امسال برای مسلمانان در دنیا، سال متفاوتی بود و بخصوص ماه رمضان امسال، به نوعی رمضانی پر از مقاومت و اتفاقات شگفت انگیز رقم خورد.

رمضانی که ابتدایش با ادامه جنگ غزه مقارن شد و اواسطش جشن بزرگ تولد امام حسن(ع) اتفاق افتاد که با حضور زیاد نخاله (دبیرکل جنبش جهاد اسلامی) در ایران همراه شد و انتهایش هم حماقت صهیونیست ها باعث شد 12 روزی انتظار کشنده و پر اضطراب را تا «وعده صادق» تحمل کنند...

البته ایران امسال در ماه رمضان، نه تنها از نظر استراتژیک باعث شگفتی شد، که برنامه سازانش با ساخت فصل دوم برنامه موفق و پرطرفدار قرآنی «محفل» توانستند از نظر فرهنگی هم در دنیا موفق عمل کنند و مسلمانان زیادی را از طریق پخش ویدئوهای این برنامه در فضای مجازی، پای محفل قرآنی بنشانند و توجه مسلمانان را به این برنامه، که ایده بکر و اجراهای موفقی داشت، جلب کنند.

در این بین مصر هم رمضان امسال، در راستای همفکری با متحدان غربی اش با بودجه 12 میلیون دلاری، سریالی به نام «حشاشین» را پخش کرد که موضوعش در مورد یکی از پیروان بدنام فرقه اسماعیلیه به نام «حسن صباح» بود. این سریال در 30 قسمت و به کارگردانی «پیتر میمی» در شب های رمضان ، از تلویزیون مصر پخش شد.

داستان سریال حشاشین در بستر تاریخی، در سده یازدهم اتفاق می افتد. سه دوست که از دوران کودکی همدیگر را می شناسند به نام های عمر ابن ابراهیم خیام، معروف به «عمر خیام»، ابو علی حسن ابن طوسی، معروف به «نظام الملک» و حسن ابن علی ابن جعفر صباح، معروف به «حسن صباح» با هم عهد می بندند که اگر هر کدام شان در آینده به جایگاه بزرگی دست یافت، به بقیه در رسیدن به یک جامعه آرمانی کمک کند.

بعد داستان به طور خاص زندگی حسن صباح را دنبال می کند و چگونگی دل کندن او از مذهب شیعه 12 امامی و پیوستنش به فرقه اسماعیلیون را نشان می دهد و در نهایت هم وقتی در مصر خلیفه فاطمی «المستنصر بالله» فوت می کند، حسن صباح با پسر بزرگ او «نزار» بیعت می کند.

بعد از مدت کمی نزار توسط وزیر خلیفه قبلی کشته می شود و پسر کوچک تر خلیفه به جایش بر تخت خلافت می نشیند. حسن صباح هم از مصر فرار می کند و رهبری نزاریان(طرفداران پسر بزرگ و کشته شده خلیفه فاطمی) در آسیای مرکزی، ایران، عراق و شام را بر عهده می گیرد. از اینجای داستان به بعد، حسن صباح به قلعه الموت پناه می برد و مخاطبین قدرت طلبی و ترورهای بسیار زیادی در داستان می بیند که به دستور مستقیم او اتفاق می افتد و در این بین حسن صباح دستور قتل نظام الملک، دو فرزند پسرخودش، دوست صمیمی اش «زید ابن سیحون» و... را هم می دهد و در انتهای سریال، در تنهائی و تردید می میرد.

در قسمت ابتدائی سریال حشاشین، مخاطبین حسن صباح را در کنار حکیم عمر خیام و نظام الملک می بینند و از آن ها به عنوان سه یار دبستانی که از کودکی با هم دوست و همپیمان بودند، یاد می شود. برای خود این ادعا و دوستی، هیچ سندی وجود ندارد و جزء قسمت های وهم و خیال ماجرا است.

اما در قسمت شخصیت پردازی می بینیم، حسن صباح که در تاریخ به عنوان فردی مقید و بسیار تندرو در مسائل شرعی شناخته شده است، به عنوان شخصیتی به تصویر کشیده می شود که مدام با زنان در حال صحبت و مراوده است و هیچ چیزی به عنوان محرم و نامحرم را هم درک نمی کند!

همه این اتفاقات در دوره ای از تاریخ اتفاق می افتد که چنین کارهایی قابل هضم برای جامعه متدین آن زمان نبوده است و از سوی دیگر اگر حسن صباح الهامات یا کراماتی هم داشته، طبق مستندات، به خاطر ریاضت های بسیار به آن دست یافته نه طبق ادعای سریال به خاطر صرف جادو و جنبل!

از طرف دیگر شخصیت عمر خیام، که نزد مسلمانان به عنوان یک «حکیم» (صاحب انواع دانش) شناخته می شود، در سریال تنها به عنوان شاعری اهل عیش و عشرت معرفی می شود!

بله واقعیت این است که به خاطر ترجمه اشعار حکیم عمر خیام و پر طرفدار بودن این اشعار، غربی ها این حکیم را بیشتر به خاطر شعرهایش می شناسند و طرفدارش هستند ولی در واقعیت حکیم عمر خیام، نزد مسلمانان بیشتر از اشعارش، به خاطر علم و دانش و فلسفه و دیدگاه خاصش شناخته می شود.

البته در سریال حشاشین، جز اشاره های بسیار ناچیز، خیام نه به عنوان ریاضیدانی معروف و منجمی زبردست، که تنها به عنوان مردی معرفی می شود که به شدت عشرت طلب است که البته سند سازنده برای این ادعا هم تنها اشعار خیام است نه مستندات زندگی او!

در سریال حشاشین مخاطبین می بینند که زنان و مخصوصا زنان بالا رده خاندان خلیفه فاطمی، به راحتی با مردان نامحرم دیدار می کنند و بدون هیچ منعی با آن ها صحبت می کنند!

در صحنه ای که مادر خلیفه فاطمی دست حسن صباح را می گیرد تا شفا پیدا کند و دیگر داستان به سمت تخیلی بودن محض می رود!

نکته دیگری که در سریال جالب توجه است و دغدغه این روزهای هالیوود است، دادن نقش سفیدپوستان به سیاهپوستان به سبک سریال های نتفلیکسی است.

در سریال حشاشین مادر خلیفه فاطمی زنی سیاه پوست است ولی فرزندش کاملا سفیدپوست است و هیچ شباهتی به مادر خود ندارد!

شبیه این اتفاق چندی پیش در یک ساخته دیگر هالیوودی در مورد مصر اتفاق افتاد و به خاطر دادن نقش ملکه معروف مصری «کلئوپاترا» به یک بازیگر سیاه پوست، حسابی صدای مصری ها را در آورده بود!

اگر بخواهیم خلاصه بگوییم، «حشاشین» محصول مخلوط کردن واقعیت و خیالات سازنده است و با چاشنی های مختلف و رنگ و لعاب فراوان، به خورد مخاطبین داده می شود.

مخاطب نا آگاه سریال را می بیند و شاید از شکل و شمایلش خوشش بیاید ولی واقعیت این است که در همان رنگ و لعاب ظاهری هم مستندات تاریخی رعایت نشده است. برای مثال معماری اسلامی مساجدی که سریال در شهر اصفهان نشان می دهد؛ در آن برهه زمانی، کاملا اشتباه است، به بیان بهتر، مساجد باید با معماری دوران سلجوقی به تصویر کشیده می شدند، درحالی که معماری مساجد نشان داده شده، مربوط به معماری دوره تسلط مغول و کشور هند است!

وقتی پخش سریال حشاشین شروع شد، با تبلیغات زیاد، سایت های غیرمجاز مربوط به فیلم و سریال، طبق معمول از این سریال حمایت کردند و آن را خیلی راحت در اختیار مخاطبین قرار دادند طوری که زودتر از زیرنویس عربی و انگلیسی، زیرنویس فارسی اش به صورت روزانه در اختیار مخاطبین قرار می گرفت!

زمانی که سریال به انتهایش رسید دیگر کاملا غیر مستند بودن آن مشخص شده بود ولی بدون هیچ نظارتی، پای این سریال به شبکه نمایش خانگی هم باز شده بود...

جالب است که عده ای برای تایید سریال حشاشین به کیفیت ساخت آن از نظر طراحی لباس و جلوه های ویژه و... روی آوردند و گفتند که چون نمی سازیم، برایمان می سازند!

در جواب به این حرف بی سر و ته باید گفت، چرا باید برنامه سازان ما در مورد شخصیت های منشوری و پیرو فرقه های ضاله تاریخی، تولید محتوا کنند و چون صرفا این شخصیت ها ایرانی بوده اند، زندگی شان به عنوان نقش اصلی به تصویر کشیده شود، در حالی که شخصیت های بسیار ارزشمندتری برای معرفی به مخاطب وجود دارد؟

در حال حاضر چند سالی است که صدا و سیما روی شخصیت های تاریخی، به ویژه از تاریخ معاصر، برنامه های خوبی ساخته است. سریال هایی مثل «بانوی سردار»، «آتش و باد»، «سنجرخان» و... از این دست سریال ها هستند و در زمینه تاریخ اسلام هم ابر پروژه «سلمان فارسی» قطعا حرف های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

البته که ساخت هر چه بیشتر فیلم ها و سریال های تاریخی مستند، برای بالا بردن فهم مردم از تاریخ، کار بسیار درستی است که باید صدا و سیما به انجامش همت بیشتری کند، ولی آیا هر شخصیت و هر زندگی نامه ای، ارزش هزینه های میلیاردی دارد؟

از طرف دیگر در هفته های گذشته «ساترا» بالاخره پخش سریال پر تحریف حشاشین را در سکوهای نمایش خانگی ممنوع کرد و همین مسئله هم جنجال های زیادی به وجود آورد!

کسانی که در این جوسازی همراهی کردند، دلیل خود را اشتیاق مخاطبین و عدم توانایی مسئولین در منع مردم عنوان کردند ولی واقعیت این است که بیشتر مخاطبین سریال های خارجی، هنوز هم به راحتی از سایت های غیر مجاز می توانند این سریال را دریافت کرده و ببینند و این ممنوعیت، تنها برای سایت های مجاز اعمال شده که با توجه به محتوای بی سر و ته این سریال، کار درستی بوده ولی جالب است که اداهای ممنوعیت در آزادی بیان و... هنوز هم ادامه دارد و هر روز به بهانه ای، دوباره بحث این سریال و چرایی ممنوع شدنش در شبکه نمایش خانگی پیش کشیده می شود!

واقعیت این است که در سال های اخیر، ایران به عنوان قطب حمایت از مظلومین و مبارزه با استعمار آمریکا، در دنیا شناخته شده است و بعد از عملیات وعده صادق هم شکی در این قضیه باقی نمانده است.

از طرف دیگر مردم کشورهای عربی منطقه، که به خاطر دولت های غربگرایشان می بینند کشورهایشان در مقابل جنایات صهیونیست ها سکوت کرده اند، در مورد ایران کنجکاو شده اند و به دنبال شناخت بیشتر ایران به عنوان مهم ترین حامی مردم فلسطین در منطقه هستند، به خاطر همین هم کاملا طبیعی است که سازندگان مصری با بودجه عجیب میلیون دلاری، چنین سریالی در ماه رمضان، برای مخاطب مصری و مسلمان در دنیا بسازند.

در یکی از نقدها در مورد سریال حشاشین، کاربری در فضای مجازی نوشته بود: «مصری ها با ساخت سریال حشاشین، تکلیفشان را با خود مشخص کردند. برای اینکه به زعم خود توجیهی برای سرکوب اخوان المسلمین مصر پیدا کنند، به سراغ تاریخ ایران رفته، حسن صباح را «بدمن» تاریخ اسلام معرفی کردند که روحش را به شیطان فروخت.»

از سوی دیگر مهم ترین دلیل انتخاب چنین موضوعی نشان دادن حسن صباح به عنوان کسی که روزگاری شیعه دوازده امامی بوده ولی در نهایت کارش به فرقه بازی رسیده و انحرافش هر روز بیشتر آشکار شده است.

این مطلب به هیچ وجه نمی تواند تصادفی باشد و سازنده «حشاشین» آگاهانه سعی کرده با انتخاب این موضوع، به کشور ما که در حال حاضر به شدت مورد توجه دنیا قرار گرفته، طعنه بزند و جایگاه ایران که به خاطر حمایت از مظلومین و مقاومت ایجاد شده را سرابی نشان بدهد که زمان، آن را مثل صاحب قلعه الموت نابود می کند...