جلال الدین رومی فرزانه ای عارف، که در وهله نخست، معلم و مرشد بود. شعر و شاعری عرض بر جوهره معلمی اش بود. مولانا از صوفیانی بود که دل دریایی دارند. آنچه مولانا را مولانا کرده بود همین دل دریایی او، و گشودگی وی به جهان پر رمز و رازی بود که وحدتش می خوانند.

مولوی از بهترین و والاترین نمونه های شاعران معترض انقلابی مردم گرای ضد دربار و حکومتهای جابر و جائر زمانش بود. به تصریح زندگی نامه و اشعارش شاعری ستم ستیز و متعارض با طاغوتهای زمان است. در غزل معروفی که به مطلع «بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزو است» فریاد می زند، اما نه از سر خشم و خروش کور عاصیانه بلکه از روی وجد و شعف بزرگ اندیشانه و راهگشایانه؛