دلیل اصلی روند سریع خشک شدن خلیج گرگان را تغییر در نوسانات آب دریای خزر می دانند. اما چرا این تغییرات در پهنه دریای خزر به سرعت اتفاق افتاده است. این نوسانات چطور بوده که حالا با کاهش شدید آن روبه روییم و در کنار آن شاهد خشک شدن خلیج گرگان و آب رفتن تالاب انزلی و شوره زار شدن تالاب گمیشان باید باشیم؟ آمارها نشان می دهد تنها در یک دهه گذشته 380کیلومتر مربع معادل 12 دریاچه ارومیه در زمان پرآبی آن از آب دریای خزر کاسته شده است. همچنین ارزیابی ای که از سطح آب دریای خزر در زمستان سال گذشته  اواخر 2019 انجام شد، نشان می دهد که سطح آب دریای خزر در سال 2019 میلادی، در ادامه روند کاهشی خود