آرشیو دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷، شماره ۳۱۴۱
کتاب
۹

تازه های نشر ناهید در نمایشگاه

داستایفسکی، موسیقی و سینما

آندره ژید در سال 1923 یعنی در دورانی که دیگر نویسنده مشهوری به شمار می رفت کتابی درباره داستایفسکی به چاپ رساند. این کتاب درواقع مجموعه ای از نوشته ها و سخنرانی های ژید درباره داستایفسکی است. سیروس ذکاء، «داستایفسکی» ژید را چند سال پیش به فارسی ترجمه کرده بود و به تازگی چاپ دیگری از این کتاب توسط انتشارات ناهید منتشر شده است. آندره ژید جز آنکه خود نویسنده مهمی به شمار می رود شناخت بسیار خوبی هم از ادبیات جهانی داشته و ضمنا به عنوان مترجم آثاری از شکسپیر، کنراد و... را ترجمه کرده بود و از این نظر می توان او را «منتقد ادبی تمام عیاری» نیز دانست. به این اعتبار آنچه او درباره داستایفسکی نوشته اهمیت زیادی دارد و در این نوشته ها هم به وجوه مختلف و گاه متضاد داستایفسکی پرداخته و هم آثارش را مورد نقد و بررسی قرار داده است. سیروس ذکاء در بخشی از پیشگفتار کوتاهش درباره این کتاب نوشته: «تردیدی نیست که کتاب ژید با هشدار به خواننده در مورد ساده سازی های مفرط منتقدان درباره آثار داستایفسکی و تفسیر غلط آن ها، نقش موثری در شناخت و برانگیختن علاقه و توجه به آثار این نویسنده بزرگ روس داشته است. علاوه براین ژید کوشیده است شباهت و تجانس داستایفسکی را بیشتر از نویسندگان معاصرش با چند نویسنده بزرگ دیگر چون بلیک، براونینگ و نیچه برملا سازد و جایگاه این نویسنده را در چارچوب خاص خود و در چشم انداز جهانی مشخص کند».

«شونبرگ» عنوان کتابی است از چارلز روزن که هم زمان با برگزاری نمایشگاه کتاب با ترجمه مهرنوش غضنفری از طرف انتشارات ناهید به چاپ رسیده است. آرنولد شونبرگ یکی از شاخص ترین آهنگسازان مدرن است که البته چهره خاصی هم به شمار می رود چراکه او «تا پایان عمر به برانگیختن عداوت بی نظیری علیه خود در تاریخ موسیقی ادامه داد». این که چرا چنین اتفاقی افتاد، یکی از موضوعاتی است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. در بخشی از توضیحات کتاب می خوانیم: «چارلز روزن، با آمیختن تحلیل و بررسی تاریخی و موسیقایی، و تجربه خویش به عنوان موسیقی دانی حرفه ای، نابودی تونالیته و آثار تصنیف شده عظیم در سال های 1908-1913 را در بستر اکسپرسیونیستی آنها قرار داده و سپس نشان می دهد که شونبرگ چگونه پس از ناامیدی جنگ جهانی اول و کشف تکنیک دوازده نتی، در پی احیای فرم های کلاسیک از درون تونالیته بود. موسیقی شونبرگ در میان اکسپرسیوترین آثاری قرار می گیرد که تابه حال ساخته شده است. چارلز روزن این دستاورد را به مثابه خلق دوباره زبان سنتی موسیقی بررسی می کند». آن طور که مترجم کتاب در ابتدای اثر توضیح داده، چارلز روزن مروری تحلیلی بر روند آهنگسازی شونبرگ کرده است و به این خاطر به جزئیات تاریخی و یا زندگی شخصی او نپرداخته و درواقع تمرکز اساسی نویسنده بر تحولات موجود در مسیر حرفه ای هنرمند است. چارلز روزن که در سال 1927 در نیویورک متولد شده، دارای مدرک دکترا در رشته ادبیات فرانسه است و در سال 1972 نیز از طرف دانشگاه ایالتی نیویورک به درجه پروفسوری در موسیقی نایل شده است.

یکی دیگر از کتاب هایی که این روزها توسط انتشارات ناهید منتشر شده، «نجات گربه» بلیک اسنایدر با ترجمه بهزاد افشار است. «نجات گربه» کتابی است درباره آموزش فیلمنامه نویسی که می توان آن را از نمونه های مشهور، موثر و بحث انگیز در حوزه آثار راهنمای فیلمنامه نویسی دانست. طبق توضیح کتاب، دلیل شهرت «نجات گربه»، «تا حد زیادی به جذابیت و سادگی آن در انتقال مفاهیم پیچیده فیلمنامه نویسی و تیزبینی زیرکانه اسنایدر در مواجهه با عناصر داستان برمی گردد. با آنکه او خود هرگز فیلمنامه چندان مشهوری ننوشته است، قابلیت درخور او در فراگیری، شناخت، دسته بندی و الگویابی فیلمنامه ها به همراه شیوه نگارشی شبیه به طرز صحبت معلمان آزموده، نجات گربه را به موفق ترین اثر او، و یکی از آثار شاخص در این زمینه تبدیل کرده است. زبان او در عین دلنشینی، مطالبی عمیق و پیچیده را به مناسبت موضوع مدنظر پروبال می دهد. چه بسا وسواس او در پافشاری بر پاره ای موارد محل مناقشه باشد، اما این امر برای فیلمنامه نویسی مستقل در هالیوود قابل درک و حتی نیاز کار فیلمنامه نویسان گمنام به شمار آید. درنهایت یکی دیگر از جذابیت های این کتاب بیان مفاهیمی است که صرفا برای فیلمنامه نویسان و داستان پردازان نیست، بلکه می تواند برای هر خواننده علاقه مندی جذاب باشد». «نجات گربه» در هشت بخش به همراه یک مقدمه و همچنین پیش گفتاری از شیلا هاناهان تیلور تدوین شده و در پایان نیز واژه نامه ای پیوست کتاب شده است. بلیک اسنایدر خیلی زود و در سن هشت سالگی به عنوان صداپیشه به پدرش که تهیه کننده ای موفق بود، پیوست.