امروز روز جهانی پاسداشت زبان مادری است. این روز درسال1999 میلادی به پیشنهاد کشور بنگلادش در یونسکو به ثبت رسید. این روز در حقیقت تلاش جامعه جهانی برای حراست از زبان هایی است که درمعرض خطر مرگ هستند.

بزرگ ترین آسیبی که بسیاری اززبان های رایج در جهان را تهدید می کند،هجوم همه جانبه ای است که زبان های مسلط در جهان، برای یکپارچه سازی زبانی درسراسر کره خاک، آغاز کرده اند. این سیاست که ادامه سیاست های جهانی دولت های استعماری در قرون گذشته است، هویت ملی و محلی کشورهای جهان را هدف گرفته است.استعمارگران در دوران استعمار مستقیم کشورهای جهان سوم، هرکجا که رفتند، زبان های ملی را مورد حمله قرار دادند و با اتخاذ سیاست های سختگیرانه، جریان طبیعی زبان های مادری را مختل کردند. نمونه آشنا، سیاستی است که استعمار انگلیس هنگام تسلط بر هند اتخاذ کرد. می دانیم درهند، زبان رسمی فارسی بود. این کشور در طول دوره های مختلف تحت اداره سلسله هایی بود که رواج زبان شیرین فارسی را در دستورکار خود داشتند. حتی در دوران صفویه که نگاه پادشاهان این دوره به شعر وشاعری با حمایت کامل و همه جانبه همراه نبود، بسیاری از شاعران و نویسندگان ایرانی به هند مهاجرت کردند و داخل دربارهای بزرگ و مجلل سلاطین هند، اقامت گزیدند. استعمارگران وقتی هند را تحت سلطه خود گرفتند، به سرعت زبان انگلیسی را زبان رسمی کردند و با توقف جریان تولید آثار ادبی و هنری به زبان فارسی و بیرون راندن این زبان وحدت بخش جهان اسلام، باعث شدند ضربه بزرگی به جهان اسلام وارد شود. زبان فارسی در دوران طولانی، زبانی بود که شاخه های مختلف نژادی و قومی در جغرافیایی گسترده از مشرق زمین را به هم پیوند می زد، جغرافیایی که از دروازه های غربی چین آغاز می شد، آسیای مرکزی و شبه قاره هند را در بر می گرفت و از مرزهای ایران کنونی می گذشت و آسیای صغیر و بخش هایی از شام و اروپا را تحت تاثیر قرار می داد. این سیاست تنها با کنارگذاشتن زبان فارسی از نگارش رسمی و اداری همراه نبود، بلکه سیاست دیگری هم در کنار این راهبرد دنبال می شد و آن پر و بال دادن به زبان های محلی و کوچک با بهره برداری از احساسات ناسیونالیستی بود. به گونه ای که برخی زبان ها که دایره گویش وران کوچکی داشتند و در زیر چتر زبان فارسی به زیست خود در طول تاریخ ادامه داده بودند،به شکل رقیبی برای این زبان مهم ودارای پیشینه طولانی درآمدند. سوءاستفاده از موضوع زبان مادری، درست در همین جا روی داد؛ یعنی زبان های محلی و کم گویش ور به عنوان بخش اصلی هویت ملی برخی کشورهای منطقه جلوه داده شد تا ازاین طریق سیاست های استعماری تجزیه طلبانه قوت و قدرت بگیرد. استعمارگران از ابزارهای فرهنگی استفاده کردند تا به جای ایجاد پیوند طبیعی وتاریخی زبان هابرای استمرار عملکردطبیعی خود واستفاده از زبان های مختلف در جایگاه خود، یک زبان را برای دادن تنفس مصنوعی به زبان های کم پشتوانه، قربانی کنند. سیاست حذف زبان فارسی با این رویکرد در بخش های مختلفی از جهان اسلام دنبال شد. در آسیای مرکزی که روزگاری شهرهای مهمی چون بخارا، مرو و سمرقند از پایگاه های بزرگ زیست زبان فارسی بود وشاعران و نویسندگان و ادیبان بزرگی ازجمله پدر شعر فارسی رودکی سمرقندی را به جهان معرفی کرده بود، زبان فارسی ازنفس افتاد. درهند و پاکستان و بنگلادش، در آسیای صغیر و در بسیاری از زیستگاه های زبان فارسی همین سیاست دنبال شد وامروز نیز سیاست تضعیف زبان فارسی درسرزمین افغانستان که زادگاه بزرگانی چون مولانا، سنایی، خواجه عبدا... انصاری، جامی و...بوده است، ازسوی گروه طالبان دنبال می شود. این گروه با پشتوانه سیاستی قومیت محور، جریان تولید ادبیات فارسی را در یکی از زادگاه های مهم خود تضعیف کرده و به دنبال ازبین بردن آن در دورانی نه چندان طولانی است. جا دارد در روز زبان مادری، از تلاش مردم افغانستان برای پاسداری از زبان مادری خود نیز تقدیر و یاد کرد.