آرشیو پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹، شماره ۷۳۸۳
ایران زمین
۶
سیمای سرزمین

گذر از تاریخ جلفا از نخجوان تا اصفهان

حالا از آن کوچ بزرگ، پانصد سال می گذرد. کوچ ارمنی ها از نخجوان به جلفای اصفهان به دستور شاه عباس انجام گرفت. منابع تاریخی دلایل سیاسی و اقتصادی را علت آن کوچ بزرگ می دانند. از رویارویی دولت ایران و عثمانی تا استعداد ارامنه در اقتصاد و آبادانی. داستان به جنگی برمی گشت که میان ایران و عثمانی، بر سر تصرف ارمنستان و گرجستان وجود داشت. این نبرد در سال 1603 درگرفت و به دنبال تصرف آن نواحی توسط عثمانی ها، شمار زیادی از ارامنه آواره شده به سمت آذربایجان کوچ کردند.

شاه عباس در بهار آن سال، تعداد زیادی از آنها را به اصفهان آورده، برخی را در شهر و برخی را در نواحی اطراف اصفهان اسکان داد و با پرداخت پول از دولت «مال دیوان» آنها را تامین مالی کرد. این اخبار، در منابع دوره صفوی ثبت شده است. برخی از منابع از جمله «تاریخ ارامنه ایران در قرن هفدهم میلادی، غوگاسیان، ترجمه سعید کریم پور» تاکید می کند که «کوچ دادن ارامنه به سمت اصفهان، دارای اهداف نظامی و مهم تر از آن اقتصادی بود. ارامنه به عنوان بازرگان، صنعتگر و کشاورز کمک زیادی به اقتصاد ایران کردند».

قطعه زمین بزرگی که همین جلفای امروزی است در حاشیه زاینده رود به این گروه تعلق گرفت و جلفای اصفهان در آنجا ساخته شد. جمعیت منتقل شده به ایران، بین هشتاد تا چهارصد هزار نفر گفته شده است. نمایشگاه «گذری از تاریخ جلفا» به مناسبت اولین سالگرد تاسیس موزه مردم شناسی ارامنه در محل کلیسای وانک جلفای اصفهان فرصتی است برای ورق زدن تاریخ ارامنه از نخجوان تا اصفهان در دوره صفوی.