آرشیو چهارشنبه ۸ امرداد ۱۳۹۹، شماره ۴۹۴۷
تاریخ و اقتصاد
۲۶

گاهشمار

ارل تاپر، مخترع ظرف پلاستیکی هواناپذیر

روح الله حاتمی

ارل سیلاس تاپر (28 جولای 1907 در برلین، نیوهمپشایر-5 اکتبر 1983 در کاستاریکا) بازرگان و مخترع آمریکایی بود که بیش از هر چیز به دلیل اختراع «تاپرور»، ظرف پلاستیکی هواناپذیر برای نگهداری غذا و نیز تاسیس شرکت پلاستیک سازی تاپرور شهرت دارد. تاپر در مزرعه ای در برلین نیوهمپشایر به دنیا آمد و سه ساله بود که خانواده اش به رودآیلند مهاجرت کردند. تاپر پس از اخذ مدرک از دانشگاه برایانت، واقع در پراویدنس رودآیلند، به فعالیت در زمینه محوطه سازی، طراحی باغ و پرورش گل و گیاه پرداخت، اما در دوران رکود بزرگ، کار و بار او به ورشکستگی انجامید تا به ناگزیر شغلی در شرکت مواد شیمیایی دوپونت برای خود دست و پا کند.

تاپر «سرباره های پلی اتیلن» فرآورده ای پسماند از پروسه پالایش نفت که از سرپرست خود در «دوپونت» می گرفت را پالایش  و قالب ریزی می کرد تا ظروف کم وزن و نشکن بسازد؛ او حتی از این سرباره ها ماسک های گازی ساخت که در جنگ جهانی دوم به کار رفت. او بعدتر سرپوش های ضدآب و هواناپذیر را طراحی کرد.

در 1938 وی، شرکت پلاستیک سازی تاپرور را بنیان گذاشت  که در 1948 تولیدات آن در فروشگاه های بزرگ عرضه شد. در 1946 با «برووین وایس» که طی تماسی تلفنی با دفتر تاپر توضیح داده بود که چگونه موفقیتی فوق العاده در فروش تولیدات تاپرور از طریق مهمانی های خانگی داشته، همکاری خود را آغاز کرد.در اوایل دهه 50 بر اساس  راهبرد بازاریابی وایس و پیشگامانی مانند تام و آن دامیگلا، «تاپرور» از فروش محصولات خود در خرده فروشی ها صرف نظر کرد و «مهمانی های» تاپرور به زودی در خانه های زیادی برگزار شد. این نخستین مورد از نوعی بازاریابی بوده که اکنون به آن بازاریابی  «برنامه ریزی خانگی» گفته می شود.با گسترش فعالیت ها، کمپانی از ماساچوست به اورلاندوی فلوریدا نقل مکان کرد، اما بروز اختلافاتی با وایس، به اخراج این زن در 1958 از تاپرور انجامید. تاپر شرکت متبوع خود را در 1958 به قیمت 16 میلیون دلار به «رکسال» فروخت. اندکی پس از آن از همسر خود جدا شد و با خروج از تابعیت آمریکا برای اجتناب از دادن مالیات، جزیره ای در کاستاریکا خرید.در 1969 تاپر، بیش از 173 هکتار زمین در اسمیت فیلد رودآیلند را به دانشگاه برایانت که خود از آن فارغ التحصیل شده بود اهدا کرد. تاپر در سن 76 سالگی در کاستاریکا درگذشت.

یان کولزیک، ثروتمندترین فرد در لهستان

یان یری کولزیک (24 ژوئن 1950 در بیدگاشتس لهستان-29 جولای 2015 در وین) بازرگان، سرمایه گذار، بیلیونر لهستانی و موسس «هلدینگ کولزیک» و «موسسه سرمایه گذاری های کولزیک» بود. بنا به نوشته مجله فوربس او در زمان مرگ ثروتمندترین فرد در لهستان به شمار می رفت.

کولزیک در دانشگاه آدام میکیویچز و دانشگاه اقتصاد و بازرگانی پوزنان لهستان تحصیل کرد و در 1975 دکترای خود را در علوم سیاسی و حقوق بین الملل دریافت کرد. در 1981 نخستین شرکت خود را با استفاده از پس اندازهای پدرش راه انداخت و در زمینه واردات ماشین آلات کشاورزی از آلمان غربی فعالیت کرد. در 1988 عامل فروش رسمی کمپانی فولکس واگن در لهستان شد و در اواخر دهه نود 3هزار خودرو فولکس واگن را به ارزش 7/ 35 میلیون یورو، به پلیس لهستان و سرویس های امنیتی آن کشور تحویل داد. در 1991 هلدینگ کولزیک، شرکتی با مسوولیت محدود را تاسیس کرد که در 1993 به شرکت سهامی تغییر یافت. کولزیک ریاست شورای نظارت این شرکت را به عهده گرفت.  

در سال 2007 کمپانی مزبور به «موسسه سرمایه گذاری های کولزیک» تغییر یافت تا این بار کولزیک در بخش های مختلفی از جمله انرژی، نفت و گاز، زیرساخت ها، املاک و... سرمایه گذاری کند و به این ترتیب شرکت متبوع او بخش عمده ای از سهام شرکت های مختلفی همچون «انرژی نکوند» در نیجریه، «سن لئون»، «شرکت انرژی لون» در کلمبیا و پرو، «شرکت استراتا» فعال در حوزه معادن آفریقا، «سنترا» شرکتی فعال در حوزه اکتشاف منابع طبیعی در افغانستان، «انرژی سرینوس» و «انرژی افیر» را تملک کرد.

در 2010 شرکت کولزیک مشترکا با شرکت دارایی های سیلوراستاین، «دارایی های کولزیک سیلوراستاین» را در راستای توسعه املاک تجاری در اروپای مرکزی تاسیس کرد.

از دیگر فعالیت های او می توان به موارد زیر  اشاره کرد:

  تاسیس پلنرژیا [انرژی لهستان]؛ به عنوان نخستین گروه انرژی بخش خصوصی لهستان و فعال در زمینه های تولید، توزیع و خرید و فروش انرژی

  از موسسان میزگرد تجارت لهستان

  رئیس افتخاری اتاق بازرگانی آلمان و لهستان

  رئیس هیات مدیره «موسسه بین المللی صلیب سبز»؛ سازمانی وابسته به ملل متحد و فعال در حوزه حفاظت از زیست بوم از سال 2006

  رئیس شورای حمایت از پژوهش های علمی در دانشگاه آدام میکیویچز در پوزنان؛ و نیز عضو هیات مدیره موزه ملی همان شهر

  تاسیس بنیاد سی ای ای دی؛ اندیشکده ای فعال در زمینه توسعه اروپای مرکزی و شرقی در 2010

  اهدای حدود 5 میلیون یورو به «موزه تاریخ یهودیان لهستان» در 2012

  تاسیس «شورای سرمایه گذاران لهستانی در آفریقا» در 2014 متشکل از بزرگ ترین شرکت های لهستان

کولزیک در29 جولای 2015 پس از یک جراحی ناموفق در وین درگذشت و در پوزنان به خاک سپرده شد.