برنامه زرد مگزین ترکیه، وقتی می خواهد خبر مهمی بدهد، با حرارت سه بار پشت سر هم می گوید: «شوک، شوک، شوک.» اگر قرار باشد انتخابات 14مه را با یک تیتر توصیف کنیم، این عبارت بهترین است. شوک از آن جهت که اردوغان به رغم تمام پیش بینی ها پیروز انتخابات شد. استیون کوک، در تحلیل پیروزی اردوغان می نویسد: «عمده کارشناسان و ناظران به جای تحلیل واقعیت از آرزوی خود گفتند.» اگر فلاش بکی به پیش از انتخابات 14مه بزنیم، بیشتر نظرسنجی ها پیروزی کمال کلیچداراوغلو را محتمل می دانستند و شانس کمی برای پیر میدان سیاست، اردوغان در نظر می گرفتند. اما اردوغان بازیگری نیست که به راحتی از میدان به در شود.

در حالی که تورم، سقوط ارزش لیر در برابر دلار و ده ها مشکل دیگر، مسیر را برای پیروزی کلیچداراوغلو هموار کرده بود، اردوغان توانست از یک مسیر سنگلاخی نامزد سوسیالیست حزب جمهوری خلق ترکیه را به رده دوم بفرستد. اردوغان در ائتلافی موسوم به جمهور نه تنها توانست بالاتر از کلیچداراوغلو بایستد، بلکه توانست پارلمان را مجددا از آن خود و متحدانش کند. نکته ای که بسیاری از کارشناسان از آن غفلت کردند این بود که آنها «وجه اقتصاد» را مهم ترین متغیر برای سرنگونی اردوغان در نظر گرفته بودند؛ اما جامعه ترکیه، جامعه ای دوقطبی است که به رغم مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نیمی از آنها اردوغان را همچنان رهبر مورد اعتماد خود می دانند. انتخابات در ترکیه یک مبحث ایدئولوژیک است. پای ایدئولوژی که به میان بیاید، اقتصاد رنگ می بازد و دیگر بازیگر قابل توجهی به حساب نمی آید.

برای همین به رغم عنوانی که می توانست «شوک، شوک، شوک» باشد، باید گفت چیزی خلاف رویه رقم نخورده است. معدود کارشناسانی پیروزی اردوغان را در این «شلم شوربای انتخاباتی» پیش بینی کرده بودند. آنها نیک می دانستند که نه فاجعه زلزله و نه تورم تا 50درصد، حریف ایدئولوژی اردوغان نیستند. همچنین فاکتور مهمی که باید در نظر گرفت، نبود یک نامزد اصلح در اپوزیسیون است. ساده زیستی و از آشپزخانه فیلم گرفتن برای کارهای تبلیغاتی نتوانست مردم ترکیه را مجاب کند که به گاندی ترکیه رای بدهند. انتخاب بد اپوزیسیون برای نامزدی، در پیروزی نسبی اردوغان در دور اول موثر بود.

اگر میز شش نفره، از بین دو گزینه امام اوغلو، شهردار استانبول و منصور یاواش، شهردار آنکارا دست به انتخاب یکی از آنها می زد، شاید اردوغان نمی توانست از دور اول جان سالم به در ببرد. این دو، شخصیتی کاریزماتیک دارند که می توانستند دست کم از این جنبه با اردوغان رقابت کنند. کسب رای جوانان رمز پیروزی برای هر نامزدی است؛ اما کلیچداراوغلو فردی نیست که بتواند قلب آنها را به دست آورد؛ حتی اگر همچون یک تین ایجر با دستش قلب بسازد.

ناتاشا توراک / سی‏‏ ان‏‏ بی‏‏ سی

نتیجه دور اول انتخابات ریاست جمهوری ترکیه ضربه ای به اپوزیسیون بود که امید زیادی به برکناری رجب طیب اردوغان پس از 20سال قدرت داشت. کمال کلیچداراوغلو، مرد 74ساله نرم خو و مودب، به عنوان «نامزد تغییر» وارد بازی انتخابات شده است. او قول اصلاحات اقتصادی، تغییر سیاست های اردوغان را که بسیاری آن را مستبدانه توصیف می کنند و روابط نزدیک تر با ناتو و غرب را می دهد. نظرسنجی های ترکیه -که قبل از رای گیری روز یکشنبه منتشر شد- نشان می داد که کلیچداراوغلو پیشتاز است. اما تا روز دوشنبه، پس از شمارش تقریبا همه آرا، اردوغان 69ساله با کسب 5/ 49 درصد آرا، به طور قطعی از او پیش افتاد. کلیچداراوغلو نیز 9/ 44 درصد آرا را به دست آورد. از آنجا که هیچ یک از کاندیداها بیش از 50 درصد آرا را به دست نیاوردند، انتخابات به دور دوم کشیده شد و قرار است روز یکشنبه 28مه مجددا رای گیری شود.

ترکیه کشوری با 85میلیون نفر جمعیت است که در چهارراه جغرافیایی شرق و غرب قرار دارد. این کشور دارای دومین ارتش بزرگ ناتو است، خانه 4میلیون پناهنده است و با میانجی گری خود در جنگ روسیه و اوکراین نقش اساسی در ژئوپلیتیک ایفا می کند. نتایج انتخابات نشان می دهد که این کشور بیش از هر زمان دیگری دوقطبی شده است. آنها همچنین فاش می کنند که با وجود آشفتگی اقتصادی فعلی ترکیه، ده ها میلیون ترک همچنان اردوغان را تنها رهبر خود می دانند. ترکیه با بحران هزینه زندگی مواجه است، تورم حدود 50 درصد و ارزش پول ملی این کشور، لیر، بیش از 75 درصد در برابر دلار در پنج سال گذشته کاهش یافته و این تا حد زیادی به دلیل کاهش مداوم نرخ بهره توسط اردوغان و کاهش ذخایر ارزی رقم خورده است.

رجب طیب اردوغان، پس از اینکه در دهه 1990 شهردار استانبول شد، از سال 2003 تا 2014 به عنوان نخست وزیر ترکیه در راس کار بود و از سال 2014 به بعد هم به عنوان رئیس جمهور در راس کار قرار گرفت. در دهه اول هزاره جدید به دلیل تبدیل ترکیه به نیروگاه اقتصادی بازار در حال ظهور از اقدامات او تجلیل شد. اردوغان بارها از دستاوردهای ملی متعدد برای کشور، از غرور ملی گرایانه، امنیت و احترام به ایمان اسلامی دفاع کرده و بارها علیه غرب دست به انتقاد زده و حمایت وفادارانه بسیاری از ترک ها را به دست آورده است.

پس از اینکه نفوذ شدید اردوغان بر بانک مرکزی ترکیه باعث شد سرمایه گذاران خارجی فرار کنند، کلیچداراوغلو در تقابل با رقیبش، قول بازگشت به ارزش های اصلی دموکراتیک و ارتدوکس اقتصادی را داده است. او و حامیانش اردوغان را متهم می کنند که کشور را به سمت اقتدارگرایی می کشاند؛ زیرا اصلاحات قانون اساسی از سوی اردوغان در طول این سال ها، قدرت او را در ریاست جمهوری تضمین کرده و دولت او با سرکوب شدید جنبش های اعتراضی و تعطیلی اجباری بسیاری از رسانه های مستقل در ایجاد این شرایط نقش اساسی داشته است. با وجود همه اینها، کلیچداراوغلو و اتحاد شش حزبی که او نمایندگی می کند، نتوانستند از فرصت به دست آمده به نحو احسن استفاده کنند. افراد دلایلی مختلفی برای این شکست نسبی بیان می کنند؛ از جمله کم و کاستی های او به عنوان یک نامزد، نادرست بودن نظرسنجی ها، مانع تراشی های بیشتر برای اپوزیسیون و محبوبیت پایدار خود اردوغان.

مایک هریس، موسس شرکت مشاوره «کرئیستون استراتژیک مارکو» می گوید: کلیچداراوغلو «نامزدی سطح پایین» است، اما با وجود اینکه نکات منفی اردوغان خیلی بزرگ و اوضاع فاجعه بار است، همچنان می توانست در این مورد پیروز شود. اقتصاد می توانست برای او برگ برنده باشد.» هریس گفت زمانی که کلیچداراوغلو به عنوان نامزد انتخاب شد، انتخابش اشتباهی بود که صورت گرفته بود؛ اما اینها کارت هایی هستند که باید با آنها کار می کردیم. در آن زمان به نظر می رسید نتیجه انتخابات نزدیک خواهد بود.»

حزب کلیچداراوغلو، با الگوی رهبری به شدت سکولار تلاش می کند که ترکیه را بازپس گیرد، آن گونه که اولین بار توسط مصطفی کمال، معروف به آتاتورک، بنیان گذار دولت مدرن ترکیه ایجاد شد. این حزب از نظر تاریخی دشمنی بیشتری با مسلمانانی داشته است که هم اینک بخش عظیم رای دهندگان ترکیه را تشکیل می دهند؛ اگرچه حزب جمهوری خلق ترکیه به رهبری کلیچداراوغلو موضع خود را نرم تر کرده و حتی اعضای سابق حزب اسلام گرا به آن ملحق شده اند.

افرادی که از انتخاب نامزد اپوزیسیون انتقاد می کنند به این واقعیت اشاره می کنند که حزب جمهوری خلق ترکیه از زمانی که کلیچداراوغلو در سال 2010 رهبر آن شد، بارها در انتخابات در برابر حزب محافظه کار و مذهبی عدالت و توسعه شکست خورده است. پلتفرم میز شش نفره حزب جمهوری خلق همچنین ائتلافی از احزاب بسیار متنوع است که نگرانی هایی را در مورد فروپاشی دولت احتمالی، پس از به قدرت رسیدن ایجاد می کند.

در سال های اخیر این امیدواری وجود داشت که شهردار محبوب استانبول، اکرم امام اوغلو، یکی از اعضای حزب جمهوری خلق ترکیه و منتقد سرسخت اردوغان، بتواند رئیس جمهور بعدی ترکیه باشد. اما در اواخر سال 2022، امام اوغلو به دلیل آنچه دادگاه توهین به قضات شورای عالی انتخابات کشور دانست، به طور غیرمنتظره ای به سه سال زندان محکوم و از حضور در عرصه سیاست محروم شد. امام اوغلو و حامیانش می گویند این اتهامات سیاسی است و این توطئه توسط اردوغان و حزبش برای خراب کردن او و حزب متبوعش پی ریزی شده است؛ چیزی که حزب عدالت و توسعه آن را رد می کند. این داستان برای بسیاری از ناظران، نمادی از کنترل پایان ناپذیر اردوغان بر قدرت است.

در سال 2018، سلیم سازاک، مشاور یکی از احزاب کوچک تر مخالف ترکیه، نوشت: «مقابله با اردوغان همیشه تلاشی افتخارآمیز اما محکوم به شکست است. گروه های اپوزیسیون با چالش های غیرقابل حلی روبه رو هستند. اردوغان از هر مزیتی استفاده می کند. او تمام منابع دولت را در اختیار دارد و رسانه ها تقریبا به طور کامل تحت کنترل او درآمده اند.»

بسیاری از ناظران اکنون شانس مخالفان را در انتخابات 28مه ضعیف می دانند. آردا تونجا، ستون نویس سایت خبری ترکی «پولیتکال یول» می گوید: «فکر نمی کنم که اپوزیسیون در 28ماه مه به قدرت برسد.» حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان نیز در انتخابات پارلمانی ترکیه یکشنبه اکثریت را به دست آورد، به این معنی که اردوغان این مزیت را دارد که رای دهندگان را متقاعد کند اگر رهبر مخالفان برنده شود، رئیس جمهوری متزلزل خواهد بود؛ زیرا پارلمان توسط دولت فعلی تشکیل شده است. دولت مخالفان (در صورت پیروزی) با مجلس فعلی به جایی نخواهد رسید.»

اورکون سلچوک، استادیار علوم سیاسی کالج لوتر در آیووا، در توییتی نوشت: «9/ 44 درصد آرای کلیچداراوغلو نشان می دهد او تنها رقیبی است که توانسته است در برابر اردوغان به این رقم تاریخ ساز برسد؛ هرچند این قضاوت نادرستی است که بگوییم ائتلاف مخالفان شکست خورد. دستاوردهای مهمی وجود دارد اما کافی نیست.»

کایا گنچ / فارن افرز

رجب طیب اردوغان، گیج کننده ترین سیاستمداری است که در تاریخ نزدیک به 100ساله ترکیه ظهور کرده است. او به رغم محبوبیت در بخشی از جامعه دوقطبی ترکیه، خودکامه و پدرانه، حسابگر و بی توجه است. ایدئولوژی اردوغان هر چند سال یک بار تغییر می کند و به نظر می رسد که او نقشه راه خود را در طول مسیرش ترسیم می کند.

او تنگ خلق است؛ پاکت های سیگار را از شهروندان می گیرد تا آنها را مجبور به ترک سیگار کند؛ خبرنگارانی را که سوالات سخت می پرسند سرزنش می کند و یک بار پس از تبادل نظر عصبانی با رئیس دولت اسرائیل در مجمع جهانی اقتصاد در داووس از صحنه خارج شد. او همچنین می تواند بسیار صبور باشد. 16سال طول کشید تا اردوغان آنچه را که «ترکیه جدید» می نامد، ایجاد کند؛ کشوری که از نظر اقتصادی به خود متکی است و اپوزیسیون به حاشیه رانده شده و مطبوعات مطیع شده اند. ترکیب خشم و آرامش باعث شده است تا اردوغان به طور فزاینده ای در پای صندوق های رای موفق شود. او در سال 2003 پس از کسب 34 درصد آرا، نخست وزیر شد و تا سال 2011، سهم آن به 50 درصد افزایش یافت. در سال 2014، زمانی که او برای متمرکز کردن قدرت خود برای ریاست جمهوری نامزد شد، بیش از نیمی از ترک هایی که در انتخابات حاضر شدند، به او رای دادند.

آنها این کار را دوباره در سال 2018 انجام دادند و تا آن زمان نیز به حذف کامل پست نخست وزیری رای داده بودند. اردوغان رسالت مردمی خود را به قدرت تبدیل و از این قدرت برای بازسازی روابط ترکیه با بقیه جهان استفاده کرده است. او نفوذ ترکیه را در سوریه و شمال عراق گسترش داده و ترکیه -یکی از اعضای ناتو- را به سمت چین، ایران و روسیه متمایل کرده است. استفاده او از قدرت همچنین باعث ایجاد نارضایتی در میان فمینیست ها، چپ ها و طبقه متوسط سکولار شده است. تحت نظارت اردوغان، ترکیه به بزرگ ترین زندان روزنامه نگاران در جهان تبدیل شده است. فیلم سازان، رمان نویسان، عکاسان و پژوهشگران نیز در میان زندانیان هستند. ترکیه از سال 2015 راهپیمایی های اقلیت های جنسی را ممنوع کرده است. حتی ویکی پدیا از سال 2017 مسدود شده است.

در پی بحران مالی، گمان می رفت که نامزدهای همسو با اردوغان حمایت خود را در انتخابات محلی از دست داده اند. شکست این حزب در انتخابات شهرداری موجب حدس و گمان هایی شد مبنی بر اینکه وی در انتخابات سال 2023 بازنده است. اما حتی با کاهش جذابیت حزبش، اردوغان ممکن است برای سومین دوره ریاست جمهوری در سال 2023 پیروز شود. اگر این اتفاق بیفتد و اردوغان در سال 2028 قدرت را ترک کند، نامش به عنوان دومین رئیس جمهور طولانی مدت ترکیه در تاریخ ثبت خواهد شد؛ یک سال کمتر از کمال آتاتورک.

آتاتورک، معروف به «پدر ترک ها»، ژنرالی عثمانی بود که در سال 1924 خلافت (عثمانی) را برچید و ترکیه را با زور در دهه 1930 مدرن کرد. آتاتورک تحت رژیم تک حزبی خود، یک دولت-ملت مدرن را از خاکستر امپراتوری فروپاشیده شکل داد، بوروکراسی مدرنی ایجاد کرد، از ایجاد بورژوازی ترک حمایت کرد و یک ملت مسلمان را متقاعد کرد که مدرنیته غربی را وارد زندگی خود کند. اردوغان در ابتدا از بازسازی متمرکز آتاتورک در ترکیه انتقاد و او را به دلیل سبک حکومت اقتدارگونه اش سرزنش کرد. اما از سال 2008، زمانی که اردوغان مجبور به برقراری تعادل بین جناح های مختلف بوروکراسی شد و حتی بیش از آن پس از سال 2013، زمانی که ترک ها برای اعتراض به سیاست های او به میادین عمومی آمدند، روش های بسیار مشابهی را در پیش گرفت. از قضا، سیاستمداری که اردوغان ابتدا به دنبال فاصله گرفتن از او بود، به سیاستمداری تبدیل شده است که بیش از هر کسی به او شباهت دارد.

اردوغان در سال 1954، 16سال پس از مرگ آتاتورک، در کاسیم پاشا، محله ای ناهنجار در استانبول با فاضلاب های روباز و خیابان های گل آلود که به خاطر آتش نشانان، جیب برها و نوازندگان رمانی (نوعی موزیک فولکلور ترک) شهرت دارد، به دنیا آمد. اردوغان، پسر کاپیتان کشتی، زمانی که هنوز در مدرسه مذهبی درس نمی خواند، با فروش شیرینی های ترکی پول جیبی خود را به دست می آورد. در راه بازگشت به خانه، هنگام غروب در استانبول، او از عرشه یک کشتی باری لنگرانداخته در شاخ طلایی برای تمرین تلاوت قرآن استفاده می کرد و برای فصیح خواندنش مورد تشویق قرار می گرفت. در عین حال اردوغان فوتبال بازی می کرد؛ رویای حرفه ای شدن در ورزش را در سر می پروراند و علیه پدرسالاری شورش کرد: اسلام گرایان هم پیمانش شورت ورزشی او را تایید نمی کردند و پدرش از او خواست که شغل مناسبی پیدا کند.

اردوغان 15ساله بود که در سال 1969، نجم الدین اربکان، سیاستمدار برجسته اسلام گرا در تاریخ ترکیه، مانیفست «Millî Görüş» (چشم انداز ملی) را منتشر کرد. اربکان از ترکیه خواست تا روابط خود را با جامعه اقتصادی اروپا (پیشگامان اتحادیه اروپا) قطع کند و با رهبران پان اسلامیست در بنگلادش و پاکستان و سایر نقاط جهان اسلام همسو شود. از لحظه ای که اردوغان نوجوان به شاخه جوانان حزب نجات ملی اربکان پیوست، غرایز سیاسی او با این طرز فکر شکل گرفت. جنبش اربکان از مجاهدان افغانستان در مبارزه با شوروی و انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) در ایران حمایت کرد. در راهپیمایی های سیاسی، رهبران احزاب آنچه را که «ذهنیت صلیبی غرب» می نامیدند، محکوم کردند و صندوق بین المللی پول و سازمان همکاری اقتصادی و توسعه را تجسم های مدرن آن توصیف کردند. اردوغان و امثال او با نبود قوانین اسلامی در عرصه عمومی مخالف بودند: «از نظر آنها، دولت سکولار تا زمانی که به اسلام احترام نمی گذارد، شایسته احترام نیست.»

در سال 1985، اردوغان فرصت پیدا کرد تا مهارت های سازمانی خود را به بزرگان اسلام گرا ثابت کند؛ زمانی که مسابقه بوکسی به مناسبت دیدار گلبدین حکمتیار، رهبر گروه مجاهدین تحت حمایت سیا که برای جشن بازگشت اربکان به سیاست در ترکیه بود، ترتیب داد. سال ها پس از طرد شدن از زندگی سیاسی، اردوغان همچنین خود را با فرقه صوفی نقشبندی در استانبول همسو کرد؛ جنبشی تاثیرگذار که ارتباطات مذهبی را فراهم کرد و در به قدرت رسیدنش به او یاری رساند. در آن سال ها، دولت شهر استانبول، اردوغان را به عنوان بازیکن در تیم فوتبال خود استخدام کرده بود؛ اما با محرومیتش از تیم به خاطر داشتن ریش مجبور به کناره گیری شد. اردوغان پس از اتمام خدمت سربازی، به عنوان مدیر در یک کارخانه سوسیس کار کرد. به زودی، اسلام گرایان از او دعوت کردند که تمام وقت برای حزب اربکان کار کند -که اکنون به خاطر ممنوعیت های قبلی به حزب رفاه تغییر نام داده است- و در آنجا از اعضا برای پرداخت دستمزد خود کمک مالی جمع آوری کرد.

اردوغان به عنوان رئیس شاخه استانبول در استانبول سخنرانی هایی علیه «نظم بد جهانی» ایراد کرد، به جنگ خلیج فارس اعتراض کرد و از آرمان گروه های شورشی اسلامی در جنگ داخلی الجزایر دفاع کرد. با این حال اردوغان از طریق عمل گرایی حساب شده، خود را از سایر اسلام گرایان متمایز کرد و طی دهه 1990 باعث ایجاد تغییر تکتونیکی در سیاست ترکیه شد. او تاکید کرد ما نیازی به مردان ریشو نداریم که قرآن خوان خوبی باشند. اردوغان گفت: «ما به افرادی نیاز داریم که کار خود را به درستی انجام دهند.» به عنوان بخشی از این حرکت، اردوغان شبکه ای از داوطلبان ایجاد کرد که می توانستند ده ها هزار پوستر حزب را در عرض چند ساعت روی دیوارها نصب کنند و هنگام رفت وآمد صبحگاهی بین رای دهندگان دفترچه های تبلیغی توزیع کنند.

این تلاش های مردمی در سال 1994، زمانی که اردوغان به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد، نتیجه داد. او حمل ونقل عمومی را در ایام اعیاد اسلامی رایگان کرد، مشروبات الکلی را در تاسیسات شهرداری ممنوع و محدودیت های شغلی زنان به دلیل داشتن روسری را لغو کرد. وقتی خبرنگاری از او خواست که درباره موفقیتش توضیح دهد، پاسخ داد: «من امام استانبول هستم.» اردوغان اخیرا در یک مصاحبه تلویزیونی، از سال های اسلام گرایی خود در حزب رفاه و شهرداری استانبول به عنوان دوران «کارآموزی» یاد کرده است. سپس دوران نخست وزیری اصلاح طلبانه اش را دوره «سیاحت» خوانده و معتقد است در دوران ریاست جمهوری به مقام «استادی» رسیده است.

آنا فاستر / بی‏‏ بی‏‏ سی

هنگامی که رای دهندگان ترکیه روز یکشنبه 28ماه مه به پای صندوق های رای برگردند، انتخاب آنها بر سراسر جهان تاثیرگذار خواهد بود. آینده ترکیه، بسته به اینکه چه کسی برنده می شود، بسیار متفاوت است و جهان در حال تماشای آن است.

دو دهه است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور کنونی ترکیه، در قدرت است. او پیوندهایی با شرق و غرب ایجاد کرده؛ اما حکومت اقتدارگرای فزاینده او به اصطکاک با برخی از متحدان غربی این کشور منجر شده است. کمال کلیچداراوغلو، رقیب او از اپوزیسیون، قول داده است که دموکراسی را به ترکیه بازگرداند و حقوق بشر را بهبود بخشد. با این حال، برخی از ترک ها این سوال را مطرح می کنند که آیا او در صحنه جهانی می تواند حضوری فعال داشته باشد و تعهدی به امنیت دارد؛ آن گونه که این موضوع را به برند تجاری خود تبدیل کرده است. نظرسنجی ها قبل از دور اول انتخابات در 14مه نشان می داد که رای بین این دو مرد متعادل خواهد بود. اما زمانی که آرا شمارش شد، اردوغان خط بطلانی روی پیش بینی ها کشید و اکنون شکست وی از سوی حریف، در 28مه دشوار به نظر می رسد.

بارونس اشتون، مسوول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این موضوع را این گونه توضیح می دهد: «ترکیه کشوری است که آن را یکی از کشورهای نامتعادل و تاب خور توصیف می کنم.» او می گوید: «آنچه در ترکیه از نظر دموکراسی و از نظر جایگاهش در منطقه اتفاق می افتد، تاثیر زیادی بر اروپا، آسیا و البته بر همه مسائل جهانی که همه ما با آن دست وپنجه نرم می کنیم، می گذارد. بنابراین انتخابات در ترکیه واقعا مهم است.» از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال 2022، ترکیه موقعیت خود را به عنوان یک میانجی دیپلماتیک ارزشمند تثبیت کرده است. آنکارا برخی از مذاکرات اولیه بین کشورهای متخاصم را تسهیل کرد؛ اما تنها زمانی به پیشرفت واقعی دست یافت که در مورد توافق مهم غلات مذاکره کرد و به واسطه این مذاکرات، صادرات (غلات) اوکراین از طریق دریای سیاه از سر گرفته شد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه همچنین به خطوط ارتباطی که با همه -از ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا و جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده تا پوتین، رئیس جمهور روسیه و شی جین پینگ، رئیس جمهور چین- باز نگه می دارد، افتخار می کند. اورن بالتا، استاد روابط بین الملل دانشگاه اوزیگین استانبول می گوید: «ترکیه همیشه این آرزو را داشته که بخشی از غرب باشد.» پروفسور بالتا ادامه می دهد: «این در دو دهه حکومت حزب عدالت و توسعه اردوغان تغییر نکرده است. اما ائتلاف های بین المللی ترکیه متنوع شده اند. این کشور آنچه را که «خودمختاری استراتژیک» می نامیم دنبال می کند؛ این ایده که کشورها می توانند در اتحاد یا همسویی با بیش از یک کشور یا چتر امنیتی باشند.»

روابط چندگانه ترکیه و توانایی اش در کنترل آنها ارزشمند است. اما تصویر کاملا گلگون نیست. به عنوان مثال، اتحاد نظامی ناتو را در نظر بگیرید؛ جایی که نیروهای ترکیه دومین ارتش بزرگ را تشکیل می دهند. اعضای آن به راحتی موافقت کردند که ورود فنلاند و سوئد باعث تقویت امنیت کل بلوک خواهد شد. ترکیه تنها صدای مخالف بود که عضویت فنلاند را کند کرد و همچنان به مسدود کردن سوئد ادامه داده است. ترکیه به این سازمان اعلام کرد تا زمانی که سوئد ده ها تن از اعضای پ .ک .ک را مسترد نکند، از عضویت این کشور حمایت نخواهد کرد. پ.ک.ک گروه شورشی کرد است که از سال 1984 علیه ترکیه مبارزه مسلحانه انجام داده است.

سلین ناسی، نماینده لندن در مرکز سیاست آنکارا، فکر می کند که تغییر رئیس جمهور می تواند برای روابط با ناتو مفید باشد. کلیچداراوغلو قول داده است که مشکل موسوم به اس- 400 را حل کند. استفاده ترکیه از سیستم دفاع موشکی روسیه که ایالات متحده، آن را با برنامه جت های جنگنده اف-35 خود ناسازگار می داند، باعث شده است رابطه ترکیه و آمریکا تیره شود. به همین منظور آمریکا دسترسی ترکیه به اف-35 را در سال 2019 قطع کرد، اما مخالفان قول داده اند که اقداماتی را برای بازگرداندن آن انجام دهند. ناسی می گوید: «در شرایط کنونی ترکیه یک متحد است؛ اما وفاداری و تعهد این کشور به ناتو زیر سوال است. اجلاس سران گروه20 در بالی را به خاطر بیاورید. ما به آستانه یک جنگ هسته ای رسیدیم.» او ادامه می دهد: «نشست اضطراری در آنجا برگزار شد؛ اما ترکیه دعوت نشد. این نشان دهنده موضع مبهم ترکیه در داخل ناتو است. برای غلبه بر این شبهات و قضاوت ها، فکر می کنم که باید مشکل اس-400 را حل کنیم؛ هر چه زودتر بهتر.»

سپس داستان اتحادیه اروپا وجود دارد. ترکیه در سال 1999 رسما به عنوان نامزد عضویت شناخته شد. اما این روند در سال 2016 متوقف شد و بروکسل از عملکرد دولت ترکیه در زمینه حقوق بشر و آزادی های دموکراتیک انتقاد کرد. کلیچداراوغلو و مخالفان می گویند که برای حرکت دوباره همه چیز تلاش خواهند کرد. اما آیا این هدف عملی است؟ ایلنور چویک، مشاور ارشد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه چنین فکر نمی کند. او می گوید که رهبر مخالفان «متوهم» است. او می افزاید: اتحادیه اروپا همیشه در راه ما برای عضویت کامل سنگ اندازی می کند. کلیچداراوغلو می گوید پس از به قدرت رسیدن، در عرض سه ماه محیطی ایجاد می کند که اتحادیه اروپا اجازه می دهد ترک ها بدون ویزا سفر کنند. همه اینها توهم است.»

فائق تونای در پاسخ به آن شاعرانه جواب می دهد. او معاون حزب دموکرات، یکی از اعضای ائتلاف کلیچداراوغلو، از اپوزیسیون است. او می گوید: «من رابطه بین اتحادیه اروپا و ترکیه را به عنوان یک داستان عشق غیرممکن تعریف می کنم.» تونای می افزاید: «مطمئنا، ترکیه اشتباهات زیادی مرتکب شده است. تکالیفی را که اتحادیه اروپا داده بود، انجام نداد؛ آزادی، دموکراسی، حقوق بشر یا هر موضوع دیگری. اما اگر ترکیه بتواند استانداردهای اتحادیه اروپا را به طور صد درصد رعایت کند، در این صورت عضویت در اتحادیه اروپا یا هر چیز دیگری مهم نیست.»

از دور اول رای گیری، وضعیت 6/ 3میلیون آواره سوری در ترکیه -رقمی که توسط آژانس پناهندگان سازمان ملل ارائه شده است- به موضوعی کلیدی تبدیل شده است. در کمپین اولیه، هر دو طرف قول دادند که تا حد امکان تعداد زیادی از پناهجویان سوری را ظرف چند هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری به خانه بازگردانند. اما با نزدیک تر شدن به دور دوم، این امر به موضوع کلیدی برای بحث تبدیل شده است و هر دو نامزد برای اتخاذ تندروترین موضع در این زمینه، رقابت و تلاش می کنند.

این لحظه ای نگران کننده برای سوری هاست؛ زیرا می ترسند به کشوری بازگردانده شوند که هنوز برای بسیاری امن نیست. اگر ترکیه به حمایت خود پایان دهد، این امر می تواند برای جهان گسترده تر دردسر ایجاد کند و باید با آن کنار بیاید. تاریخچه ترکیه در مورد حقوق و آزادی ها همچنان روابط این کشور با غرب را پیچیده می کند. اگر اپوزیسیون پیروز شود، اصرار دارد که اوضاع را بهتر می کند و تعهد به بازگشت به دموکراسی یکی از پیام های اصلی مبارزات انتخاباتی آن بوده است. سلین ناسی از مرکز سیاست آنکارا می گوید: «اگر تحت حکومت دیگری شاهد بهبود حقوق دموکراتیک و آزادی بیان باشیم، این امر باعث بهبود وجهه ترکیه در عرصه بین المللی خواهد شد. پیروزی اردوغان همچنین به این معنی است که زندانیان سیاسی در زندان خواهند ماند.»

رای دهندگان ترکیه با انتخاب سختی روبه رو هستند. بدون شک مسائل داخلی مانند اقتصاد در خط مقدم اکثر اذهان، در جریان رای گیری قرار دارد. جایگاه ترکیه در جهان ممکن است برای برخی اهمیت کمتری داشته باشد؛ اما جهت گیری رهبر بعدی آن، ثبات و موفقیت آینده این کشور را برای چند دهه مشخص خواهد کرد.