فرهنگ لغت حقوق بین الملل، سرمایه گذاری خارجی (FDI) را این گونه تعریف کرده است: «انتقال وجوه یا مواد از یک کشور (کشور صادرکننده) به کشور دیگر (کشور میزبان) برای استفاده از تاسیسات یک بنگاه اقتصادی در کشور میزبان، در برابر مشارکت مستقیم یا غیرمستقیم در سود آن بنگاه.» همچنین سرمایه گذاری مستقیم خارجی از نظر آنکتاد عبارت است از سرمایه ای که متضمن مناسبات بلندمدت و منعکس کننده کنترل و نفع مستمر شخصیت حقیقی یا حقوقی مقیم یک کشور، در شرکتی خارج از موطن سرمایه گذار باشد. در تعریف دیگر، سازمان تجارت جهانی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ر ا به این صورت تعریف می کند: «زمانی که یک سرمایه گذار ساکن در یک کشور (کشور مبدا) دارایی را در کشور دیگری (کشور میزبان) به قصد مدیریت آن دارایی خریداری می کند؛ سرمایه گذاری مستقیم خارجی اتفاق می افتد.»

در اکثر کشورهای در حال توسعه، سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان محرکی مهم برای توسعه بخش صادرات در نظر گرفته می شود. در این کشورها، استراتژی رشد صادرات از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نسبت به سایر ابزارهای رشد صادراتی (که با محدودیت های توافق های تجارت بین الملل و عدم موثر بودن مواجهند) بیشتر موردتوجه قرار می گیرد. سرمایه گذاری مستقیم خارجی منافع متعددی برای اقتصادهای میزبان ازجمله افزایش بهره وری، خلق مشاغل بهتر و انتقال دانش را به همراه دارد. همچنین سرمایه گذاری مستقیم خارجی می تواند موتور محرکی برای تغییر تولید بنگاه های داخلی و اتصال بهتر آنها به زنجیره های ارزش جهانی شود. تردیدی نیست که دستیابی به این منافع، نیازمند پژوهش و سیاست گذاری مناسب است. در این بین، مشوق های مالیاتی می تواند منجر به جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی شده و با انگیزه تولید با هزینه های کمتر، افزایش کارایی را نیز به دنبال داشته باشد. از این رو، شناخت شیوه ها و مشوق هایی که کشورها برای جذب سرمایه خارجی به کار می گیرند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

سرمایه گذاری مستقیم خارجی با افزایش منابع تولیدی در داخل کشور، از طریق پیوندهای صنعتی و اثرات سرریز شده، باعث افزایش تولید و صادرات می شود.

عرضه محصولات و خدمات شرکت های داخلی، با استفاده از منابع بیشتر سرمایه گذاری، افزایش پیدا می کند. انتظار می رود افزایش سرمایه گذاری مستقیم خارجی، بر میزان تولید کشور میزبان و در پی آن، عرضه برای صادرات، اثرگذار باشد، زیرا ممکن است بهره وری صادرات محور را افزایش داده و صادرات را بهبود بخشد.

نظرات مشابهی توسط پژوهشگران، مبنی بر اینکه سرمایه گذاری مستقیم خارجی ممکن است باعث پیشرفت فناوری در کشورهای در حال توسعه شود و رشد صادرات را در بخش مهارت متوسط تقویت کند، منتشر شده است. با وجود این واقعیت که محصولات شرکت های چندملیتی ممکن است از کیفیت بالاتری برخوردار باشند؛ اما با این وجود، افزایش در سرمایه گذاری خارجی منجر به ارتقای صادرات می شود، چراکه شرکت های محلی در همان صنعت، ممکن است با مشاهده محصولات چندملیتی رقابت کنند و یادگیری در این زمینه اتفاق بیفتد. سرریز بهره وری به شرکت های تامین کننده و کیفیت بالای ورودی ناشی از سرریز سرمایه گذاری مستقیم خارجی، ممکن است به نفع تولیدکنندگان داخلی کالاها و خدمات نهایی باشد و به آنها امکان ارتقا دهد.

در این بین، از جمله عوامل تسهیل کننده سرمایه گذاری مستقیم خارجی در یک کشور، حسابداری فعالیت های این نوع از سرمایه گذاری ها، آن هم به دلیل تفاوت در ارزها و سیستم های گزارشگری حسابداری کشورهای مختلف است. سرمایه گذاران به دنبال محلی برای سرمایه گذاری هستند که تسهیلات و مشوق های بیشتری برای سرمایه گذار وجود داشته باشد. بدین منظور، استاندارد بین المللی گزارشگری مالی (IFRS)، جهت رفع چالش های حسابداری و حسابرسی معرفی شده است. IFRS نوعی استاندارد در گزارش دهی مالی است که 167 کشور در دنیا از آن تبعیت می کنند و موجب افزایش روابط اقتصادی بین المللی و تسهیل در سرمایه گذاری خارجی می شود. همه کشورهای جهان این استاندارد را رعایت نمی کنند و زمان تصویب و تبعیت استانداردهای حسابرسی کشورها متفاوت است. رعایت شیوه نامه IFRS، یکنواختی، شفافیت گزارش و هماهنگی را ترویج می کند. این استانداردها درک بین المللی گزارشات حسابداری و مقایسه گزارش های سالانه را ارتقا می بخشد. پذیرش این استاندارد، از عوامل جذب سرمایه گذاری خارجی و اعتبار یافتن در فضای بین المللی است. عدم وجود استانداردهای بین المللی حسابداری، سرمایه گذاران خارجی را ناچار به تحمل هزینه های آشنایی با شیوه های حسابداری داخلی می کند. شواهد نشان می دهد کشورهایی که از حمایت سرمایه گذاران ضعیف تری برخوردارند، برای افزایش سرمایه گذاری، IFRS را تصویب می کنند، لذا انتظار می رود این استاندارد، سرمایه گذاری های بین المللی را بهبود بخشد، زیرا درک واضح این گزارش ها، تصمیمات سرمایه گذاری آگاهانه را به دنبال داشته و درنتیجه، خطرات سرمایه گذاری را کاهش خواهد داد.زمانی که یک شوک به متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی وارد می شود، در دوره دوم منجر به افزایش متغیر صادرات خواهد شد. تاثیر این شوک تا دوره ششم ادامه خواهد داشت، اما در دوره ششم اثر شوک کاملا از بین رفته و بعد از آن تاثیری در صادرات ندارد. این نتیجه کاملا با تئوری اقتصادی و اکثر مطالعات تجربی سازگار است. همچنین شوک واردشده یک شوک همگرا یا میرا است، چراکه اثر آن در طول دوره مورد بررسی کاملا از بین رفته است.ایجاد شوک در این متغیر تاثیری در متغیر لگاریتم صادرات نخواهد داشت. این موضوع می تواند به این علت باشد که حتی با وجود پذیرش استاندارد IFRS، این استاندارد به طور صحیح ازسوی نهادهایی که ملزم به رعایت آن هستند، اجرا نمی شود یا حتی نظارت و کنترل دقیقی بر نحوه اجرای آن در نهادهای ذی ربط وجود ندارد. در نتیجه، پذیرش این استاندارد نتوانسته همراه با سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تغییری در صادرات ایران داشته باشد.در پژوهش حاضر، برآورد رابطه بلندمدت (رابطه هم انباشتگی) برای کشور ایران که در آن بردار هم انباشتگی بهینه برحسب متغیر درونزای لگاریتم صادرات (متغیر وابسته مدل) نرمال شده بود؛ نشان داد که متغیر سرمایه گذاری مستقیم خارجی علامت مورد انتظار (مثبت) را دارد. از سوی دیگر، زمانی که متغیر سرمایه گذاری خارجی با متغیر مجازی پذیرش استاندارد بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) ترکیب می شود، علامت ضریب اثر متقاطع آنها (متغیر) منفی و معنی دار بوده است. به عبارت دیگر، سرمایه گذاری مستقیم خارجی بعد از پذیرش استاندارد IFRS، که از سال 1395 مصادف با 20 مارس 2016 میلادی برای شرکت های بزرگ بورسی، تمامی بانک ها، شرکت های بیمه و سایر موسسات مالی (اعم از پذیرفته شده در بورس یا غیربورسی) الزامی شده؛ تاثیر منفی و معنی دار بر لگاریتم صادرات داشته است.تحلیل شوک ها نشان داد برخلاف انتظار، پذیرش استاندارد بین المللی گزارشگری مالی در ایران توام با سرمایه گذاری مستقیم خارجی (متغیر FDI.IFRS)، تاثیری بر صادرات در ایران نداشته است. این موضوع نشان می دهد که ممکن است این استاندارد به طور صحیح از سوی نهادهایی که ملزم به رعایت آن هستند، اجرا نمی شود؛ یا حتی نظارت و کنترل دقیقی بر نحوه اجرای آن در نهادهای ذی ربط وجود ندارد.

- باتوجه به تاثیرپذیری مثبت صادرات از سرمایه گذاری مستقیم خارجی، شناخت پتانسیل ها، توانایی ها و ظرفیت های جذب سرمایه گذاری خارجی، به طوری که نهایت بهره برداری از امکانات موجود در این زمینه به عمل آید؛ ضروری است. لذا توصیه می شود مسوولان به این مهم توجه ویژه ای داشته باشند.- باتوجه به اینکه پذیرش استاندارد بین المللی گزارشگری مالی (IFRS)، از عوامل جذب سرمایه گذاری خارجی و اعتبار یافتن در فضای بین المللی است؛ اما بعد از پذیرش آن در سال 2016 ازسوی ایران، سرمایه گذاری مستقیم خارجی تاثیر منفی بر صادرات داشته است. لذا ضروری است مسوولان به حسن اجرای این استاندارد نظارت دقیق داشته باشند.