گروه حادثه | شنبه 27 خرداد جاری زلزله نسبتا بزرگی شهرستان خوی را لرزاند. بر اساس اعلام مرکز لرزه نگاری کشور، زلزله 4.7 ریشتری در عمق 9 کیلومتری زمین روی داد. گفته شده این زمین لرزه در تبریز نیز احساس شده است. این در حالی است که سال گذشته شهرستان خوی شاهد زلزله های متعددی بود که بزرگ ترین آن در 8 بهمن 1401 با وسعت 5.9 ریشتر روی داد و خسارات زیادی را بر جای گذاشت. به طوری که بیش از 900 نفر مصدوم شدند و سه نفر در این حادثه جان باختند. مردم روحیه شان را از دست داده و گله مند بودند. گله مندی هایشان را نیز مقابل دوربین مجازی عنوان می کردند. دمای هوای خوی در زمان فاجعه، منفی 7 درجه اعلام شده بود. در حالی که زلزله زدگان نه وسایل گرمایشی به اندازه کافی داشتند نه مواد غذایی و نه حتی چادری که آنها را در آن سرما و برف حفاظت کند...

اما در مورد زلزله 4.7 ریشتری 27 خرداد جاری، «ذبیح الله کاظمی» فرماندار خوی گفت که به دلیل ترس و وحشت زمان زلزله در موقع فرار 30 نفر مصدوم شدند که به جز یک نفر که دچار دررفتگی دست شده بود همه در ساعات اولیه به صورت سرپایی درمان و ترخیص شدند.

«رضا قره لی» دهیار روستای «سعلکده» نیز توضیح می دهد که یکی از کانون های اصلی زلزله روستای ما بوده است. او در ادامه به «اعتماد» می گوید: «پس از آن زلزله هولناک 80 واحد مسکونی به طور کامل تخریب شد. یک سری از واحدهای مسکونی در حال ساخت و ساز است. در حال حاضر نیز 80 خانوار در چادر و کانکس به سر می برند.»

«مهدی زارع» زمین شناس در مورد علل و عواملی که باعث شده شهرستان خوی به لرزه دربیاید به «اعتماد» می گوید: «بیست و هفتم خرداد 1402 زمین لرزه ای با بزرگی 4.7 ریشتر در خوی مجدد این شهر و روستاهای پیرامون آن را به لرزه درآورد. این زلزله بعد از زمین لرزه 5.1 ریشتری 30 شهریور 1401 دوازدهمین رخداد با بزرگای بیش از 4.5 و صد و شصت و سومین (163) زمین لرزه با شدت بیش از 2.5 ریشتر در این شهرستان است. این زلزله ها عمدتا در راستای گسل خوی (شمال شرقی - جنوب غربی) و گسل سیه چشمه- خوی (شمال غرب-جنوب شرق) رخ داده اند. بدین ترتیب شهر خوی در مجاورت یک ناحیه تلاقی ساختاری بین دو گسل یادشده، مستعد رخداد زمین لرزه با جنبایی این گسل ها است. سیزدهم مهر سال 1401 زلزله ای به بزرگای 5.6 و 28 دی 1401 زلزله بعدی با بزرگای 5.6 و هشتم بهمن 1401 زلزله با بزرگای 5.9 ریشتر -که این یکی با سه کشته همراه بود و 25 اسفند 1401 زلزله 5.6 ریشتری خوی را به لرزه درآورد. مداخلات انسانی در بروز این زلزله ها به صورت حذف آب های زیرزمینی و خشک کردن دریاچه ارومیه دو عاملی هستند که در تحریک این منطقه برای زلزله موثر هستند. از سال 1371 برآورد کرده ایم که حدود 9 میلیارد متر مکعب آب از دشت خوی استخراج شده است. دشت خوی و دشت سلماس از جمله دشت های بحرانی استان آذربایجان غربی هستند. دریاچه ارومیه نیز که در سال 1401 تا حد تقریبا 98% - نسبت به سال 1375 خشک شد، با از دست دادن حدود 25 میلیارد متر مکعب آب مواجه بوده است. بنابراین هم حذف آب دریاچه ارومیه و استخراج آب زیرزمینی در تحریک سنگ کره در منطقه پیرامونی دریاچه ارومیه موثر هستند. برآورد کرده ایم که از حدود سال 1375 تا امروز حدود 11 سانتی متر سطح لیتوسفر در دشت های پیرامون دریاچه ارومیه بالا آمده است. البته پس از رخداد فوق زمین لرزه های خوی تا رسیدن گسل ها به وضعیت تعادل جدید مدتی با وقوع شکستگی های جدید و رخداد زمین لرزه های تازه طول می کشد. بهره برداری بیش از حد و مداوم از منابع آب زیرزمینی، موجب باربرداری از لیتوسفر محلی شده و به طور قابل توجهی تغییر شکل منطقه ای و الگوهای تکامل تنش مختل می شود. وضع برداشت آب های زیرزمینی از محدوده پیرامون دریاچه ارومیه می تواند نشانگر حجم باربرداری از لیتوسفر در این ناحیه باشد. کسری آبخوان و اضافه برداشت از چاه های مجاز و غیرمجاز در استان آذربایجان غربی وضعی بحرانی در محدوده پیرامون دریاچه ارومیه پدید آورده است. این بحران جز با تغییر شیوه زندگی و محدود کردن برداشت از آب های زیرزمینی و بستن بیشتر چاه ها در این منطقه قابل کنترل نیست.»