آرشیو پنجشنبه ۱۸ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۴۵۷۱
صفحه اول
۱
یادداشت

نفع سیاسی در برابر قانون

کامبیز نوروزی (حقوق دان)

مسئله اینجاست که وقتی اجرای قانون تابع امر سیاسی و نفع سیاسی می شود، دیگر اثری از آثار آن باقی نمی ماند. یک نمونه اش را مرور کنیم.

1- در سال 95، در دوره دولت حسن روحانی، تلویزیون ایران از پخش تیزرهای تبلیغاتی سه فیلم سینمایی ابد و یک روز (سعید روستایی)، کوچه بی نام (هاتف علیمردانی) و 50 کیلو آلبالو (مانی حقیقی) خودداری کرد. تهیه کنندگان آنها فقط برای مدتی کوتاه تبلیغ فیلم خود را به یک شبکه تلویزیونی فارسی زبان خارج از کشور سپردند. دادسرای فرهنگ و رسانه سعید ملکان، منصور لشکری قوچانی و مصطفی شایسته تهیه کنندگان این سه فیلم را احضار کرد و آنان را مورد عتاب و خطاب قرار داد که چرا تبلیغ فیلم خود را به یک شبکه ماهواره ای سپرده اند. گفته شد اگر به این کار ادامه بدهند از فیلم سازی محروم خواهند شد و چه بسا با مجازات های سنگین تری هم روبه رو شوند. فشارهای زیادی وارد شد. حتی معاون وقت دادستان تهران از وزارت ارشاد خواست تا از نمایش یک فیلم در حال اکران به دلیل «تبلیغات در شبکه های معاند» جلوگیری کند و هم ایشان دستور داد ارائه هرگونه خدمات و مجوز به سه دفتر ممنوع شود.

2- در سال 1402، در دوره ابراهیم رئیسی، هفته هاست چندین فیلم، مانند فسیل، عروس خیابان فرشته، بخارست، شهر هرت و... (که منتقدان آنها را به عنوان کمدی های سطحی و کم ارزش ارزیابی کرده اند) روزانه هر کدام در ده ها نوبت از تمام کانال های تلویزیونی یک شبکه ماهواره ای تبلیغات مفصل دارند. نه وزارت ارشاد ایرادی می گیرد، نه دادسرای فرهنگ و رسانه عوامل فیلم را به خاطر این تبلیغات احضار می کند. این بار به درستی کسی به کار آنها کاری ندارد.

3- از سال 1395 تا 1402 چیزی در قوانین و مقررات حاکم بر سینما و تبلیغات فیلم ها تغییر نکرده است که بتوانیم تفاوت در نوع برخورد با موضوع تبلیغ فیلم های سینمایی ایرانی در شبکه های ماهواره ای را ناشی از آنها بدانیم. تنها چیزی که دچار تغییر شده، این است که در سال 95 دولت روحانی حاکم بود، در سال 1402 دولت رئیسی بر سر کار است. ظاهرا تنها چیزی که در این دو مقطع تغییر کرده، امر سیاست و نفع سیاسی است. آن سال که دولت را از خود نمی دانستند چنان سخت گرفتند و عتاب و خطاب پیش گرفتند و این سال که دولت را از خود می دانند؛ درحالی که ممیزی فیلم ها یا جلوگیری از اکران فیلم ها به خاطر نام کارگردان یا بازیگر به شکل بی سابقه ای افزایش یافته است، اما به خلاف سال 95 چنین به تسامح و تساهل با تبلیغ بعضی فیلم ها در شبکه های ماهواره ای می نگرند.

4- شخصا هیچ منع حقوقی برای تبلیغ آثار سینمایی در شبکه های مختلف تلویزیونی در داخل و خارج از کشور سراغ ندارم و آن را امری مجاز می دانم. صنعت سینما باید بتواند خود را از این وضعیت اقتصادی نابسامان بیرون بکشد و تبلیغات گسترده یکی از راه ها برای چنین هدفی است. آنچه محل نقد و ایراد است، این نوع دوگانگی ها در نگاه به قانون و اجرای آن است. دوگانگی هایی که نه فقط در حوزه سینما بلکه در تمام حوزه های فرهنگی دیگر مثل نشریات و کتاب و نیز حوزه های اقتصاد و سیاست و جامعه جریان دارد و عملا مفهوم و کارکرد قانون را در کشور از میان می برد. قانون زمانی قانون است که به صورت یکسان و یکنواخت برای همه به اجرا گذاشته شود.

چندگانگی و تبعیض در اجرای قانون، چیزی از آن باقی نمی گذارد و جامعه را در ورطه بی نظمی بیشتر فرومی برد.