آرشیو یکشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۹، شماره ۵۰۱۱
تاریخ و اقتصاد
۲۶

گاهشمار

روح الله حاتمی
هربرت هنری داو، مخترع و موسس شرکت چندملیتی «داو کمیکال»

 هربرت هنری داو،صنعتگر آمریکایی متولد کانادا بود که بیش از هر چیز به دلیل تاسیس شرکت چندملیتی «داو کمیکال» شهرت یافته است. او از مخترعان ثمربخش فرآیندها، ترکیبات و فرآورده های شیمیایی و بازرگانی موفق بود.

هربرت داو در 26 فوریه 1866 در «بلویل» اونتاریو در خانواده ای آمریکایی به دنیا آمد؛ پدرش جوزف داو نیز مخترع و مهندس مکانیک بود. تنها 6 هفته پس از تولد هربرت، خانواده به زادگاه خود یعنی شهر دربی کنتیکت بازگشت. داوها در 1878 با توجه به شغل پدر خانواده در یک شرکت تولیدی، به کلیولند اوهایو رفتند.

در 1884 هربرت داو وارد آموزشگاه دانش های کاربردی کیس شد که اکنون «دانشگاه وسترن رزرو کیس» نام دارد. داو در «کیس»  شروع به تحقیق روی ترکیبات شیمیایی شوراب ها در اوهایو و نواحی دیگر کرد و کشف کرد که نمونه های شوراب جمع آوری شده سرشار از ماده شیمیایی برومین است که در آن زمان ترکیبی مهم و پرکاربرد در پزشکی بود و در صنعت نوپای عکاسی مورد استفاده قرار می گرفت.

در 1889 داو نخستین حق اختراع خود را به دلیل ابداع فرآیندی بهینه و به صرفه برای استخراج برومین دریافت کرد. او به زودی کمپانی خود را تاسیس کرد؛ اما طی یک سال ورشکسته شد. همکارانش که تحت تاثیر کار وی قرار گرفته بودند به او کمک کردند تا «کمپانی مواد شیمیایی میدلند» را در میدلند میشیگان تاسیس کند. او همچنان به استخراج برومین ادامه داد و در 1891 فرآیند داو را اختراع کرد؛ روشی برای استخراج برومین با استفاده از الکترولیز تا با اکسیده کردن برومید، برومین به دست بیاید.

  تاسیس داو کمیکال

داو برای فرآوری سایر مواد شیمیایی درصدد توسعه پژوهش های خود در حوزه الکترولیز بود، اما حامیان مالی اش پژوهش های او را تایید نکرده و در نهایت او را از کمپانی اخراج کردند. اما او با ادامه تحقیقات خود موفق به استخراج کلر و سود سوزآور از نمک طعام شد. در 1895 داو در اوهایو کمپانی «پروسس داو» را تاسیس کرد تا مکانیزم تولیدی خود را توسعه دهد. سال بعد با بازگشت به میدلند، کمپانی داو کمیکال را تاسیس کرد و سپس شروع به صادرات محصول خود به انگلستان و ژاپن کرد. در 1918، 90 درصد از فرآورده های شیمیایی این کمپانی به تولید محصولات نظامی اختصاص داشت. پس از جنگ، داو شروع به تحقیق درباره منیزیم کرد و کشف کرد که از این عنصر می توان در تولید پیستون خودرو استفاده کرد. پیستون های جدید سرعت بیشتری به خودرو می بخشید و موجب مصرف کمتر سوخت می شد. از این پیستون ها به خصوص در خودروهای مسابقه استفاده می شد. داو در زمان مرگش در 15 اکتبر 1930 بیش از 90 حق اختراع را از به نام خود ثبت کرده بود.

اس. اس. کرسگ؛ موسس فروشگاه های زنجیره ای

سباستین اسپرینگ کرسگ، بازرگان آمریکایی بود که فروشگاه های زنجیره ای اس. اس. کرسگ، یکی از بزرگ ترین نهادهای خرده فروشی و ارزان فروش آمریکا و فروشگاه های زنجیره ای سنتی کرسگ-نیوارک را تاسیس کرد. ارزان فروشی کرسگ در 1977 به «شرکت کی مارت» تغییر نام داد و در نهایت همراه با «سیرز» به «شرکت هلدینگ سیرز» فروخته شد.

کرسگ در 31 جولای 1867 در حومه آلن تون، پنسیلوانیا در خانواده ای کشاورز به دنیا آمد و تا 21 سالگی در آنجا زندگی کرد. او در آکادمی فیرویو در برودهدزویل و کالج بازرگانی استمن نیویورک تحصیل کرد. پس از فارغ التحصیلی در 1889 در یک ابزارفروشی به مدت دو سال کار کرد و از آن پس به مدت دوسال به عنوان فروشنده دوره گرد فعالیت داشت. از 1897 نیز به مدت دوسال در «فروشگاه پنج و ده سنتی» واقع در ممفیس کار می کرد. اما در 1899 همراه با چارلز ویلسون با سرمایه گذاری هشت هزار دلاری در دو فروشگاه پنج و ده سنتی، کمپانی خود را تاسیس کرد؛ یکی از این فروشگاه ها در دیترویت بود. در 1912 «کمپانی اس. اس . کرسگ» را با 85 فروشگاه به ثبت رساند و آن را 6 سال بعد در بازار بورس نیویورک عرضه کرد. طی نخستین جنگ جهانی، او مجبور به بالا بردن قیمت های اجناس خود تا یک دلار شد.

در 1923 با خرید یک فروشگاه چندبخشی و سنتی بزرگ در نیوارک نیوجرسی، شرکتی دیگر راه اندازی کرد و آن را «کرسگ-نیوارک» نامید و بعد آن را به فروشگاه های زنجیره ای بدل کرد. این فروشگاه زنجیره ای کاملا از کمپانی ارزان فروشی کرسگ مستقل بود. در 1924 املاک زیادی به ارزش یک میلیارد دلار در تملک کرسگ بود و ثروت وی پنج میلیارد دلار برآورد شد.

نخستین فروشگاه کی مارت در 1962 در گاردن سیتی میشیگان افتتاح شد و کرسگ پس از 99 سال عمر، در 18 اکتبر 1966 در است استرودزبرگ پنسیلوانیا درگذشت. او بیش از 60 میلیون دلار به «بنیاد کرسگ» اعطا کرده بود؛ بنیادی غیرانتفاعی که او در 1924 «در راستای ارتقای رفاه بشریت» تاسیس کرده بود. کرسک که از هواداران منع مصرف مشروبات الکلی بود، «کمیته حراست ملی از شهروندان» را در همین راستا تاسیس کرد و درعین حال از پشتیبانان اصلی مالی «لیگ آنتی-سالون: نهاد فعال در زمینه مخالفت با مشروبات الکلی» بود؛ هر چند بعدها کمک های خود به نهاد اخیر را متوقف کرد. در سال 2018 ارزش موقوفات بنیاد کرسگ به 6/ 3 میلیارد دلار رسید.