آرشیو پنجشنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۸، شماره ۳۵۸۹
صفحه اول
۱
سرمقاله

مجلس و صدای مردم

احمد مسجدجامعی

این روزها به مناسبت سالگرد شهادت مدرس صدای گرم زنده یاد خسرو شکیبایی در نقش او و نطق هایش در دوره های مختلف مجلس شورای ملی در پیش از سلطنت پهلوی در تله تئاتری با کارگردانی هوشنگ توکلی در فضای مجازی یادآور او و آرا و اندیشه های اوست و از طرفی حاکی از مهارت فوق العاده مرحوم شکیبایی در زنده کردن نقش یک نماینده مجلس است که خود می گوید «من سیاسی نیستم» و ادامه می دهد «ما رجال سیاسی داریم و باید به آنها رجوع کرد». مدرس با اینکه به دلیل آلوده شدن فضای سیاست، با آنها فاصله گذاری کرده و خود را از رجال سیاسی بیرون می دانست ولی نه تنها یک پارلمانتاریست به معنی واقعی بلکه از نخستین نمونه های ایرانی آنها بود. در نطق های مختلف، او به رابطه بین مردم و حکومت اشاره های پرمغزی دارد و با توجه به آنکه فقیه برجسته ای هم بود، دفاع او از این رابطه اهمیت موضوع را دوچندان می کند. او در یکی از نطق های خود که مرحوم شکیبایی با کمترین امکانات با زیبایی تمام به آن جانی دوباره می بخشد، گفته است: «چیزی پیشروی می کند که ملت بالطبیعه با آنها موافق و پشتیبان باشد». در همان نطق می گوید: «قوت با توجه قلوب عامه است». به واقع قوت و قدرت را سخت افزاری نمی بیند بلکه آن را امری معنوی و برخاسته از جایگاه پذیرش عمومی می داند.

او منشا قدرت را اراده عمومی می بیند. از نظر او سیاست مداری موفق است که قلوب مردم را جلب کند؛ «اگر همه دنیا با من مخالف باشند، من یک نفره با آنها مخالفت می کنم». اما ایستادگی او یک شرط اساسی دارد: «درصورتی که ملت بالطبیعه با من همراه باشد». کلمات مدرس از زبان یک فقیه و حقوق دان است که دوباره بر بالطبیعه تاکید می کند. اوج نظر او این است که «حقیقت مشروطه»، «اراده اجتماعی» است و در مجلس مشروطه می گوید: «امروز اثری از آن مشروطه نیست» و برای این مدعا شاهد مثال می آورد؛ چون بلدیه، بلدیه مشروطه نیست و کارهای آن برایند نظر مردم نیست. مدرس به فعالان پیشین مشروطه و به تعبیر خودش منورالفکران اشاره کرده و می گوید آنها خیری از مشروطه ندیدند و دیگر مثل سابق حرکت های عشقی در جهت استحکام مشروطه نمی کنند. شاید مقصود او از این حرکت ها همان تلاش گسترده و عاشقانه اصحاب فکر و قلم در آستانه مشروطه است. هرچند وقتی منورالفکران خواستند بدون مشروطه هم کشور را به گفته خودشان مترقی کنند، پس از چند سال دو، سه نفر از مشهورترین آنها مثل تیمورتاش، داور و نصرت الدوله زیر چرخ دنده های ماشینی که خود آن را روشن کرده بودند، خرد شدند. شکیبایی در این اجرای مونولوگ که هیچ خسته کننده نیست، در مواردی با مهارت تمام دستمالش را از جیب درمی آورد و اشک هایش را پاک می کرد.

ثبت نام برای انتخابات مجلس آینده آغاز شده و هم زمان با سالگرد شهادت مدرس است. برخی از چهر ه های سردوگرم چشیده در حوزه قانون گذاری و اجرا و علم پا پس کشیده اند و اینک سخنان و یاد مدرس معنای بیشتری می یابد. 10 مجلس آمد و رفت، از کدام آنها صدای مردم را شنیدیم؟ یا بیشتر شنیدیم؟ آیا مجلس آینده صدای مردم را بازتاب خواهد داد؟