آرشیو پنجشنبه ۹ مهر ۱۳۹۴، شماره ۶۰۴۱
بین الملل
۲۰
جهان نما

سازمان ملل؛ محمل هم اندیشی جهانی

نیکنام ارشدنیا

با گذشت هفت دهه از عمر سازمان ملل همچنان این پرسش در میان افکار عمومی جهان مطرح است که آیا سازمان ملل متحد در مواجهه با بحران های جهانی کارآمد و پاسخگو است. پیچیدگی تحولات جهانی و ماهیت سیاست بین المللی از یکسو و از طرف دیگر عدم بالندگی در حقوق بین الملل پاسخ به پرسش فوق را دشوار ساخته است. عنصر اصلی جهت دهنده به سیاست های جهانی نه قانون و تعهد بلکه میزان و سهم بازیگران از قدرت است. گرچه بانیان سازمان ملل با هدف پایان بخشیدن به چنین وضعیت آنارشیک در روابط بین الملل ایده تشکیل این سازمان را مطرح کردند اما واقعیت بین المللی حکایت از این مساله دارد که بشریت هنوز برای رسیدن به صلح و امنیت پایدار جهانی راه درازی در پیش دارد. ساختار سازمان ملل خود گویای چنین وضعیتی است. تاسیس نهاد شورای امنیت در سازمان ملل که اعضای آن از حق وتو برخوردارند بخوبی منعکس کننده غلبه عنصر قدرت بر حقوق در این ساختار جهانی است. البته این به معنی بی ارادگی سازمان ملل در برخورد با بی ثباتی های جهانی نیست بلکه بیانگر این نکته است که باید سازمان ملل متحد را در چارچوب قواعد و شرایط حاکم بر آن سنجید و انتظار داشت. در این میان بسیاری از حقوقدانان بر این باورند که گرچه سازمان ملل توانایی اجرایی چندانی در روابط بین الملل ندارد اما با توجه به گرد هم آوردن اعضای جامعه جهانی و مطرح ساختن نظرات گوناگون به صورت ضمنی زمینه را برای عملیاتی ساختن آن فراهم می آورد. به عبارتی سازمان ملل دیپلماسی چند جانبه ای است که زمینه هم اندیشی و همفکری جهانی را در خصوص مهم ترین مناقشات بین المللی فراهم می آورد. در این خصوص می توان به تلاش های ارزنده این سازمان در برخورد با ناقضان حقوق انسانی در بالکان در دهه 90 اشاره کرد که ضمن تقبیح عملکرد صرب ها و شناسایی حقوق مسلمانان، زمینه مجازات آنها را نیز در دادگاه بین المللی فراهم کرد. در حال حاضر هم این سازمان با تمرکز بر بحران سوریه در تلاش برای یافتن راه حلی در بحران سوریه است، با پیگیری سازمان ملل است که در نشست امسال بحران سوریه سرفصل نطق های رهبران بزرگ قرار گرفت و آنها با استفاده از تریبون سازمان ملل تلاش خود را برای اتخاذ گامی موثر در سوریه به نمایش گذاشتند.