نشریه بصیرت و تربیت اسلامی
پیاپی 5 (بهار 1385)

بی تردید، هیچ حرفه‌ای نمی تواند خود را بی نیاز از الگو برداری و انتخاب الگوهای برتر بداند؛به ویژه آنکه براساس رهنمود قرآنی،پیامبر گرامی اسلام به عنوان « صاحب خلق عظیم » و «اسوه حسنه » مطرح هستند.
در حرفه روابط عمومی نیز، الگوهایی مطرح هستند که براساس روش ها و ارزشهای حاکم بر بینش و رفتار دست اندرکاران این حرفه مشخص می شوند.
وقتی سیره پیامبر اعظم (ص)را مطالعه می کنیم، کنشها، روش ها و ارزشهای حاکم بر روابط عمومی آن حضرت، دستمایه هایی را در اختیار ما می گذارد که اگر بتوانیم آن را براساس نظریه های علمی، جمع بندی کنیم،
می توانیم الگوی جدیدی از روابط عمومی را که متاثر از خلق عظیم محمدی(ص) است، تحت عنوان « الگوی روابط عمومی برتر» ارایه کنیم.
گرچه پرداختن به این موضوع از ابعاد مختلف، از جمله روش های ارتباطی مورد استفاده حضرت پیامبر(ص) مثل خطابه یا موعظه و... تکنیک کاربردی و یا ارزشهای حاکم بر رفتار ارتباطی پیامبر اعظم (ص) امکان دارد، لیکن در این مقاله زمینه هایی مثل «مهرورزی با مردم »، «صداقت»، « بهره گیری از افکار عمومی و مشورت »،« اخلاق نیک و نیکی با مردم»، « عیب پوشی »، « آگاهی بخشی و اطلاع رسانی »و« شیوه سخنرانی و سخنگویی » مورد توجه قرار می گیرند که در کل می توان آنها را اجزای اصلی «رفتار ارتباطی» پیامبر اعظم (ص) تلقی کرد

معرفت شناختی از جمله مباحث بسیار مهم و مبنایی در بنیان نهادن هر گونه نظام فکری، سازمان و نهادی می باشد. توجه و اهتمام بدین مهم در روابط عمومی نیز جایگاه ویژه ای دارد لذا در این مقاله تلاش شده است که چگونگی رسیدن به الگوی مناسب در روابط عمومی از طریق ضرورت و چگونگی بررسی مبانی معرفت شناختی آن مورد توجه قرار گیرد؛ و نهایتا به این نتیجه می رسیم که برای دست یابی به الگوی برتر در روابط عمومی، بایستی روش گفتگوی متقاعد کننده یا همان شیوه گفتگوی سقراطی را مد نظر قرار دهیم تا در پناه این اصل و اصل احترام متقابل به همه اهداف و خواسته های خود در روابط عمومی دست یابیم.

آثار شهید مطهری(رض) با مباحث قرآنی عجین است. این مباحث از گوناگونی و تنوع ویژه‌ای برخوردار می باشد. قرآن نخستین منبع مطهری در شناساندن فرهنگ اسلامی است و از این جهت، مباحث تفسیری و استنباطهای قرآنی در آثار شهید مطهری امری شاخص و نمایان است. شهید مطهری از جهت وسعت مباحث قرآنی آن هم با توجه به نیازهای فکری دوران معاصر، از پیشگامان تفسیر عصری و منادیان بازگشت به قرآن به شمار می رود.

از زمانهای بسیار دور که هنوز انسانها در تفکری ابتدایی تکامل نیافته به سر می بردند، تا به امروز تصوری راجع به اهریمن ،شر، نیروهای بدی، شیطان و... ذهن بشر را به خود مشغول داشته است ؛ و مساله‌ای مهم نه تنها در دین اسلام بلکه در تمام ادیان شمرده می شود. در بعضی ادیان و مذاهب غیر ابراهیمی، شیطان(اهریمن) موجودی مستقل تلقی می شود که در برابر خدا(اهورامزدا) قرار دارد و اهداف او همه رو به سوی شر و پلیدی و برهم زدن نظم جهانی و... است . اما در دین اسلام شیطان (اهریمن) موجودی مستقل نیست بلکه مخلوقی است که خداوند آن را وسیله‌ای برای آزمایش بندگان خویش قرار داده است. خداوند در پس این خلقت خویش اهداف غایی را برای انسان ها قرار داده است که مهمترین آنها کمال انسانی است و این کمال جز با وجود نیروهای بدی و اهریمنی و شیطان، برای بندگان حاصل نخواهد شد ؛ چرا که خیر زمانی معنا دارد که شری باشد یا کمال زمانی معنا دارد که نقصانی در کار باشد. از این رو در این مقاله سعی داریم تا با شناساندن شیطان، و راه های مقابله با وی گامی را برای رسیدن به قله های رفیع انسانیت به تصویر کشیم.

تبیین روش شناختی موفقیت استاد مطهری در مطالعات دینی نقش عمده‌ای در فهم آراء و مبانی وی دارد.
مهمترین خصلت روشی مطهری در دی« پژوهی، مساله محور بودن آن است و مواجهه با مشکل، تبدیل مشکل به مساله، آسیب شناسی مساله با به کاربردن فنون مختلف، روش استاد در تشخیص دقیق مسایل کلامی است . تبارشناسی مسایل و توجه یه چند تباری بودن مسایل دین پژوهی و نیز فراتر رفتن از حصرگرایی روش شناختی و توجه به ره آورد علوم مختلف و مرتبط با حوزه مطالعات دینی از مهمترین مهارتهای روشی استاد در تحلیل مسایل دین پژوهی است . مهارت تفکر نقادانه و توجه به اصل مسبوقیت نقد بر فهم نیز نقش موثری در موفقیت ایشان به عنوان متاله معاصر دارد.

ر میان نظریات سیاسی مدعی انسان مداری، اسلام و به ویژه قرآن و نهج البلاغه نشان دهنده نظام سیاسی ای است که انصافا مبتنی بر مردم سالاری و موجب هدایت فرد و جامعه به سوی سعادت دنیوی و اخروی می باشد. اصولا انسان موجودی شریف و دارای فضیلت و کرامت بوده و از جایگاهی رفیع و منیع برخوردار است؛ تا جایی که خداوند او را جانشین خود در زمین و مسجود فرشتگان معرفی می نماید. امیر المومنین (ع) حکومت بر مردم را امانت و فرصتی برای خدمت می داند نه طعمه و فریب؛ و رعایت آرا، و احترام رعیت و نیز مشورت با مومنان را ضروری دانسته و تاکید می نماید. در قرآن کریم ، خداوند حتی پیامبر اعظم (ص) را به مشورت با مومنان امر می فرماید. امیر مومنان در نامه های متعددی به حاکمان و کارگزاران حکومت خود موکدا یادآوری نموده که در مقابل مردم خاضع و مهربان بوده، آزادی آنها را در چارچوب شرع رعایت و خواسته های آنان را تامین نمایند. تکریم شخصیت و حرمت مردم، برخورداری از حمایت آنان، ایجاد عدالت و زمینه های بالندگی در جامعه، از شاخصهای مشروعیت حاکمیت شمرده شده است . این مقاله درصدد ارایه آیات و روایاتی است که مردم سالاری دینی را تبیین و تاکید می نماید.

جامعه با کار تمام اصناف و اقشار اداره می شود، ولی نقش طبقات مختلف در اداره جامعه برابر نیست؛ پلیس گسترده‌ترین خدمات را در جامعه دارد و اساسی ترین نقش را در جامعه ایفاء می‌کند. مردم در حصار پلیس زندگی می‌کنند که با خواست و اراده خداوند قلعه و دژ نفوذ ناپذیری برای مردم خواهد بود، همچنانکه همه کارهایی که انجام می شود با صدر اذن و جواز از طرف خداوند متعال می باشد. پلیس زینت والیان است و والیان امور با پلیس زینت داده شده اند؛ عزت دین با اقتدار و رفتار پلیس حاصل می شود و امنیت راه ها با عمل ودیده یابی پلیس فراهم می گردد؛ در نتیجه پلیس نقشی همه جانبه دارد و قوام مردم با پلیس می باشد. بنابراین جایگاه و منزلتی که پلیس دارد از طبقات عالی جامعه است ؛ والیان، مردم، امنیت، عزت دین و عزت دینی همه به پلیس بستگی دارد.

این کاوش برآن است که «فضای گفتمانی» طرح خاورمیانه بزرگ را بررسی نماید. تاکید بر « فضای گفتمانی » حامل این پیام است که : در مجموعه جستارهای مربوط به این طرح ، کنکاش در « فضای گفتمانی ، شکل گیری آن از مقدمات قطعی است که در کنار تعمق در بستر گفتمانی طرح خاورمیانه بزرگ» ، می تواند عمق استراتژیک ادراک ما را افزایش بخشد.
بی هیچ شبهه‌ای، طرح خاورمیانه بزرگ، قطعه‌ای از یک پازل محسوب می شود؛ قطعاتی به هم پیوسته از یک شکل یا تصویر مشخص، که هوشمندانه طراحی شده و با قرار گرفتن در کنار قطعات دیگر، از معنا و تعریف شفافتری برخوردار می شود.
من براین اعتقادم که بررسی این طرح بدون عنایت به سبر تکوینی دکترین‌های سیاسی- امنیتی ایالات متحده آمریکا در فضای گفتمانی ناشی از « نظام دو قطبی» حاکم بر جهان و پیروزی این کشور در سه جنگ جهانی قرن بیستم (جنگ های اول و دوم به همراه جنگ سرد)، امکان پذیر نیست ؛ این تاریخ نقطه عطفی است که باید به دقت به تعمق در آن پرداخت ؛ من ، این مقطع تاریخی را که در برگیرنده دهه آخر قرن بیستم و آغاز قرن بیست و یکم میلادی است ؛ « فضای گفتمانی» طرح خاورمیانه بزرگ نامیده ام؛ وآن را در « کیهان شناسی گفتمان آمریکایی » مورد نقد و بررسی قرار می دهم.

در دنیا کنونی تنش، بخش عمده ای از زندگی افراد را در محیط کار، اجتماع و خانواده تحت تاثیر خویش قرار داده است . تنیدگی فقط محدود به ایجاد بیماری نیست بلکه این مشکل اثرات زیان آوری بر روی عملکردهای مهم افراد، نظیر نحوه تصمیم گیری، کیفیت روابط فردی، برنامه ریزی و نهایتا سطح کارایی دارد.
برای مقابله با تنش و غلبه بر آن راهکارهای گوناگونی از سوی روانشناسان و جامعه شناسان و دانشمندان علم مدیریت مطرح شده است . اما در دنیای کنونی به دلیل پیجیدگی موضوع و مشکل استرس، راهکارها و روش های موجود پاسخگوی برطرف کردن این معضل نیست و این روش ها در غلبه بر تنش، کم رنگ است. نقش وجود خدا در تمامی ابعاد زندگی انسانها خاصه در بهداشت روانی بسیار مهم است . در واقع مذهب در عصر حاضر کانون توجه بسیاری از دانشمندان و مجامع علمی را به خود جلب نموده است. دین اسلام به عنوان آخرین و کامل ترین دین الهی، بزرگ ترین منبع تامین بهداشت روانی انسان را فراهم آورده است . این تحقیق به بررسی رابطه بین میزان اعتقاد به باورهای اسلامی و میزان تنیدگی پرداخته است. اطلاعات آماری با استفاده از دو پرسشنامه در زمینه استرس شغلی و اعتقاد به باورهای اسلامی گردآوری شده و با استفاده از فنون آمار توصیفی شاخص های آماری محاسبه و با استفاده از آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شده و نتیجه به دست آمده حاکی از وجود رابطه معکوس و معنی داری بین این دو متغیر است . یعنی افرادی که به باورهای اسلامی اعتقاد بیشتری دارند، در مقایسه با افرادی که به باورهای اسلامی اعتقاد کمتری دارند، در سطح پایین تری از تنیدگی قرار دارند. بنابراین، فرضیه محقق دال بر وجود رابطه معکوس بین دو متغیر پذیرفته شده است .

براساس اصول چهارگانه اعمال مدیریت که عبارت است از برنامه ریزی ، ساماندهی ، رهبری و نظارت ؛ توجه به کارایی و اثربخشی امر نظارت و کنترل بیش از پیش مشخص می شود. سازمانها همیشه نیاز به شناخت کارکنان و فرآیندهای در حال انجام هستند تا براساس آن وضعیت منابع انسانی، سرمایه و اطلاعات خود را بهبود بخشند و به این ترتیب برکیفیت تولید و یا ارایه خدمات خود بیفزایند. در گذشته ارزیابی ها بیشتر براساس قضاوتهای شخصی بود ولی در دیدگاه نوین، جهت گیری به رشد و توسعه تغییر یافته است و نظارت کارآمد به پیشگیری و مشاوره توجه بیشتری نشان می دهد. در این نوشتار، به راهبردهای مختلف برای انجام نظارت و ارزیابی موثر علمی و اسلامی اشاره شده است که مناسب است راه های اجرای صحیح هر یک مورد بررسی قرار گیرد. سپس ویژگی‌ها و شاخصهای نظام ارزیابی کارآمد و اثر بخش مکتبی و روش های آن ارایه خواهد شد.