayyid Murtada's life and personality as well as his views on a variety of Islamic sciences. After some introductory discussions such as motivation for writing, authenticity of attributing this book to Sayyid Murtada, date of compilation, he deals with his writing style and way of answering the dubious questions concerning the Infallibility of Prophets and Imams.

    Keywords: Sayyid Murtada, Tanzih al Anbiya wa al Aimmah, Descriptive Bibliography
  • Sayyid Mostafa Motahhari Page 175

    Despite the fact that some of the works of great Shii scholars have been destroyed during some tragic events, yet some passages from them have been cited in the books compiled by Sunni scholars. One of these works is a rijali book compiled by Ali bn Hakam a great scholar of Halab in the sixth century A.H. some parts of it have been cited in Ibn Hajar `Asqalani's Lisan al-Mizan. Some bibliographers have mistakenly ascribed it to a 261 scholar with the same name in the third century A.H.in the present paper, the author tries to prove his claim and reconstruct this rijal work so that more scientific heritages of Shia in Halab are brought to light.

    Keywords: Ibn Hajar Asqalani, Ali bn al Hakam, Compilations of Shia, Shiite Teachers, Ibn Abi Tay, Al, Kashi, al, Najashi, Tusi, Ibn Abi Umayr, Aqa Bozorg, Allama Amin, Ayatullah Subhani
  • Alirakbar Khoddamian Page 196

    Shiite hadith books are precious heritages which have preserved words of the Infallible Imams in all fields of faith and life. One of these precious heritages is Jami` al-Ahadith (Collection of Hadiths). The author of this article tries to present a picture of the compiler of Jami` al-Ahadith along with an explanation of its characteristics. He holds that this book is the first Shiite compilation of Prophetic hadiths in alphabetical order which its hadiths are not restricted to a specific topic.

    Keywords: Hadith, The Holy Prophet's Sayings, Prophetic Hadith, Shia, Hadith Collections, Jafar bn Ali bn Ahmad, Abu Muhammad Jafar bn Ali bn Ahmad al Faqih al Qummi al Ilaqi, Alphabetical Order
  • Mohammad Hossein Afshari Page 217

    The present paper is concerned with hadith sciences. The author first gives a brief account of related sciences such as knowledge of rijal (chain of authorities), hadith scholarship, hadith terminology, history of hadith, source analysis and etc. He then comes up with their definitions along with an explanation of their associated fields and finally deals with the most important issues concerning these disciplines.

    Keywords: Hadith, Hadith Sciences, Rijal (Chain of Authorities), Hadith Scholarship, Hadith Terminology, History of Hadith, Source Analysis