نشریه مطالعات در دنیای رنگ
سال پنجم شماره 1 (پیاپی 16، بهار 1394)

اختراع دستگاه های تشخیص امواج زیر قرمز در محدوده وسیعی از طیف امواج الکترومغناطیس (به ویژه در ناحیه غیرمرئی زیر قرمز نزدیک) انجام عملیات نظامی در شب را بسیار مشکل ساخته است. به این منظور منسوجات استتاری باید با مواد رنگزا و رنگدانه هایی که دارای مقادیر انعکاسی در ناحیه زیر قرمز نزدیک، مشابه محیط اطراف می باشند، چاپ، رنگرزی یا رنگرزی جرمی شوند. رنگ هایی که در اغلب الگو های استتاری وجود دارد سبز، قهوه ای، زیتونی، خاکی و مشکی می باشد، بنابراین باید مقادیر انعکاسی حاصل از فرمولاسیون به کار گرفته شده در ترکیب مواد رنگزا و رنگدانه های مورد استفاده در منسوج مطابق با مقادیر انعکاسی شید های طبیعی آنها در ناحیه زیر قرمز نزدیک طیف امواج الکترومغناطیس باشد. مطالعات زیادی در خصوص استتار منسوجات در ناحیه زیر قرمز نزدیک بر روی الیاف مصنوعی و طبیعی انجام گرفته که در آنها نقش رنگدانه ها و مواد رنگزا و غلظت آنها بر خواص انعکاسی و ویژگی های منسوجات تعیین شده است. همچنین این مطالعات توانسته اند روش های مناسب تولید منسوجات استتاری و استفاده از آنها برای اهداف مورد نظر در ناحیه غیرمرئی طیف امواج الکترومغناطیس را نشان دهد. در این مقاله، پس از تعریف مفاهیم استتار و تشریح مواد رنگزا و رنگدانه های مناسب برای استتار منسوجات در ناحیه زیر قرمز نزدیک، روش های مختلف استتار منسوجات در ناحیه زیر قرمز، مرور گردیده است.

میزان تولید آلاینده های صنعتی در طی چند دهه اخیر، رشد فزآینده ای داشته است. آلاینده ها به مواد زاید اعم از جامد، مایع و گاز که دارای فعالیت شیمیایی، سمیت، خاصیت انفجاری، خورندگی می باشند، اطلاق می شود. این مواد برای سلامت انسان یا محیط زیست، به صورت مجزا و یا هنگامی که با سایر مواد زاید مخلوط می شوند، ایجاد خطر می کنند. صنایع چاپ از جمله صنایعی خطرناک برای محیط زیست محسوب می شوند که به دلیل مصرف الکل ها، مرکب ها، پاک کننده ها، می توانند طیف وسیعی از آلاینده های صنعتی را تشکیل دهند. دولت ها و صاحبان صنایع برای کاهش آلاینده ها اقدامات و قوانینی را وضع کرده اند که این تحقیق به اقدامات ضروری از جمله به کارگیری مواد آب پایه، استفاده از مرکب های باز، ایجاد برج تقطیر، ایجاد شهرک های تخصصی چاپ، جداسازی پساب های صنعتی و غیره برای کاهش آلاینده های صنایع چاپ پرداخته است.

بررسی نورها و رنگ ها، ابزاری مهم در راستای شناخت کی هان و درک قوانین حاکم بر آن به شمار می رود. هدف از این مطالعه، مروری بر یافته های بشر در این حوزه و دست آورد های علمی او در سایه شناخت و تحلیل نورها و رنگ های کی هانی است. بررسی این دستاوردها نشان می دهد واکنش ها و فعل و انفعالات هسته ای در قلب ستارگان و به تبع آن دمای آنها، موثرترین عامل در رنگ ستارگان به شمار می رود، قدر ستاره، به عنوان معیار اصلی سنجش تابندگی آن، وابستگی مستقیم به این دما دارد. از سوی دیگر عواملی هم چون فاصله ستاره تا زمین و وسعت سطح منتشرکننده نور بر ارزیابی ما از درخشندگی ستارگان تاثیرگذارند. هم چنین به طور عکس، به منظور اندازه گیری دمای ستارگان، علاوه بر روش های طیف سنجی می توان از ویژگی های رنگی آنها کمک گرفت. نمار رنگ ستاره که به صورت اختلاف قدر ستاره در دو محدوده مشخص از طیف نور (در محدوده نور مرئی و اطراف آن) تعریف می شود و هم چنین نمودارهای رنگ-رنگ و قدر-رنگ، ستاره شناسان را در راستای شناخت بیشتر ماهیت و ویژگی های ستارگان از جمله دمای آنها یاری می کند. نور در مسیرش به سمت زمین دست خوش تغییراتی خواهد شد که رنگ ستارگان را تحت تاثیر قرار می دهد. سرخ شوندگی میان ستاره ای، انتقال سرخ و انتقال سرخ گرانشی از جمله تغییرات مهم نور در طول مسیر به شمار می روند که تحلیل آن ها اطلاعات ارزشمندی را در اختیار اخترفیزیک دانان قرار می دهد. ستارگان تنها اجرام این دنیای پهناور نیستند، بخش اعظم کی هان را جرمی نادیدنی به نام ماده تاریک شکل می دهد که چیستی آن هنوز بر دانشمندان مشخص نیست. رنگ سیارات به عنوان اجرام منعکس کننده نور، تابعی از ضریب بازتاب، ماهیت و جو آنهاست. تحلیل ویژگی های رنگی سیارات زمینه ساز شناخت بیشتر مواد سازنده و ماهیت آنها به حساب می آید.

استفاده از پوشش های آلی به منظور حفاظت از زیرآیند های مختلف امری متداول محسوب می شود که سبب پدیدار شدن کاربردهای گسترده پوشش ها در حوزه های مختلف شده است، زیرا می توان با استفاده از لایه ای نازک از سازه هایی با ارزش بالا حفاظت کرد. در این میان، خواص مکانیکی پوشش ها از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است. زیرا پوشش با هر نوع کاربردی، اولین و مهم ترین ویژگی که باید داشته باشد پایداری در برابر شرایط مختلف محیطی است. بنابراین، در انتخاب پوشش ها توجه به خواص مکانیکی پوشش امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. یکی از ویژگی هایی که در مورد پوشش ها از اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار است، مقاومت پوشش در برابر ضربه است. از ضربه به عنوان یکی از حادترین شرایط اعمال نیرو به پوشش یاد می شود که موضوعی پیچیده بوده و ابعاد مختلفی از آن همچنان ناشناخته مانده است. در این گزارش به مطالعه مقاومت به ضربه یکی از پرکاربردترین پوشش های آلی یعنی پلی یورتان ها پرداخته شده است. بنابراین، پس از بیان رفتار پوشش های آلی در برابر ضربه و همچنین نوع تنش وارد شده به پوشش در هنگام اعمال ضربه به تحقیقات انجام گرفته در زمینه بهبود مقاومت به ضربه پوشش های یورتانی پرداخته خواهد شد. نتایج بررسی شده در این تحقیق نشان دادند که نوع ایزوسیانات در مقاومت به ضربه پوشش های پلی یورتانی موثر بوده و با تغییر نوع ایزوسیانات از هگزا متیلن دی ایزوسیانات به ایزوفورن دی ایزوسیانات مقاومت به ضربه از 60 به Kg cm 70 می رسد. نوع گسترش دهنده زنجیر، عاملیت آن و درصد وزنی مورد استفاده نیز بر مقاومت به ضربه موثر بوده، طوریکه می توان با استفاده از عامل گسترش دهنده الکلی سه عاملی به میزان 15% وزنی به مقاومت به ضربه Kg cm 95 دست یافت. استفاده از پلیمرهای شاخه ای و نانوذرات در پوشش های پلی یورتان، روش های دیگری هستند که سبب بهبود مقاومت به ضربه و افزایش آن تا Kg cm100 می شوند.

برای اولین بار جاذب های فرابنفش در سال 1928 در ضدآفتاب ها برای محافظت پوست انسان در برابر اثرات مخرب اشعه فرابنفش استفاده شدند. با آگاهی از مزایای فراوان این مواد، توسعه آنها روند رو به رشدی داشته و تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است. در صنایع نساجی و فرش دستباف، اشعه فرابنفش با انرژی زیاد یکی از عوامل مخرب اصلی در افت خواص الیاف و رنگ پریدگی منسوجات رنگی به دلیل شکستن زنجیرهای پلیمری و تخریب ساختارهای آلی می باشد. به همین جهت، مطالعات زیادی برای استفاده از جاذب های فرابنفش مختلف در عملیات تکمیل منسوجات جهت بهبود ثبات نوری منسوجات رنگی و محافظت الیاف انجام شده است. در این مقاله، پیشرفت های حاصله در استفاده از جاذب های فرابنفش تجاری با تاکید بر مواد قابل استفاده در تکمیل منسوجات برپایه طبیعی الیاف طبیعی، رنگزاهای طبیعی، مواد جاذب فرابنفش طبیعی و... مرور شده است. بطورکلی و با توجه به نتایج و روند مطالعات، آینده روشنی برای شناسایی و معرفی مواد جاذب فرابنفش نوین با خواص مطلوب و دوستدار محیط زیست پیش بینی می گردد.

دیودهای نورتاب آلی به عنوان یک ابزار الکترونیکی که در پاسخ به دریافت جریان الکتریسیته می توانند نور ساطع نمایند، معمولا شامل یک لایه آند شفاف و رسانا ایندیم اکسید قلع، لایه انتقال/ تزریق حفره، لایه ساطع کننده نور، لایه انتقال/ تزریق الکترون و یک کاتد فلزی می باشند. یکی از مزایای اصلی دیودهای نورتاب آلی، قابلیت ساخت با روش انحلالی است که روشی کم هزینه و مناسب برای نمایشگرهای انعطاف پذیراندازه بزرگ می باشد. در سال های اخیر تلاش های بسیاری در جهت توسعه مواد مورد استفاده به صورت انحلالی در این دستگاه ها صورت گرفته است. این تحقیقات منجر به موفقیت های قابل توجهی برای تولید تمام لایه های دیودهای نورتاب آلی به روش انحلالی گردیده و راه را برای رسیدن به تولید دستگاه های نوری آلی، با قابلیت چاپ لایه به لایه ایجاد کرده است. لازمه روش مذکور این است که مواد مورد استفاده در لایه ها با یکدیگر سازگاری داشته باشند، از این جهت که در معرض لایه های مجاور تخریب نشده و یا با آنان مخلوط نشوند. از این رو مواد هر لایه باید در حلال های متعامد قابل حل باشند و یا دارای قابلیت شبکه ای شدن باشند تا با یک دیگر مخلوط نشوند. در بخش اول این مقاله مروری می شود بر مواد ساطع کننده نور و مواد انتقال دهنده الکترون و حفره در دیودهای نورتاب آلی، که با روش انحلالی لایه به لایه از قبیل چاپگر جوهرافشان و پوشش دورانی قابلیت تولید دارند. در بخش دوم نیز به مواد مورد استفاده به عنوان آند و کاتد با قابلیت استفاده با روش انحلالی پرداخته می شود.

دیودهای نورتاب آلی یکی از انواع ابزار الکترونیکی هوشمند هستند که در سال های اخیر از مرزهای دانش عبور کرده و وارد بازار تجاری شده اند. به طور معمول دیودهای نورتاب آلی، شامل یک لایه آند رسانا و شفاف ایندیم تین اکساید، لایه انتقال/ تزریق حفره (HTL)، لایه ساطع کننده نور (EML) و یک لایه انتقال/ تزریق الکترون (ETL) و یک کاتد فلزی می باشند. فرآیند انحلالی در تهیه نمایشگرهای انعطاف پذیرمناسب تر از فناوری های دیگر مانند لایه نشانی تحت خلا می باشد. تاکنون مواد بسیاری با قابلیت استفاده در فرآیند انحلالی توسعه پیدا کرده و راه را برای ساخت دستگاه های الکترونیک نوری آلی با چاپ لایه به لایه، فراهم کرده اند. در بخش اول این مقاله به بررسی لایه های فعال(لایه انتقال/تزریق حفره، لایه ساطع کننده نور و یک لایه انتقال/تزریق الکترون) در دیودهای نورتاب آلی پرداخته شد. از آنجا که لایه آند وکاتد در دیودهای نورتاب متداول، به روش های غیر انحلالی تهیه می شوند، یک چالش عمده در تحقق کامل روش انحلالی دیودهای نورتاب آلی، الکترودها هستند. از این رو در بخش دوم این مقاله به مواد مورد استفاده به عنوان آند و کاتد در دیودهای نورتاب آلی، که با روش انحلالی تهیه می گردند، پرداخته می شود.
تهیه دیود های نورتاب آلی به روش انحلالی، بخش دوم: الکترودهانشریه: سال پنجم-شماره اول- بهار 1394 - مقاله 7 صفحات: 87 تا 96کد مقاله:JSCW-15-04-2014-10152مولفین:آتشه سلیمانی گرگانی ملیحه پیشواییسعیده گرجی کندیفرهود نجفی رزین و افزودنی هاوحیده یکه فلاح علوم و فناوری چاپچکیده مقاله:دیودهای نورتاب آلی یکی از انواع ابزار الکترونیکی هوشمند هستند که در سال های اخیر از مرزهای دانش عبور کرده و وارد بازار تجاری شده اند. به طور معمول دیودهای نورتاب آلی، شامل یک لایه آند رسانا و شفاف ایندیم تین اکساید، لایه انتقال/ تزریق حفره (HTL)، لایه ساطع کننده نور (EML) و یک لایه انتقال/ تزریق الکترون (ETL) و یک کاتد فلزی می باشند. فرآیند انحلالی در تهیه نمایشگرهای انعطاف پذیرمناسب تر از فناوری های دیگر مانند لایه نشانی تحت خلا می باشد. تاکنون مواد بسیاری با قابلیت استفاده در فرآیند انحلالی توسعه پیدا کرده و راه را برای ساخت دستگاه های الکترونیک نوری آلی با چاپ لایه به لایه، فراهم کرده اند. در بخش اول این مقاله به بررسی لایه های فعال(لایه انتقال/تزریق حفره، لایه ساطع کننده نور و یک لایه انتقال/تزریق الکترون) در دیودهای نورتاب آلی پرداخته شد. از آنجا که لایه آند وکاتد در دیودهای نورتاب متداول، به روش های غیر انحلالی تهیه می شوند، یک چالش عمده در تحقق کامل روش انحلالی دیودهای نورتاب آلی، الکترودها هستند. از این رو در بخش دوم این مقاله به مواد مورد استفاده به عنوان آند و کاتد در دیودهای نورتاب آلی، که با روش انحلالی تهیه می گردند، پرداخته می شود.

پلیمرهای دارای استخلافهای رنگی از جمله مواد مهم در تصویر برداری های پزشکی، تقویت سیگنال در تشخیص های بیولوژیکی، مواد فوتوکرومیک و مطالعه فلوروسنتی دینامیک پلیمرها هستند. اغلب، قرار گرفتن تعداد بسیار محدود و دقیقا معینی از مولکول رنگ در محلی کاملا مشخص از زنجیره پلیمری مانند انتهای زنجیر یا در محل اتصال دو قطعه مختلف در کوپلیمرها، اهمیت بسیار زیادی دارد. با توسعه یافتن روش های پلیمریزاسیون زنده/کنترل شده، عامل دار کردن پلیمر در نواحی مذکور و همچنین کنترل وزن مولکولی پلیمر، امکان پذیر است. این مقاله به بررسی روش های عملی که به متصل شدن تنها یک مولکول رنگ به هر زنجیر پلیمری منتهی می شود، می پردازد. مولکول رنگ می تواند در هر کدام از مراحل پلیمریزاسیون شامل مرحله آغاز، انتشار و یا پس از خاتمه پلیمریزاسیون به زنجیر پلیمر متصل گردد که به ترتیب بوسیله آغازگرها، یک مونومر عامل دار شده و یا عامل دار کردن پلیمر بدست آمده با مولکول رنگ، انجام می شود.