دولت سیدضیا فقط 90 روز دوام داشت. 10 روز بعد از آن، قوام السلطنه فهرست هیات دولت خود را اعلام می کند. در بین آنان نام رضاخان، به عنوان وزیر جنگ و دکتر مصدق، در مقام وزیر مالیه به چشم می خورد. مجلس چهارم افتتاح می شود و دولت احمد قوام با اشاره به اهمیت و لزوم «توسعه قوای نظامی» و متحدالشکل کردن آن، برنامه اصلاحاتی خود را چنین اعلام می کند: «اول، توجه به رفاه طبقه سوم و رفع بیکاری و اصلاح حال زارع و توجه به بهبود امر فلاحت. دوم، به راه انداختن بانک استقراضی (بانکی که دولت شوروی آن را با کلیه محاسباتش به موجب معاهده به ایران واگذار کرده بود) و کلیه شعب آن در مرکز و ایالات به عنوان بانک دولتی ایران و تهیه سرمایه از منابع داخلی. سوم، به کار انداختن معادن و سایر منابع ثروت به وسیله تاسیس شرکت ها و تحصیل کار برای کارگران و سایر بیکاران. چهارم، تهیه منابع و اعتباراتی برای استقراض داخلی و تحصیل سرمایه های کافی برای تاسیسات ضروریه مملکت. پنجم، حذف مخارج غیر ضروری برای افزایش مصارف جدید، تکمیل قوای نظامی و ایجاد موازنه و تعادل در بودجه جمع و خرج مملکتی که حتی الامکان کسر بودجه مملکت را از منابع و استقراضات داخلی تامین کنند. ششم، توسعه معارف [آموزش و پرورش] به وسیله دولت و توانگران که به معارف کمک کنند. هفتم، اصلاح عدلیه و فسخ کاپیتولاسیون. هشتم، ایجاد تاسیسات صحیح در ایالات و ولایات که فواید آن به طبقه زارعین برسد.»

مجلس چهارم نیز همچون مجلس های قبل، تفرقه های حزبی خود را داشت و از چهار حزب سیاسی تشکیل می شد؛ یک گروه، حزب محافظه کاران اصلاح طلب (وارثان اعتدالیون دوره قبل) بودند؛ گروه دوم اصلاح طلبان حزب تجدد؛ گروه سوم رادیکال های حزب سوسیالیست و گروه چهارم انقلابیون حزب کمونیست؛ «اکثریت» مجلس چهارم با حزب «اصلاح طلبان» بود. جمعی از محافظه کاران قدیم و جدید که در سیاست خارجی جانب احتیاط را داشتند و بسیاری از نویسندگان و دموکرات ها و اعتدالیون قدیم در این گروه بودند و همچون حزب اعتدالیون قدیم، روحانیان برجسته و اشراف زمیندار و تجار بزرگ را در خود داشتند. بهار حزب سوسیالیست را «اقلیت» مجلس معرفی می کند که اعضایش متشکل از رهبران دو حزب دموکرات و اعتدال قدیم بود که البته اکنون ظاهرا بنا بر مصلحت، ائتلاف کرده بودند و گرایشاتی کمونیستی داشته و هوادار شوروی بودند. «جمعی از رفقا نشسته آن حزب را ساختند و سیاست خارجی خود را هم طبق مرام نامه مزبور تعیین کردند و به روس ها نزدیک شدند و جرایدی هم راه انداختند...»

 وانگهی این حزب در خارج از مجلس هم نفوذ بسیاری داشته است. اعضای شاخص سوسیالیست ها، عبارت بودند از: حکیم الملک، سلیمان میرزا، تدین، محمدصادق طباطبایی و...؛ مستوفی الممالک نامزد این جناح برای نخست وزیری بود و اعضای شاخص «اکثریت» مجلس، یعنی اصلاح طلبان، عبارت بودند از: مدرس، آشتیانی، تیمورتاش، داور، فیروز، بهبهانی، قوا م الدوله، فاطمی، بیات، سردار نصرت، حاج میرزا عبدالوهاب همدانی... (نامزد این جناح برای نخست وزیری قوام السلطنه و مشیرالدوله بود) .

بهار در تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، با هوشمندی می نویسد: «اکثریت و اقلیت [مجلس] چون پایه اش بر «مسلک و مرام» نبود بعد از یک سال گاهی به هم می خورد، یعنی اقلیت با دسته دیگری سازش می کرد و از آنها قر می زد(عضوگیری می کرد) و از ناراضیان استفاده کرده دولت را می انداخت...».

متغیر بودگی این وضعیت، از یک سو ناشی از پیامدهای عدم ثبات دولت بود و از سوی دیگر برآمده از مواضع حکومت شوروی در ایران؛ به واقع اگر با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی ایران، بی ثباتی  کابینه و همچنین شوروی درحال سازماندهی جدید اقتدار خویش را امری بدیهی بدانیم، شاید بتوان گفت همان گونه که دسته بندی های اقلیت و اکثریت در مجلس، مبتنی بر «مرام و مسلک» نبود، به همین گونه به رغم برخی از باورهای عقیدتی وجود گرایشات کمونیستی در شکل بندی احزاب (در ایران) نیز همه از سر مطالبات عدالت جویانه یا مواضع رهایی بخشی روشنفکران حامی اقشار ضعیف اجتماعی نبود. می خواهیم بگوییم نمی توان از نزاع و ستیز گروه های مدعی قدرت که مسلما قدرت طلبی خود را در پس «مظاهر آیینی» مرام و مسلک خویش پنهان می کردند غافل بود. وضعیت قابل تاملی که همواره نقش عمده ای در ائتلاف ها یا گسست های احزاب داشته است، همانا نزاع و ستیز گروه های اجتماعی بر سر قدرت بود. به این ترتیب حدس و تصور این مساله چندان غریب نیست که به طور کلی احزاب هوادار روسیه بلشویکی، از دید و موضع سیاست خارجی آن کشور، می توانست در حکم پایگاه نفوذ در ایران به شمار آید: همان بازی رقابت آمیز و سابقه داری که همواره بین روس و انگلیس در جریان بوده است و البته چنانکه خواهیم دید، آمریکایی ها هم البته با چهره ای آبرومند و قابل اعتماد، حداقل طی سال های ابتدایی حضور خود در ایران، به جمع این رقابت اضافه می شود. اما در این میان آنچه انکارناشدنی است، آزادی های دموکراتیک اجتماعی و سیاسی است. در این ایام، برای ایجاد هرگونه تشکیلات حزبی با هر عقیده و مسلکی یا انتشار روزنامه و کتاب هیچ منعی وجود ندارد. سخن از مهم ترین عنصری است که هنوز از نهضت مشروطه بر جای مانده بود، هر چند که چیزی نمی گذرد که به دست رضاخان منحل می شود. به هر حال، در مجلس چهارم، مطالبات و مواضعی مترقی و اصلاح طلبانه مسلما وجود داشته که مشخصا طالب اصلاحات فوری در ساختار اداری کشور بودند. به عنوان مثال در ساختار نظامی، سیستم مالی (بودجه و برنامه ریزی) و نیز نظام آموزشی که در جراید و مطبوعات، ضرورت و فوریت اصلاح به طریق نوین آنها را به بحث می گذاشتند. بهار این گروه را «عناصر عاقل و تحصیلکرده ملی» معرفی کرده است. وانگهی وی در بین کابینه های دائم درحال سقوط این ایام، از دولت احمد قوام به نیکی یاد می کند و به تلاش وی جهت استقلال ایران (از سرسپردگی به روسیه بلشویکی یا انگلیس) باور دارد. ضمن آنکه سقوط کابینه او را ناشی از دسیسه روس و انگلیس دانسته است.