دنیای اقتصاد : آمار منتشر شده از طرف وزارت صمت نشان می دهد که تولید خودروهای تجاری در 11 ماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه با رشد 20درصدی همراه بوده است، با این وجود نگاهی دقیق تر به آمار منتشره حاکی از آن است که رشد محقق شده بیشتر مرهون تولید خودروهای تجاری توسط خودروسازان خصوصی بوده است، چراکه دو تولیدکننده بزرگ نیمه دولتی در همین مدت زمانی با افت تولید خودروهای تجاری مواجه بوده اند. مقایسه آمار تولید خودروهای تجاری با نرخ فرسودگی این دست از خودروها نشان می دهد که این میزان تولید به سادگی نمی تواند باعث نوسازی ناوگان حمل و نقل شود.

بر این اساس کل خودروسازان کشور از ابتدای سال جاری تا انتهای بهمن ماه 21هزار و 907دستگاه محصول تجاری (شامل مینی بوس و میدل باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده) تولید کرده اند؛ این در حالی است که این رقم برای مدت مشابه سال گذشته 18 هزار و 135 دستگاه بوده است. اما اگر تنها تولید بهمن ماه را زیر ذره بین قرار داده و با بهمن سال 1401 قیاس کنیم، تولید تجاری ها با افت قابل توجه 48درصدی همراه خواهد بود. خودروسازان کشور در بهمن ماه امسال هزار و 372 دستگاه خودروی تجاری تولید کرده اند اما در یازدهمین ماه از سال گذشته این رقم دوهزار و 659دستگاه بوده است.

در این بین ایران خودرو و سایپا در همه مقاطع مذکور با افت تولید مواجه بوده اند؛ به طوری که آبی پوشان جاده مخصوص در ماه میانی زمستان هزار و 339 دستگاه مینی بوس و میدل باس، اتوبوس، کامیونت، کامیون و کشنده تولید کرده اند؛ این رقم برای بهمن سال گذشته هزار و 378 دستگاه بود. بنابراین تولید تجاری ها توسط ایران خودرو در این زمان 2.8درصد کاهش داشته است. آمار 11ماهه این شرکت نشانگر افت شدیدتری در تولید این دست از خودروهاست، به طوری که ابتدای سال 1401 تا انتهای بهمن همان سال 12هزار و 680 دستگاه تولید تجاری داشته است اما این رقم در مدت مشابه امسال به 11هزار و 344 دستگاه رسیده است که حاکی از افت هزار و 336دستگاهی و 10درصدی است.

سایپا نیز که عموما حضور کم رنگی در تولید خودروهای تجاری دارد، با افت تولید این محصولات مواجه بوده است، به طوری که تولید بهمن ماه امسال این شرکت برای خودروهای تجاری 130 دستگاه بود که نسبت به آمار 514دستگاهی بهمن سال 1401 افت 75 درصدی را نشان می دهد. همچنین آمار 11 ماهه از دوهزار و 6 دستگاه به هزار و 921 دستگاه رسیده است که نشانگر کاهش 4درصدی آن است.

از بین خودروهای تجاری مورد بررسی، با توجه به مشکلات مربوط به فرسودگی ناوگان، تولید اتوبوس از اهمیت ویژه ای برخوردار است. طبق آمارنامه بهمن ماه که توسط وزارت صمت منتشر شده، 82درصد از اتوبوس های درون شهری (18هزار دستگاه) و 57درصد از اتوبوس های برون شهری (13هزار دستگاه) فرسوده محسوب می شوند که می تواند خطرات جانی جدی برای شهروندان ایجاد کند. با این وجود تولید اتوبوس طی سال جاری با افت همراه بوده است. طبق آمار وزارت صمت، خودروسازان کشور از ابتدای امسال تا انتهای بهمن تنها 847 دستگاه اتوبوس تولید کرده اند. این در حالی است که این رقم در مدت مشابه سال گذشته هزار و 260 دستگاه بوده است. بنابراین تولید اتوبوس در 11ماه امسال 33درصد کاهش را ثبت کرده است. آمار بهمن امسال نسبت به یازدهمین ماه از سال پیش نیز نشانگر افت 8درصدی است، چراکه در مدت زمانی مذکور از 132دستگاه به 122 دستگاه رسیده است.

موضوع میزان تولید اتوبوس، به خصوص در حوزه شهری، طی هفته های اخیر با حاشیه های زیادی همراه بود؛ به طوری که تبدیل به نقطه اختلاف خودروسازان با شهرداری تهران شد. تا جایی که شهرداری تهران با اشاره به قیمت اتوبوس های تولیدی و میزان آنها اعلام کرد که قصد دارد راسا اتوبوس های شهری را از چین وارد کند.

تولید مینی بوس و میدل باس نیز طی امسال افت قابل توجهی داشته است. براساس گزارش مذکور، در 11ماه امسال مجموعا 633 دستگاه از این دست از خودروها در کشور تولید شده که نسبت به تولید هزار دستگاهی آنها در مدت مشابه سال گذشته افت 37درصدی را نشان می دهد. همچنین در بهمن ماه امسال تنها 9 دستگاه مینی بوس و میدل باس در کشور تولید شده بود، این در حالی است که این رقم در ماه میانی زمستان 1401 به میزان 122 دستگاه بوده است که نشان می دهد در مدت زمان مذکور 93درصد کاهش در تولید این محصولات وجود داشته است. این در حالی است که 86درصد از مینی بوس های کشور فرسوده هستند.

تولید کامیون، کامیونت و کشنده طی امسال بهترین وضعیت را در تولید تجاری ها داشته و حتی 10درصد رشد را نیز ثبت کرده است. از ابتدای امسال تا انتهای بهمن ماه خودروسازان 33هزار و 692 دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده تولید کرده اند، این رقم در مدت مشابه پارسال 30هزار و 561 دستگاه بود. بااین حال با توجه به وجود 250هزار دستگاه کامیون، کامیونت و کشنده فرسوده در کشور به نظر نمی رسد این میزان رشد کافی باشد. البته آمار بهمن ماه نسبت به بهمن سال گذشته نشانی از رشد ندارد و از چهار هزار و 297 دستگاه به دوهزار و 710 دستگاه رسیده که حاکی از افت 37 درصدی است.