سابقه نخستین نهضت ترجمه متون یونانی به قرون دوم و سوم هجری در دوره خلافت منصور دوانیقی برمی گردد. این حرکت به روش های مختلفی در قرون چهار و پنج هجری پیگیری شد و به گسترش جریان های مختلف فکری و فلسفی در فرهنگ اسلامی کمک کرد. نتیجه این تجربه این است که اگر هم بتوانیم در میزان متفکر بودن این مترجمان چون و چرا کنیم اما در نقش مهمی که در انتقال مفاهیم فرهنگی داشتند، نمی توان چون و چرا کرد. این روند در دوره معاصر و به طور مشخص در عصر قاجار با وضعیتی کمی متفاوت ادامه پیدا کرد. میزان ترجمه آثار فلسفی در این دوره کم بود و همین آثار کم نیز نه تنها در آن عصر بلکه در اعصار بعدی مورد توجه قرار نگرفت. یکی