آرشیو شنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۸۲۰۳
فرهنگی
۲۳

هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی اقوام در گفت و گو با «ایران»: معیشت هنرمندان بومی را دریابید

گفتگو: ندا سیجانی

16 خردادماه جاری، گزارش و گفت و گویی در روزنامه ایران منتشرشد با تیتر««چشمان بی سوی نابغه موسیقی بلوچستان»، این گزارش خبری بود مبنی بر نابینا شدن نوازنده بزرگ جنوب ایران، استاد شیرمحمد اسپندار؛ تنها نوازنده دونلی در دنیا که نام و هنرش افتخار ایران زمین است.

بازتاب یک گزارش در فضای رسانه

الله بخش اسپندار فرزند استاد در گفت و گو با «ایران» از علت بیماری پدرش سخن گفته بود که کهولت سن و بیماری آب سیاه موجب شده است، شیرمحمد، نابغه موسیقی بلوچستان، بینایی اش را از دست بدهد. انتشار این گزارش بازتاب بسیاری در خبرگزاری های مختلف رسمی کشور داشت و البته در فضای مجازی چون اینستاگرام، توئیتر و کانال های تلگرامی هم دست به دست چرخید و در ادامه عبدالسلام عبد بلوچ زاده ، معاون امور هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان در این زمینه صحبت هایی ارائه کردند و به دنبال آن علاقه مندان موسیقی اصیل ایرانی و عاشقان فرهنگ و هنر کشورمان تلاش داشتند تا قدمی در جهت بهبودی شرایط جسمی استاد شیرمحمد برداشته شود که بحمدالله مثمر ثمر بوده و پس از انتشار این گزارش علاوه بر مساعدت همیشگی صندوق اعتباری هنر، مسئولان ارشاد استان سیستان و بلوچستان تماس هایی با خانواده شیرمحمد داشتند و در کنار آن تعدادی خیر و پزشک اعلام آمادگی کردند تا چشمان دونلی نواز ایران روشنایی گیرد و شرایط سخت زندگی او کمی سامان یابد.

تاثیرگذاری شیرمحمد بر نسل جوان

هوشنگ جاوید، پژوهشگر نام آشنای موسیقی اقوام در گفت و گو با «ایران» در این باره گفت: «شیرمحمد اسپندار یکی از بهترین دونلی نوازان بلوچی در حوزه موسیقی نواحی کشورمان است. شهریورماه 1383، استاد شیرمحمد اسپندار در نخستین جشنواره بین المللی «نی» که با حضور 20 نوازنده از 9 کشور جهان بود حضور پیدا کرد، همچنین سال ها قبل شیرمحمد و غلام مارگیر خنیاگر جنوب ایران(از استان هرمزگان) به همراه آقای محمدرضا درویشی به فرانسه سفر کردند و در آنجا استاد شیرمحمد در رده نوازندگان جهانی شناخته و معرفی شد و در اواسط دهه 70 هم شیرمحمد از اولین کسانی بود که در طرح مستمری بگیران وزارت فرهنگ قرار گرفت و بعد آن با حضور در جشنواره های متعدد کشوری به شهرت بسیاری رسید و مردم کشورمان با این هنرمند بزرگ آشنایی پیدا کردند و این اتفاق موجب علاقه مندی و گرایش بسیاری از جوانان به این هنر شد، بویژه مرحوم موسی بلوچ و تعدادی دیگر از هنرمندان که در حال حاضر در منطقه بلوچستان فعال هستند و به مهارت بسیاری رسیده اند. شیرمحمد از خلاقیت خاصی در موسیقی برخوردار بود و این توانایی را داشت تا موسیقی های نواحی مختلف را با ساز دونلی بنوازد و یکی از بهترین هنرمندانی است که در مراسم درمانی زار هم شرکت داشته و نوازندگی کرده است. اما شیرمحمد اکنون به دلیل کهولت سن توانایی نوازندگی ندارد، ولی قدر و منزلتش در جامعه هنری کشورمان شناخته شده و بسیار متاثر شدم که چنین مساله ای پیش آمده است.

هنرمندان موسیقی اقوام از نظر معیشتی در شرایط سختی به سر می برند

نکته دیگر این است که درد هنرمندان موسیقی نواحی ما مساله دیگری است و قرار گرفتن تحت پوشش بیمه یا دریافت حقوق ماهانه به عنوان طرح تکریم یا مستمری نیست، درد این هنرمندان بسیار است. نمونه آن بیماری های مختلفی است که دچار می شوند و هزینه های درمانی آن بسیار است و این مساله ای است که نه از عهده مدیران هنری استان برمی آید و نه هنرمند. در حال حاضر در هر استان دست کم 5 تا 6 استاد برجسته زندگی می کنند که در سطح کشوری و حتی در سطح بین المللی چهره هستند و معیشت این هنرمندان بسیار مهم است که متاسفانه باید بگویم از نظر معیشتی در شرایط سختی به سر می برند و به رغم تلاش مسئولان، همچنان برنامه ریزی های مدونی برای آسایش و رفاه این هنرمندان صورت نگرفته است و بار دیگر تاکید می کنم، هنرمندان بومی ما در حال حاضر از شرایط خوبی برخوردار نیستند و امرار معاش دشوار، زندگانی آنها را به سختی کشانده است و باید برنامه ریزی جدی و دقیقی از سوی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گیرد.

مساعدت رئیس جمهور برای حمایت از هنرمندان

البته راه اندازی صندوق اعتباری هنر و هنر کارت اتفاق خوبی است، اما درد و مشکلات این هنرمندان بیش از این است و بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم کفایت نمی کند و برای تامین تمامی هزینه های هنرمندان کافی نیست. بنابراین لازم است، شخص رئیس محترم جمهور هم مساعدت و حمایت لازم را داشته باشند. هنرمندان ما چون شیرمحمد اسپندار نیاز به کمک های بسیاری دارند و کهولت سن توان و قدرت را از آنها سلب کرده است. آنها پس انداز مالی هم ندارند و فرزندان این هنرمندان هم در معیشت خود مانده اند و نمی توانند به خانواده شان رسیدگی کنند، حتی آموزشگاه های برخی از این هنرمندان به دلیل عدم پرداخت اجاره تعطیل شده و همچنان تاکید می کنم، هنرمندان موسیقی اقوام ایران نیاز به حمایت های بسیاری دارند و نباید فراموششان کرد.