وقتی حیات یک برنامه به ربع قرن می رسد بینندگان ثابت این برنامه از مرز مخاطب فراتر رفته و هر یک به کارشناسانی زبده تبدیل می شوند که جلب نظرشان دیگر کار راحتی نیست. «به خانه برمی گردیم» که بعد از برنامه سیمای خانواده از قدیمی ترین مجله های خانوادگی سیماست با عمر 25ساله خود بینندگان وفاداری دارد که در خلال این سال ها از جوانی به مرز میانسالی رسیده اند اما هنوز تشنه اطلاعات و آموزش های جدید هستند.

همسو با گذر زمان، علوم و هنرهای مختلف هم رو به جلو حرکت می کنند و این گونه است که بر خلاف عمر دیرپای یک برنامه محتوای آن جوان و به روز است. به خانه برمی گردیم حالا تلفیقی است از تجربیات پیشکسوتان برنامه و شور و انگیزه جوان ترها؛ همان ترکیب آشنای اعضای یک «خانواده» در هر کجای جهان.

زهرا خردمندنیک، تهیه کننده جوان و پرانرژی به خانه برمی گردیم بیش از یک سال است سکان هدایت این برنامه را در دست دارد. او که از سال 83 قدم به سازمان گذاشته درباره فراز و فرودهای تولید برنامه ای 25 ساله می گوید که نیاز مخاطب برایش اولویت است. مخاطبانی از نسل جدید تا بیننده هایی که نزدیک به ربع قرن پای ثابت برنامه بوده اند.

تهیه کننده به خانه برمی گردیم با تاکید بر پاسخ به نیاز مخاطب به عنوان اولویت تولید این برنامه به جام جم گفت: در برنامه ای که شکل و ساختار ثابتی را طی 25 سال حفظ کرده نمی توان تغییر ویژه ای ایجاد کرد مگر در بخش انتخاب مهمانان که با وسواس و حساسیت بیشتری صورت می گیرد. اتفاقی که تاثیر مستقیم بر کیفیت برنامه دارد. او با اشاره به این که کارشناسان دعوت شده حتما باید عضو هیات علمی مراکز آموزشی معتبر باشند و از حضور افراد باتجربه و شاخص مثل استاد تمام ها و چهره های ماندگار در آن حوزه استفاده می کنیم، گفت: در بخش هنری هم گاهی تصور می شود به خانه برمی گردیم فقط سراغ بافتنی و خیاطی و... می رود اما سعی می کنیم بسته به موضوع به عنوان مثال سراغ آکسسوار اتاق کودک برویم این که خانواده ها با بازسازی وسایل مختلف علاوه بر ایجاد تنوع از هزینه های خانوار بکاهند. استفاده از هنرهای به روز، نوآوری در طرح های مختلف و... از جمله مواردی است که در آموزش هنری مد نظر قرار می دهیم.

این تهیه کننده در ادامه تاکید کرد: ما برای نیاز مخاطب برنامه می سازیم. این برنامه حدود 25 سال روی آنتن است و من نوعی به عنوان تهیه کننده ای جوان خودم را جای مخاطب می گذارم و بر این اساس تحقیق می کنم تا پلی بک های مرتبط و موضوعات روز برای گفت وگو انتخاب شوند. خردمند درباره سایر بخش های این برنامه گفت: برای این که برنامه از ریتم نیفتد نماآهنگ های مختلفی را آماده و پخش می کنیم تا به مخاطب انرژی دهد که با استقبال بینندگان هم روبه رو شده است. بخش «راه حل» با ارائه نکات کاربردی در زمینه های مختلف از نگهداری مواد غذایی تا ترفندهای خانه داری از دیگر بخش های برنامه است. وی اذعان کرد: همچنین ما یک بخش ورزشی داریم که در آن به آموزش حرکت هایی ساده در خانه برای خانم های خانه دار با هدف جلوگیری و درمان دردهای مفاصل و استخوانی و... می پردازیم.

خردمند با اشاره به چهار بخش هنری، آشپزی، پزشکی و کارشناسی که به طور معمول در برنامه دنبال می شود، بیان کرد: هر روز هفته به یک قشر خاص اختصاص دارد. مثلا شنبه ها روز اطفال، کودکان و نوجوانان است. به این منظور در بخش آشپزی شنبه ها آموزش غذاهای مفید و جذاب برای این مخاطب سنی در دستور کار است. در بخش پزشکی هم به نکات پزشکی در این زمینه می پردازیم و بیماری های اطفال تا نوجوانان را مورد بررسی قرار می دهیم. در بخش کارشناسی هم به روان شناسی نوجوان می پردازیم. ارتباط والدین با نوجوان و... از جمله موضوعات این بخش است. تهیه کننده این برنامه در توضیحی بیشتر افزود: روز یکشنبه، دوشنبه و چهارشنبه به بالغان اختصاص دارد. در بخش پزشکی بیماری های سر و گردن تا معده، گوارش، مفاصل، استخوان و... طی روزهای هفته بررسی می شوند. یکشنبه ها تهیه غذاهای گیاهی و رژیمی برای مخاطبانی که به تغذیه سالم علاقه مندند را در نظر گرفته ایم و در بخش کارشناسی پاسخگویی به سوالات حقوقی بینندگان را به منظور ارتقای دانش حقوقی مردم، پیشگیری از بروز مشکلات، کاهش حجم ورودی پرونده ها به دستگاه های حقوقی و... را مدنظر داریم.

خردمند ادامه داد: در بخش هنری هم بازه های سنی مختلف را مورد توجه قرار داده ایم مثلا این که 20 تا 40 ساله ها به چه چیز علاقه مندند و هنرهای به روز و بازسازی وسایل منزل با توجه به هزینه های بالای اقتصادی را آموزش می دهیم. رویکرد اصلی ما در بخش هنری کاهش هزینه های خانواده است. وی بیان کرد: یکی از بخش هایی که اضافه شده تعمیر وسایل برقی منزل است و چون این تعمیرات در خارج منزل هزینه بر است با دعوت از کارشناسان این حوزه سعی در کاهش هزینه کرد خانواده ها داریم. خردمند به برنامه روز دوشنبه اشاره کرد و گفت: دوشنبه ها در بخش آشپزی به پخت نان و شیرینی های مختلف اختصاص دارد. همچنین در بخش پزشکی که تاکنون دندانپزشک و روانپزشک نداشتیم، سعی کردیم با بهره گیری از حضور این بخش از کادر درمان و دادن آگاهی برای مراجعه به موقع به پزشک از صرف هزینه های بالا جلوگیری کنیم. این تهیه کننده با بیان این که روز سه شنبه به بانوان اختصاص دارد، افزود: یکی از معدود برنامه هایی هستیم که از حضور پزشک زنان بهره برده و بسیار ویژه به این مبحث می پردازیم. بلوغ فکری، عاطفی و حتی جنسی دختران و پسران از جدیدترین مباحثی است که در بخش روان شناسی و پزشکی این برنامه مورد توجه قرار دارد. نحوه برخورد خانواده ها با بلوغ نوجوانان و... از جمله موضوعاتی است که مورد توجه قرار داده ایم.

محمد نظری از اولین مجریان «به خانه برمی گردیم» است که همزمان با تاسیس این برنامه یعنی آبان 78 در این برنامه حضور داشته است. نظری پیرامون حضور مجریان ثابت در برنامه های هر روزه سیما به جام جم گفت: برنامه های خانواده محور یا هر برنامه در هر ژانر تخصصی دیگری نیاز به افرادی دارد که در اثر آزمون و خطا در یک بازه زمانی توانایی حضور در برنامه و ارتباط با مهمان برنامه را داشته باشند. این مجری با اشاره به این که برنامه «به خانه برمی گردیم» بیشتر از این که مجری محور باشد مهمان محور بوده، بیان کرد: در آبان 78 که این برنامه تولید شد، نگاه بر این بود که حضور مهمان، شاخص باشد. بنابراین مجریانی می توانند در این برنامه موفق شوند که توانایی ارتباط و گفت وگوی موثر با مهمان را دارا باشند.

وی اذعان کرد: فقط کافی است بیننده ای 10 یا 15 سال یک برنامه را دنبال کند او طی زمان تبدیل به یک کارشناس می شود. حالا اگر یک مجری کم تجربه و ناآشنا را در چنین برنامه ای با چنین قدمتی که پشت سر دارد، قرار دهم در همان گفت وگوی اول ثابت می کند که نمی تواند بحث را به درستی پیش ببرد. نظری با بیان این که شما در هر تخصص و رشته ای وقتی مهمان دعوت می کنید طبیعی است که طی 25 سال به تکرار مطالبی می افتید که برای طیفی ممکن است کهنه باشد و برای عده ای جدید، گفت: اینجاست که نقش مجری مشخص می شود. مجری ای که سال هاست در بحث گفت وگو ورزیده شده می تواند یک گفت وگوی معمولی را به یک گفت وگوی بسیار خوب تبدیل کند و بیننده پیامک می زند که همین سوالی را که من داشتم شما پرسیدید.

نظری درباره تغییر پی در پی مجریان بیان کرد: ایراد کار این است که بعضی دوستان تصمیم گیرنده باورشان این است که به جای این که اتاق فکر یک برنامه تغییر کند تا بازتاب آن روی آنتن دیده شود با تغییر پی در پی مجریان می خواهند برنامه را به کیفیت قابل قبولی برسانند و این بزرگ ترین خطاست، مثل این که شما ظرف ندارید ولی می خواهید مظروف در آن بریزید. این مجری با اشاره به استفاده از مجریان تخصصی اظهار کرد: سال های قبل این بحث بود که به سمت مجریان تخصصی باید حرکت کرد نه مجریانی که صبح برنامه صبحگاهی و شب جنگ، ظهر برنامه مذهبی و عصر هم برنامه خانواده اجرا کنند. این آفتی است که دامن برنامه های استخوان دار هر شبکه ای را ممکن است بگیرد.

نظری درباره طیف مخاطب به خانه برمی گردیم بیان کرد: خانم ها تاثیر قابل توجهی روی خانواده دارند و اگر بتوان آنها را پای برنامه ای نشاند و نشانه ها و المان هایی را به ایشان آموخت به سایر افراد خانواده هم منتقل می شود. اما ما در طول سال های گذشته این تجربه را داشتیم که به عنوان مثال بخش هنری را هم آقایان اجرا می کردند و این نشان از آن دارد که برنامه مخاطب آقا هم دارد. وی ادامه داد: یکی دیگر از سیاست ها برای جذب طیف وسیعی از مخاطب این بود که برنامه 90 دقیقه ای را به بخش های مختلف تقسیم کنند که اگر کسی یک بخش برایش جذاب نبود موضوع بعدی را نظاره گر باشد. این اتفاق باعث شد که ما طیفی از آقایان را هم در میان مخاطبان خودمان داشته باشیم.

نظری که از ابتدای تولید این برنامه همراه «به خانه برمی گردیم» بوده است، گفت: زمانی این برنامه به صورت زنده روی آنتن رفت که در شبکه های دیگر برنامه ها تولیدی بودند و فقط شبکه پنج بود که برنامه های زنده داشت و مطرح شدن این شبکه هم به این دلیل بود که از لحظه ای که آنتن به آن داده می شد تا آخر شب برنامه ها به صورت زنده روی آنتن می رفتند. به خانه برمی گردیم به صورت زنده آمد و در یک فرم تلویزیونی شروع کرد به آشپزی زنده برای مخاطب و این اتفاق آن را برجسته کرد. حتی تا سال ها وقتی می خواستند این برنامه را معرفی کنند می گفتند همان برنامه آشپزی! اتفاقی که امروز در اکثر برنامه ها دیده می شود.

زینب پورابراهیم یکی دیگر از مجریان به خانه برمی گردیم است که از سال 96 وارد این برنامه شده اما پیش از آن مجری برنامه های بسیاری مثل صبح بخیر ایران، عصر خانواده، خونه زندگی، جشن رمضان و ویژه برنامه های مختلف بوده است.

پورابراهیم با اشاره به این که در موضوعات مختلف اجتماعی، سیاسی، گفت وگوی ویژه، گفت وگو با محمود احمدی نژاد در زمان ریاست جمهوری اش و... به اجرا پرداخته است، درباره ویژگی های اجرای به خانه برمی گردیم به جام جم گفت: بحث اجرای یک برنامه عصرگاهی خانواده محور ایجاد وانتقال آرامش به مخاطبان برنامه است که نسبت مستقیم بامخاطب شناسی دارد.

وی افزود: این که مخاطب از چه استان هایی، در چه رده سنی، تحصیلاتی، جنسیتی و... است و حتی چه زمانی از روز یا شب بیننده برنامه است بر نوع اجرا اثر دارد. شاید در سال های ابتدایی پی به این موضوع نبرده بودم اما پس از مدتی متوجه شدم مخاطب برنامه به خانه برمی گردیم در آن زمان از روز و فراغت نسبی از کار نیاز به آرامش و گفت وگو با زبان ساده دارد. حتی در گزینش کلمات هم دقت می کنم تا ارتباط با مخاطب بهتر صورت بگیرد.

وی درباره تاثیرگذاری این برنامه بر خانواده های ایرانی، توضیح داد: بخش های پرمخاطب این برنامه دو بخش آشپزی و هنری است. من چون تهیه کننده برنامه «مهربانو»ی شبکه پنج هم هستم که ارتباط مستقیم با بانوان موفق و کارآفرین دارد از زبان یکی از این کارآفرینان موفق شنیدم که 15سال پیش آموزش کارش را از بخش هنری برنامه به خانه برمی گردیم شروع کرده و بعد کم کم کارگاه زده و تولیدی خودش را راه انداخته است.

پورابراهیم تاکید کرد: این برنامه واقعا روی خود من هم تاثیر داشته است. من علاقه مند به آشپزی هستم اما از زمان ورودم به برنامه غذاهای بیشتری به دایره فرهنگ غذاییم افزوده شده است. در بخش پزشکی، روان شناسی و کارشناسی های مختلف هم مباحث روز و مطالب مفیدی بیان می شود که در مورد برخی از آنها فکر می کنم این سوال مخاطب می تواند پرسش 10سال آینده من باشد که دخترانم به سن جوانی رسیده اند. این مجری اضافه کرد: افزون بر این برای گفت وگو در این برنامه نیاز به مطالعه است و از آنجا که حوزه های گسترده ای در این برنامه مورد بحث قرار می گیرند، ناخودآگاه معلومات ما در زمینه های مختلف افزایش پیدا می کند.

پورابراهیم گفت: دوست دارم بگویم به عنوان یک خانم در مدت حضور خانم خردمند به عنوان یک بانوی جوان تهیه کننده شاهد بوده ام که فضای برنامه به سمت صمیمیت بیشتر عوامل تولید و پشت صحنه پیش رفته است و برای ایشان و همه بانوان تهیه کننده آرزوی موفقیت بیشتر می کنم.

حسین مولایی، یکی دیگر از مجریان برنامه به خانه برمی گردیم است که پس از اجرای ویژه برنامه های روز جمعه این مجموعه به تیم مجریان ثابت افزوده شد. مولایی درباره اجرای این برنامه اظهار کرد: برنامه ما چون خانواده ها را به عنوان مخاطب هدف قرار داده باید از مجریانی استفاده کند که القای فضای خانواده کنند، فرزند داشته باشند و با آن راحت باشند که پرچمدار آن پدر و مادرها هستند.

مولایی با اشاره به اثرگذاری این برنامه بر مخاطب تصریح کرد: بخش های کارشناسی و پزشکی مورد استفاده افراد مختلف است. در این مورد هم با این که از عمر زندگی مشترکم سال ها گذشته اما آشپزی را از وقتی به این برنامه آمدم شروع کردم.

این مجری درباره استفاده از بازیگران در امر اجرا بیان کرد: حوزه اجرا تخصصی است همان طور که بازیگری هم یک تخصص است اما متاسفانه خلط مبحث شده و گاهی فکر می کنیم با حضور چهره های بازیگر می توانیم برای برنامه جذب مخاطب کنیم اما به نظرم عامل مهم در موفقیت یک برنامه محتوای مناسب است، نه حضور بازیگر.

مولایی تاکید کرد: من خودم چون برنامه زنده را بیشتر از تولیدی دوست دارم با چالش های آن رفیقم. برنامه زنده «آن» دارد و مخاطب لحظات مشترکی را با عوامل برنامه تجربه می کند که در برنامه های تولیدی این اتفاق نمی افتد و این فضا ایجاد نمی شود.