ارتباط مستقیم تلویزیون و مردم یکی از مسائلی است که در دوران تحولی همیشه مورد تاکید بوده است. ازجمله راه های ارتباطی این دو بخش، سامانه 162 است که به دو شکل تلفنی و پیامکی، نظرات مردم در بخش های مختلف را دریافت می کند تا نسبت به بهبود یا بازپخش برخی برنامه ها، تصمیم گیری شود.

در میان پیامک های مردمی می توان سراغی از برنامه های قدیمی، جدید، سریال ها و مستندها گرفت. این سامانه از مهم ترین و قدیمی ترین راه های ارتباطی مردم با برنامه های رادیویی و تلویزیونی است که با نگاه پژوهشی، به تماس ها و نظرات مردمی می پردازد تا یک نظام ارتباطی جامع و پویا فراهم کند و بستری شود برای تسهیل جریان تعامل متقابل رسانه باجامعه مخاطبان. جام جم در گزارش پیش رو، پیامک های مردمی یک هفته اخیر رابررسی و به کلیدواژه های پرتکرارآن اشاره کرده است.

نگاهی به پیامک های مردمی در یک هفته اخیر نشان می دهد چند برنامه که به تازگی پخش خود را به اتمام رسانده اند، در میان برنامه های پرمخاطب بوده است. از جمله این موارد، می توان به سریال عاشورا به کارگردانی هادی حجازی فر اشاره کرد. این مجموعه که در هفت قسمت از تلویزیون پخش شد، روایتی از شهیدان باکری و لشگر 31 عاشورا بود. نسخه سینمایی سریال عاشورا با نام موقعیت مهدی در چهلمین جشنواره فیلم فجر برنده پنج جایزه، از جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد و توانست در اکران عمومی هم، عنوان پرفروش ترین فیلم دفاع مقدس تاریخ سینمای ایران را از آن خود کند. مجموعه عاشورا در هر قسمت از یک زاویه تازه به لشگر عاشورا و مصیبت های برادران باکری در زمان جنگ می پرداخت. هادی حجازی فر، ژیلا شاهی و وحید آقاپور از بازیگران این مجموعه بودند. نام این سریال در میان پیامک های مردمی تکرار شده و بسیاری از مخاطبان از پخش آن تشکر کرده اند.

مجموعه دیگری که می توان سراغی از آن را در پیامک های مردمی گرفت، رحیل به کارگردانی مسعود آب پرور است. این سریال تاریخی، روایتی از پایان دوران قاجار و ابتدای پهلوی است که در عین حال، قصه ای زنانه دارد. شخصیت اصلی این سریال مها، دختر جوانی است که از سفر کربلا بازمی گردد و تلاش می کند زنان اندرونی را همراه کند تا یک تعزیه عاشورایی اجرا کنند. در این میان، روایت تاریخ و کنار رفتن قاجار هم بیان می شود. این مجموعه برای استناد به تاریخ در حین روایت درام، پژوهش های بسیاری را پشت سر گذاشته بود. فرهاد نقدعلی، نویسنده این مجموعه پیش از این در خصوص این پژوهش ها به جام جم گفته بود: پژوهش کار به شکل جدی انجام شده است. در واقع درباره هر مبحثی که در سریال مطرح می کردیم، پژوهش صورت می گرفت؛ مثلا صحاف خانه های آن زمان، کتابخانه سلطنتی آن دوران و ذخایر موجود در کاخ گلستان که قبل از مطرح شدن در سریال درباره آن تحقیق می کردیم. به لحاظ زمانی حدود دو سال و نیم زمان برد، چون تحقیقات مان را شروع کردیم و بعد نگارش و تحقیق را در کنار هم ادامه دادیم. هنوز هم برای قسمت های بعد در تلاش هستم، برخی مسائل را با نظر مشاور تاریخی اضافه کنم. مسائل تحقیقاتی بسیار کار سختی است و این وسواس از طرف من و هم از طرف آقای عباسی زاده بوده؛ حتی روی پوستر های تئاتر که به دیوارها زده می شد، حساس بودم که اگر دوربین هم آنها را نمی گرفت، کلمات درست استفاده شود.

اگر از آن دسته مخاطبان تلویزیون باشید که در ساعت های منتهی به ظهر پای رسانه ملی می نشینند، احتمالا وقتی به شبکه سه می زنید، روی برنامه طبیب توقف می کنید. این برنامه در طول فعالیت خود توانسته مخاطبان بسیاری را به سمت خود جذب کند که حالا نام آن در میان پیامک های مردمی هم دیده می شود. این برنامه با دعوت از پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت درصدد است مباحث پزشکی و سلامت را به اطلاع مخاطبان خود برساند تا سطح سلامت و اطلاعات پزشکی شهروندان ارتقا یابد. این برنامه در مدت کرونا، توانسته بود به واسطه مطرح کردن مباحث پزشکی و اطلاع رسانی حوزه کرونا، مخاطبان بیشتری را به سمت خود بکشاند.

از دیگر مجموعه هایی که بازپخش آن به تازگی به اتمام رسیده اما نام آن برای تشکر در میان پیامک های مردمی دیده می شود، می توان به آقای قاضی اشاره کرد. این مجموعه ترکیبی از مستند و تله تئاتر است و به موضوع پرونده های واقعی می پردازد. قاضی داستان شخصیتی شجاع، قوی، با علم و دانش زیاد و قاطع است.

سیدمحمد حسینی، نویسنده آقای قاضی پیش از این در خصوص پرداختن به قصه های مختلف در این برنامه به جام جم گفته بود: ما به دلایلی انتخاب های محدودی روی پرونده های واقعی داشتیم. نوع پرداختی که ما در این مجموعه و داستان ها داشتیم بر این اساس بود که فضای کار تحت هیچ شرایطی از صحنه دادگاه بیرون نرود و ما وابسته به بخش روایی داستان بیرون از دادگاه نباشیم و همه ماجرا را داخل دادگاه روایت کنیم. از طرفی حس کار را هم باید درمی آوردیم. به همین دلیل انتخاب های مان طبیعتا محدود می شد. نکته مهمی که برای ما در این مجموعه اهمیت داشت این بود که نمی خواستیم فضای دادگاه خیلی عصبی باشد؛ یعنی تمام تلاش مان را می کردیم که تنش در کار نباشد و اگر هست هم به حداقل رساندیم، یعنی نمی خواستیم فضای کار تاریک و سیاه، تلخ، جانکاه و اعصاب خردکن و شبیه سینمای اجتماعی باشد. حتی می خواستیم جاهایی مخاطب مان لذت ببرد و بخندد و

مفرح باشد. البته مساله تاثیرگذاری برای پیشگیری از برخی مشکلات حقوقی هم از جمله اهداف این مجموعه بوده که حسینی، نویسنده آقای قاضی در این رابطه گفته بود: مهم ترین جنبه ای که این سریال پیدا کرد و خیلی موفق بود، مساله آموزش مسائل حقوقی بود. یعنی طبق صحبت هایی که با دوستان و آشنایان داشتیم، متوجه شدم هر کدام یک مساله حقوقی از این سریال یاد گرفته بودند؛ ضمن این که تلاش کردیم زبان پیچیده نظام حقوقی کشور را تا حد ممکن ساده سازی کنیم تا لطمه ای هم به آن زبان وارد نکرده باشیم. یعنی بار حقوقی را از آن نگرفته باشیم اما برای مخاطب قابل فهم باشد؛ چون واژه ها در قانون قضایی کشور ما حساس و سنگین هستند و هر کدام بار قانونی هم پیدا می کنند. به نظرم موفق ترین گامی که این سریال برداشت، همین مساله بود. همین یکی از پیچیده ترین مراحل نگارش متن ما بود. بنابراین نمی توانید در سریال سازی تلویزیونی متنی را پیدا کنید که تا این میزان بازنویسی داشته باشد. گاهی پیش می آمد ما هر متن را 8-7 بار به صورت کامل بازنویسی می کردیم.

اما از دیگر برنامه هایی که می توان نشانی از آن در میان پیامک های مردمی گرفت، مستندهای جشنواره مستند تلویزیونی است که در چند وقت اخیر، به صورت شبانه از شبکه مستند پخش می شود. مستندهای راه یافته به بخش مسابقه این جشنواره، از ابتدای مهر روی آنتن شبکه مستند رفته اند تا مردم به آنها رای بدهند و انتخاب شان کنند. حالا در چند پیامک ارسال شده به سامانه 162، از این مستندها تشکر شده که نشان می دهد بر خلاف گذشته، مستندها هم در میان برنامه های پرمخاطب تلویزیون است. از جمله مستندهایی که در پیامک ها از آنها تشکر شده، می توان به در لباس سربازی، عملیات دماوند، نبرد برای زندگی، دوست قدیمی، امید یک تالاب و فرمانده جنگ اشاره کرد.