آرشیو پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳، شماره ۵۷۵۳
صفحه آخر
۸
روشنایی های شب

چهارمین گشت ارشاد

حسن لطفی

گشت ارشاد 1 سال 1390 در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به نمایش در می آید و طوری مقبول تماشاچیان قرار می گیرد که سعید سهیلی (کارگردان و نویسنده فیلم) ترغیب می شود پنج سال بعد در زمان حسن روحانی گشت ارشاد 2 و در سال 1400 و در ابتدای دوران ابراهیم رییسی گشت ارشاد 3 را به بینندگان مشتاق (طرفداران سینمای کمدی و نقد اجتماعی - البته از نوع عوامانه اش -) عرضه کند . در اینکه هر سه قسمت گشت ارشاد (اینکه ننوشتم سه گانه چون علاقه مندم گشت ارشاد 4 و 5 و 6 هم ساخته شود و به نمایش در بیاید) نشان از درک زمانه و نگاه طناز سعید سهیلی دارد، شکی نیست . هر سه قسمت ضعف هایی دارد، اما لحظاتی که در آن خلق شده و موقعیت ها و شخصیت های کمدی که ساخته شده این ضعف ها را قابل اغماض کرده است . اینکه مخاطبی مثل من پس از روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی انتظار داشت تا سعید سهیلی گشت ارشاد 4 را با رویکرد گشت ارشادی بسازد که سراغ مدیران می رود یک امر شخصی است . اما هر چند هنوز از ساخت گشت ارشاد 3، پنج سال نمی گذرد و سعید سهیلی نشان داده هر پنج سال یک بار سراغ گشت ارشاد می رود، به گمانم بد نباشد دوباره شخصیت های ثابت فیلم هاش را وارد داستانی جدید کند . البته منظورم از شخصیت های ثابت فقط عطا، حسن و عباس (پولاد کیمیایی، ساعد سهیلی و حمید فرخ نژاد) یا حتی پیکان (بهنام بانی) نیست . منظورم بیشتر از همه نیچه (میرطاهر مظلومی است) شخصیتی که در هر سه فیلم وقتی تحت فشار قرارمی گیرد، سر تسلیم فرود می آورد. عذرخواهی می کند و ظاهرا می پذیرد که اشتباه کرده و قول می دهد خودش را اصلاح کند . اما کمی که از گشت ارشادی ها (هرچند که گشت ارشاد واقعی نیستند، اما نیچه این را نمی داند) دور می شود، با شکلک در آوردن و فحش دادن نشان می دهد که تغییرش از ترس بوده و تغییر و پذیرش از سر اجبار فقط در لحظه جواب می دهد . حضور او در هر سه قسمت گشت ارشاد نشان می دهد که سعید سهیلی هم همانند بینندگانی که این شخصیت را نمونه ای از تغییرناپذیران جامعه دانسته و او را نماد نافرمانی مدنی (مدنی؟) می دانند امثال او را شخصیت ثابت جوامعی می دانند که قرار است به اجبار تن به خواسته ای بدهند . در ظاهر می پذیرند و در لحظه و پس از دور شدن از نگاه ترسانندگان چهره واقعی خود را نشان می دهند . با این حساب گمان می کنم این شخصیت به تنهایی بتواند مورد استفاده سعید سهیلی برای ساخت فیلم گشت ارشاد 4 قرار گیرد . البته اگر این فیلمساز علاقه مند به موضوعات چالشی نخواهد گشت ارشاد 4 را به سوژه گشت ارشاد مدیران اختصاص دهد و به رییس جمهور و یارانش موضوع فراموش شده این گشت را با زبان شیرین طنز یادآوری کند .