آرشیو شنبه ۵ مهر ۱۳۹۹، شماره ۲۲۵۷۲
معارف
۸

پیامد های متقدم و متاخر

حسن محمدی

قرآن بصراحت می فرماید با فتح مبین مکه، خدا شرایطی را فراهم آورده است که ذنب متقدم و متاخر پیامبر(ص) آمرزیده شد: لیغفر لک الله ما تقدم من ذنبک و ما تاخر.(فتح، آیات 1 و 2)

مراد از این «ذنب» همان دنباله ها و تبعات و پیامدهای عمل است. خدا با فتح شرایطی را پیش آورد که هر دو دسته متقدم و متاخر از تبعات برداشته شد.

مراد از «متقدم» اعمال یا تبعاتی است که انسان پیش می فرستد و مراد از «متاخر» همان اعمال یا تبعاتی است که پس می فرستد. چنانکه خدا می فرماید: علمت نفس ما قدمت واخرت؛ هر نفسی آنچه را پیش فرستاده و بازپس گذاشته، خواهد دانست. (انفطار، آیه 5)

مراد از «متاخر» را خدا در جایی دیگر این گونه بیان می کند: نا نحن نحیی الموتی و نکتب ما قدموا و آثارهم وکل شیء احصیناه فی إمام مبین؛ آری ماییم که مردگان را زنده می‏ سازیم و آنچه را از پیش فرستاده‏ اند و با آثارشان می نویسم و هر چیزی را در امام روشن برشمرده ایم. (یس، آیه 12)

پس«متقدم» خود عمل است که انسان پیش فرستاده و «متاخر» همان «آثار» است که پس می فرستد؛ یعنی تبعات و پیامدهایی که برای یک عمل است؛ زیرا عمل و آثارش دائمی است و تا ابد به شکل دایره ای می ماند و به خود شخص برمی گردد.

پس خدا با فتح مکه برای پیامبر(ص) شرایطی را فراهم آورده است که هیچ گونه تبعاتی برای عملش که همان جنگ ها و جهادهای پیشین و کشتن مشرکان بود، باقی نماند و پیامبر(ص) بتواند مردم مکه را با تالیف قلوب به سوی اسلام بکشاند. این همان فتح روشن است که گشایش همه درهای تبلیغ رسالت را فراهم می آورد.