مدت هاست محققان حوزه های مختلف بر اهمیت ضبط تاریخ شفاهی تاکید می کنند. همه ماجراها و روایت ها را لابه لای کتاب های تاریخ نمی توان یافت و گاه مهم ترین بزنگاه های تاریخ معاصر در سینه ها مانده اند و از این محفل به آن محفل سرک می کشند و گاه مستهلک می شوند و از بین می روند. بنابراین ضبط و ثبت این منقولات، اهمیتی همپای انتشار اسناد رسمی تاریخ معاصر دارد. یکی از تلاش ها در این رابطه در سال های اخیر، «مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر» است که به کوشش حسین دهباشی تاکنون چهار جلد از آن منتشر شده است؛ خاطرات علینقی عالیخانی با نام «اقتصاد و امنیت»، خاطرات داریوش همایون با نام «آیندگان و روندگان»، خاطرات سیدحسین نصر با عنوان «حکمت و سیاست»، و خاطرات شاپور آذربرزین به نام «فرماندهی و نافرمانی» که درباره همین آخری، گزارش همکار ما محمدصادق علیزاده را در همین صفحه می خوانید. پیش از اینها هم از دهباشی مجموعه گفت وگوهای تصویری «خشت خام» را دیده ایم که خبر انتشار سری جدیدش را همین بالای صفحه خواندید. در واقع گفت وگوهای مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر به نوعی نسخه مبسوط تر همان کاری است که دهباشی در «خشت خام» انجام داده است. مجموع کتاب ها خواندنی اند اما انتظار می رفت پس از انجام گفت وگوها، پیاده سازی و تنظیم آنها، متن به دست ویراستاری خبره در تاریخ معاصر سپرده شود تا برخی ادعاهای مطرح شده در این گفت وگوها، راستی آزمایی شوند؛ در برخی گفت وگوها حتی اشتباه تقویمی و تاریخی روی می دهد که نیاز به اصلاح و توضیح دارد. حتی اگر دهباشی به عنوان گفت وگوکننده نخواسته با بازکردن پرانتزهای بزرگ، ریتم گفت وگو را از تک و تا بیندازد، می توانست طی کتاب کردن آنها توضیحاتی بیفزاید.اما انتشار این مجموعه در این چند سال عاری از حواشی نیز نبوده است. علاوه بر جنجال هایی در رابطه با محتوای کتاب ها، یک بار از توزیع آنها در نمایشگاه بین المللی کتاب جلوگیری و انتشار آنها نیز تا مدتی متوقف شد. هر چند پس از آن، چاپ دوم این مجموعه چهارجلدی توزیع شد در حالی که اداره کتاب اعلام کرد چاپ دوم این اثر اعلام وصول دریافت نکرده است. این مشکل البته بعدها حل شد و حالا نام این کتاب ها اغلب در فهرست پرفروش های کتاب های تاریخ دیده می شود.